Na het neerhalen van het Russische gevechtsvliegtuig op 24 november 2015 lijkt het er (voorlopig) allerminst op dat de gemoederen kalmeren. Je kan het vergelijken met een steentje dat je in het water werpt, waarna de golven steeds verder uit deinen.
Een correspondent in Turkije
1. Economische gevolgen:
De toeristische sector ontvangt jaarlijks 3 miljoen Russische toeristen, vooral in de streek rond Antalya. Als dit aantal fors wordt gereduceerd, dan gaat dit de toeristische markt enorm veel geld kosten, wat een weerslag zal hebben op de werkgelegenheid, maar ook op de binnenlandse economie. Dat het gedrag van vele Russische toeristen dikwijls beneden alle peil is, klopt, maar tegelijk is dit een ramp voor het grootschalige toerisme!
De landbouwsector: Omdat Turkije de Europese boycot van landbouwproducten niet volgt, is de landbouw een belangrijke exportmarkt naar Rusland geworden. Citrusvruchten, tomaten en in mindere mate andere groenten of fruit, staan in voor 20% van de import naar Rusland. Ook deze exportmarkt dreigt Turkije te verliezen.
Invoeren van visumplicht: Het afschaffen van de visumplicht tussen Rusland en Turkije, heeft bijgedragen tot een groei van de handelsbetrekkingen. Vele Turkse bedrijven zijn actief in Rusland. Ook voor hen is de toekomst onzeker.
Tenslotte is er het afblazen van grote economische projecten (o.a. pijpleiding over Turks grondgebied en een kerncentrale, wat dat laatste betreft, voor mij zeker geen probleem). De pijpleiding zou er toch kunnen komen, maar Rusland eist dat Europa garant zou staan!
Turkije probeert (iets wat al veel langer nodig was) zijn import (hoofdzakelijk van gas) te diversifiëren. Nu heeft Rusland zeker deze inkomsten nodig (want ook daar zit de economie in een dal). De akkoorden zijn van die aard, dat zelfs als moest Turkije de mogelijkheid hebben elders genoeg gas kunnen betrekken, wat niet het geval is (ze hebben de opslagcapaciteit niet), de schadevergoedingen zullen enorm zijn! Iran, bondgenoot van Rusland, legt nu ook beperkingen op aan gasinvoer naar Turkije.
De gevolgen op het BNP, tussen de 0,5 en 0,8 procent.
Intussen lopen de spanningen verder op. Een Russisch schip vuurde waarschuwingsschoten af naar een Turkse vissersboot, Rusland stopt Turkse schepen en vice versa.
Het is dus duidelijk dat dit conflict, verre van opgelost is!
2. Buitenlandse politiek van Turkije.
Met betrekking tot Syrië.
Sinds de Russen op het Syrische strijdtoneel zijn verschenen en in afwachting van de conferentie in Genève, proberen alle betrokken partijen hun posities uit te bouwen.
Dat de Russen niet alleen IS bombarderen, klopt. Maar de bewering dat Rusland enkel de ‘gematigde’ oppositie bombardeert en de IS met rust laat, klopt niet. Neem het voorbeeld van de Turkmenen. Het wordt voorgesteld alsof de Turkmenen een ‘neutrale’ organisatie zijn die zowel de IS als Assad bestrijdt. Men ‘vergeet’ er wel bij te vertellen dat er een samenwerking bestaat tussen de Turkmenen, Al Nusra (afdeling van Al Qaida) en Ahrar Al-Sham. Deze organisaties zijn voorstanders van een islamitische staat gebaseerd op de sharia! Gematigd. Vergeet het!
Het Vrije Syrische Leger is een organisatie die om de haverklap van kamp wisselt. Zelfs de VS, die hier veel geld hebben ingepompt, geven toe dat het niet werkt!
De bedoeling van Turkije was van in den beginne, Assad ten val te brengen. Daarvoor hebben zij telkens een no-fly zone geëist, de grenzen opengelaten en dubieuze groeperingen gesteund.
Wat die no-fly zone betreft, toeval of niet, de Turken willen het kanton Afrin (Koerdisch) niet verbonden zien met Kobane en Hassakah. Maar door het neerschieten van het russische gevechtsvliegtuig kan Turkije geen vluchten uitvoeren over Syrië, en van een no-fly zone is allang geen sprake meer!
