Op dit ogenblik is Mockingjay Part 2 – de laatste in de reeks van de Hunger Games – erg populair in de Belgische bioscopen. De reeks sluit sterk aan bij wat de huidige generatie jongeren wil zien.
Artikel door Chris Dite, Socialist Party (Australië)
De timing van de boeken en films uit de serie weerspiegelde op verschillende vlakken de enorme ontwikkelingen in de wereldwijde situatie. Het eerste boek benadrukte de enorme ongelijkheid en het geweld als gevolg van de klassensamenleving. Dit boek kwam uit in de eerste maanden van de wereldwijde financiële crisis. De eerste twee films tonen hoe de werkende meerderheid in opstand komt tegen een rijke elite, we zien de eerste fasen van een revolutie. Deze films kwamen uit tegen de achtergrond van de revoluties in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, de Spaanse beweging van verontwaardigden (indignado’s), de paraplurevolte in Hong Kong, het protest in het Gezi-park in Turkije en andere historische bewegingen.
Mockingjay handelt over het consolideren van de revolutie en de finale aanval van de arme districten op het Capitool. Het is zonder twijfel de meest sombere aflevering in de reeks. De symbolische leider van de revolutie, Katniss Everdeen, is in het boek en de films geschokt door het extreme geweld rond haar. Ze raakt ook steeds meer ontevreden over het beleid van de andere opkomende leiders van de revolutie.
Veel bekommernissen van Mockinjay – getraumatiseerde vluchtelingen, de brutale wraak door de elite, duistere en onbetrouwbare rebellenleiders – weerspiegelen de wanhoop die velen voelen als gevolg van de aanhoudende acties van de contrarevolutie in landen als Egypte. Zoals in de reeks maakt de aanvankelijke vastberadenheid van de eerste dagen plaats voor een gevoel van twijfel en angst dat de rijke elite uiteindelijk toch zal winnen. De dubbelzinnige verhouding tussen Katniss en president Alma Coin, de officiële leider van de revolutie, weerspiegelt de angst van de bevolking dat de post-revolutionaire leiders niet zo anders zullen zijn dan de monsters die ze vervangen.
Het cynisme van Mockingjay komt in de plaats van het optimisme aan het begin van de reeks. Dit is begrijpelijk. In de reële wereld zien we overal oorlog, toenemende armoede, hongersnood en mislukte opstanden. Het laatste deel in de reeks van Hunger Games biedt geen antwoord op de vraag hoe een geslaagde revolutie kan bereikt worden. De auteur van de reeks, Suzanne Collins, is geen politieke theoretica maar een artieste die vorm geeft aan elementen van het leven, de hoop en de angst van gewone mensen.
De gevaren van contrarevolutie zijn zeker reëel, dat zien we vandaag in heel de wereld. Maar de levensvoorwaarden van gewone mensen blijven verslechteren en er is de rampzalige kortzichtigheid van het kapitalisme met een kleine elite die steeds rijker wordt op kap van de hardwerkende meerderheid.
Het is deze meerderheid die het lot van de mensheid in handen moet nemen om een einde te maken aan de dominantie door een rijke elite die brutale beslissingen neemt over ons leven en onze toekomst. Dit zal meer vereisen dan opruiende toespraken en methoden uit de actiefilms, er zullen vooral politieke organisatie en een bewuste strijd tegen het kapitalisme nodig zijn.
De boeken en films van de Hunger Games bieden geen blauwdruk hiervoor. Maar zelfs indien de reeks verre van marxistisch is, biedt het centrale uitgangspunt – met name dat de arbeid van de werkenden de sleutel is om het hele systeem te laten werken en dat het stoppen van deze arbeid de macht van de elite bedreigt – veel mogelijkheden voor socialisten om de discussie over kapitalisme aan te gaan onder jongeren.
Toen de eerste film uitkwam, stelde acteur Donald Sutherland: “Hopelijk zullen jongeren deze en de volgende film en die daarna zien en zich organiseren. Als ze opstaan, kunnen ze een derde partij opzetten. Ze kunnen het electorale proces veranderen, ze kunnen de regering wegkrijgen, ze kunnen het belastingstelsel veranderen.” In zekere zin draait Sutherland het om: de Hunger Games zorgen er niet voor dat jongeren dit allemaal willen doen, de films weerspiegelen wat al langer leeft onder jongeren.
De populariteit van de reeks moet ons het vertrouwen geven dat jongeren wereldwijd graag kijken naar mensen zoals henzelf die strijd voeren tegen een rot systeem en beslissen om hun lot in eigen handen te nemen. Hoe we dit in de reële wereld kunnen realiseren, moeten we bespreken met de huidige generatie.