Opvallend is dat de VS steeds meer aandringt dat Turkije de grenzen met Syrië potdicht maakt!
Tegelijk blijft de VS bij haar standpunt dat de PYD een bondgenoot is (voor Turkije is dit een terroristische organisatie). De reden: de PYD heeft op de grond ISIS serieus teruggeslagen!
Met betrekking tot Irak.
Turkije beseft maar al te goed dat zij (hoewel coalitiepartners in de anti-IS-coalitie) steeds verder geïsoleerd komen te staan. De streek waar zij de beste relaties mee onderhouden (economisch en politiek) is de Autonome Koerdische Regio (AKR) in Noord-Irak, meer specifiek met Barzani en de KDP. Overigens, dit gebied bestempelen zij als ‘Koerdistan’!
Op het eerste zicht lijkt dit een tegenstrijdigheid. Waar zij iedere vorm van Koerdische autonomie in eigen land tegenwerken (zie ook verder), is de ‘gematigde’ KDP een volwaardige gesprekspartner voor Turkije. De tijd dat de KDP de grootste fraktie was in de Autonome Kurdische Regio is echter voorbij. Bovendien weet de KDP dat zij niet openlijk kunnen optreden tegen de PKK. Maar de economische belangen zijn enorm. 60% van de economie draait op Turkse bedrijven, daarnaast kan de KDP olie uitvoeren naar Turkije wat voor inkomsten zorgt.
Het verloren laten gaan van Sinjar (een Koerdische regio waar het centrum van Yezidis ligt) door de Koerdische peshmerga’s, heeft tot een humanitaire catastrofe geleid. En wie verdedigde de Yezidis, de PKK. Intussen is Sinjar gezuiverd van de IS, maar zowel Koerdische peshmerga’s als PKK zijn er prominent aanwezig en hebben elk delen van de stad onder controle.
Voor Turkije – eens te meer – een groot probleem. Want op deze manier ontstaan er bruggen tussen PYD en PKK (trouwens allebei behorend tot dezelfde strekking) in Irak en Syrië en komt de realiteit van een Koerdische autonome zone steeds dichterbij.
In dit kader moet de militaire ontplooiing van 400 Turkse troepen en 25 tanks in Bashaqi gezien worden. Volgens de Turken gaat het om ‘instructeurs’, in de praktijk gaat het om een samenwerking van soennitische groepen. De Iraakse regering reageerde furieus. Ze eiste de onmiddellijke terugtrekking van deze troepen omdat er nooit toestemming was gegeven voor deze militaire ontplooiing! De Turkse eerste minister beloofde een oplossing te zoeken, maar de president van Turkije stelde onmiddellijk dat er geen sprake kon zijn van terugtrekking! Dit is een schending van het territoriaal beginsel en daarom brengen Irak, Iran en Rusland dat naar de Veiligheidsraad! Nu eisen ook de Amerikanen de terugtrekking van de Turkse troepenmacht! Intussen zijn vier Turkse soldaten gedood in Bashaqi bij een aanval door IS.
Dat Turkije hier het internationaal recht flagrant overtreedt, is een feit. Bashaqi grenst aan Mosul (in handen van de IS) maar ook aan de olievelden van Kirkuk. De olievelden van Kirkuk behoren (volgens de Turken) aan de Turkmenen, de centrale Iraakse staat zegt dat dit gebied hun toebehoort en de Koerden van AKR zeggen dat dit hun gebied is. De kans is dus groot dat na het verdrijven de IS, opnieuw conflicten uitbreken!
– Een coalitie op de grond.
Ook de Saoudi’s willen hun invloed niet verloren gaan en willen troepen coördineren van 34 landen (waaronder Turkije). Al deze landen hebben een meerderheid aan Soennieten. Gisteren zei de minister van Buitenlandse Zaken van Pakistan dat zij ook ‘deel zouden uitmaken van deze coalitie’ zonder dat de vraag zelfs gesteld is!!!!
Als men de grote sponsor van het fundamentalisme dit initiatief ziet nemen, dan moet er toch een belletje gaan rinkelen.
Tegelijk voorziet Turkije een militaire basis in Qatar, zogezegd om de acties te coördineren! Realiteit is dat zowel Qatar als Saoudi Arabië betrokken zijn bij het sponsoren van terroristen!
3. En wat met de Koerden in Turkije?
Nadat de Turkse president het vredesproces afschoot voor de verkiezingen van juni, is de situatie alleen maar geëscaleerd. De PKK heeft haar wapenstilstand opgeheven en sindsdien gaat het van kwaad tot erger.
In de periode tussen 7 juni en 1 november nam het geweld toe, en de situatie lijkt uitzichtloos.
Het is duidelijk dat de Turkse regering (opnieuw) de militaire kaart heeft getrokken. Men wil de PKK vernietigen en daarvoor worden grote middelen ingezet! Dit keer speelt de strijd zich af in de steden met een overwegend Koerdische etnische bevolking.
De leerkrachten zijn teruggetrokken, vele mensen zijn de steden ontvlucht, daarna is het de realiteit van een burgeroorlog. Dat hierbij (vele) burgerslachtoffers vallen, kan niemand ontkennen! De beelden na ‘de noodtoestand’ spreken voor zich. Vernietigde huizen, duizenden mensen die hun job hebben verloren, geen elektriciteit, geen water, geen pers, geen internet, winkels gesloten. Enkel dood en vernieling. Nu is men zelfs zinnens militairen in te zetten in de scholen!
Hierbij worden twee – toch wel belangrijke – elementen vergeten.
a) De Koerdisch etnische gebieden zijn de armste van Turkije! Er is weinig of geen werk, klassen van 90 leerlingen of meer zijn eerder de regel dan uitzondering, er is maw geen perspectief voor de jongeren. Zij gaan in verzet.
b) Tot nu toe blijft het geweld beperkt tot de ‘Koerdisch etnische steden’. Maar vele Koerdische jongeren zitten in Istanbul, Antalya, Izmir… Hun families werden in de negentiger jaren verdreven uit de Koerdische etnische gebieden. De kans is dus reëel dat ook West-Turkije zal geconfronteerd worden met geweld.
IS VERANDERING MOGELIJK?
In de huidige politieke constellatie zie ik geen verandering komen (toch niet op korte termijn).
De neo-fascistische ultranationalistische MHP steunt de AKP-regering in haar strijd tegen de Koerden (zowel in Syrië, Irak als Turkije), steunt de AKP-regering in het uitroepen van de noodtoestand en is waarschijnlijk betrokken bij illegale milities!
De AKP heeft een comfortabele meerderheid en controleert steeds meer media. De steun van Europa is in die zin meer dan een echte schande. In het kader van de ‘vluchtelingencrisis’ doet Europa een zware knieval voor Turkije, en verdoezelt de mensenrechtensituatie!
De CHP zit zelf in een crisis. In januari houden zij hun congres, waar de ‘Turks nationalistische vleugel’ zal proberen terug de macht te grijpen. Of dit zal lukken is een andere zaak.
Ook de HDP zit in een crisis. De conservatieve vleugel probeert (in ruil voor het presidentieel systeem) terug een vinger in de pap te krijgen. De progressieve vleugel zit tussen hamer en aambeeld. Enerzijds willen zij dat het geweld stopt (en de PKK terug een vredesbestand uitroept), anderzijds is de reactie van de Turkse regering dermate erg, dat zij niet anders kunnen dan het verzet steunen!
En de arbeidersbeweging. Zij staan zwak. Bovendien zal door de verhoging van het minimumloon (van 1000 tot 1300 tl) de steun aan ‘gele’ vakbonden nog toenemen.
De tegenstelling ‘conservatieve moslims’ en ‘anderen’ zal toenemen. De ‘etnische conflicten’ zullen toenemen.
Maar je weet nooit in een land als Turkije. Krachtsverhoudingen kunnen snel veranderen. Toenemende werkloosheid en economische crisis zouden wel eens katalysatoren kunnen zijn.
Een partij (of organisatie) die zich boven de etnische conflicten en de ‘kunstmatige’ godsdienstconflicten zou plaatsen, met een duidelijk links programma, is meer dan ooit nodig. Maar daarvoor hebben we vakbondsvrijheid nodig, daarvoor moeten we de nadruk leggen op wat ons bindt (natuurlijk met etnische rechten en autonomie), daarvoor moeten we nadruk leggen op sociale zekerheid voor iedereen, daarvoor moeten we nadruk leggen op alle vrijheden (niet alleen godsdienstvrijheid, maar ook vrijheid van pers, vrijheid van meningsuiting, gelijke rechten voor iedereen, ook LGTBI).
Voorlopig zie ik het echter somber in!
TENSLOTTE NOG DIT
Herhaal het nogmaals. En zal het blijven herhalen. Dagelijks sterven nog altijd mensen die met gammele bootjes de oversteek wagen naar Griekenland! Dit is mijn ‘achtertuin’. En ben daar eerlijk gezegd niet goed van! Na het akkoord met Europa treedt Turkije veel harder op.
Volgens een rapport van Amnesty International heeft Turkije ‘duizend’ vluchtelingen tegengehouden. Volgens datzelfde rapport worden mensen in ‘concentratiekampen’ opgesloten. Worden mensen gefolterd. Worden mensen teruggestuurd naar oorlogsgebieden in Syrie en Irak! Na het akkoord (Europa beloofde 160.000 vluchtelingen voornamelijk in Griekenland, op te vangen) heeft Europa er 258 opgevangen. 258! Shame on you Europa!
Op 24 lidstaten is dit een gemiddelde van tien (10)!
De vluchtelingenkampen in Turkije zijn redelijk goed uitgerust, maar wie kiest voor een vluchtelingenkamp in Turkije kan nooit aanspraak maken op het statuut van erkende vluchteling. Daarom verblijven slechts 10 procent van de vluchtelingen in die kampen. Bovendien mag je niet werken en mag je je niet buiten het kamp begeven!
De overgrote meerderheid van de vluchtelingen verblijft buiten de kampen. Ook zij kunnen geen ‘reguliere’ arbeid verrichten. 90 procent werkt in het zwart. Kinderarbeid neemt toe in Turkije (zij werken voor 100 tot maximum 150 euro per maand), Turkse mannen nemen een tweede Syrische vrouw, huisarbeid gaat dikwijls gepaard met sexuele uitbuiting, prostitutie neemt toe aan dumpingprijzen (las een verhaal van Syrische vrouw die haar lichaam verkocht voor 2 tl, minder dan één euro). Maar Europa doet het goed! Zij hebben sinds de overeenkomst met Turkije gemiddeld TIEN vluchtelingen opgenomen! Proficiat.
En voor diegenen die zeggen, er zitten terroristen tussen die vluchtelingen. Zij hebben gelijk. Op honderdduizend vluchtelingen zal (of zullen) wellicht terroristen zitten! En er zullen ook economische vluchtelingen tussen zitten. Maar zien jullie de beelden van Syrie? Zou jij daar willen leven? Heb jij geen recht op opvang? Moeten wij voor enkelingen een humaan beleid tegen houden? Zijn wij mensen met respect voor mensenrechten, of gebruiken we dezelfde argumenten als fascisten?
Wat mij verwondert, weten jullie nog hoeveel miljarden euro’s wij (ja, ik en jij) hebben betaald om de banken te redden? Dat is maar een paar jaar geleden. En terwijl de bankiers weer hetzelfde spel spelen (met alle risico’s van dien) bouwt men onze welvaartsstaat af! De armoede neemt toe in Europa, maar de rijkdom ook.
Een menswaardig leven voor iedereen, dat is wat ik wil. Een halt aan de armoede, sociale woningen, goeie mobiliteit, goeie zorg. Ik pleit niet voor rijkdom, ik pleit voor een menswaardig leven! Een utopie. Dat klopt, in een wereld waar de rijkdom van enkelen steeds aangroeit, waar 81 mensen evenveel hebben als drie miljard mensen.
En dan zeg ik, het is genoeg geweest. Dit is niet de wereld die wij wensen voor onze kinderen! Wij zijn geen melkkoeien, onze uiers zijn leeg, maar onze regeringen blijven eraan trekken.
Een politiek pamflet, neen dit is geen politiek pamflet! Dit is een menselijk pamflet! Want ik ben net zoals jullie, de ene heeft wat meer dan de andere, daarover gaat het niet! Het gaat hem om rechtvaardigheid, het gaat hem om eerlijkheid, het gaat om menselijkheid.
En rechts of links, wees eerlijk, we maken ons allemaal zorgen over de toekomst! Want deze wereld maakt ons bang! Maar in een menswaardige wereld, met gelijkheid, solidariteit, in die wereld zal het terrorisme niet bloeien! Maar in een wereld van onderdrukking, uitbuiting, racisme, daar bloeit het terrorisme!
