“Jongeren onder de 30 zoeken geen werk, maar een levensritme”. Dat soort nonsens horen we van ‘experts’ op pakweg de site van de kwaliteitskrant Le Monde (11 april 2013). Na ‘generatie X’ hebben de sociologen het vandaag over een ‘generatie Y’, daarna ‘Z’ en sommigen hebben het zelfs over ‘generatie down’.
Artikel door Alain (Namen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Generatie ‘Why’
Sociologen omschrijven jongeren onder de 30 jaar als ‘generatie Y’ waarmee ze bedoelen ‘Why’ (waarom). Veel jongeren stellen zich inderdaad vragen: waarom wordt het milieu om zeep geholpen? Waarom worden de rijken steeds rijker terwijl de armoede toeneemt? Gemiddeld leeft een kind op de zes in ons land onder de armoedegrens. In een stad als Namen zijn 1/3 van de leefloners jongeren. De jongerenwerkloosheid in Brussel blijft volgens Actiris stabiel op 28,9%. Voor wie werk heeft, is het evenmin een feest.
Het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling merkte in 2012 al op dat jongeren uit noodzaak langer bij hun ouders blijven wonen. Er werd opgemerkt dat de forse stijgingen van de huizenprijzen een belangrijke factor hierin vormden. Op 20 jaar, op een generatie tijd dus, steeg de gemiddelde prijs van een appartement van 64.000 euro in 1991 naar 195.000 euro in 2011. Deze explosieve toename op een ogenblik dat wie begint te werken vaak in onzekere jobs zit, heeft natuurlijk gevolgen.
Generatie depressie
Een studie van de Leuvense universiteit gaf aan dat een op de vijf studenten aan de universiteiten en hogescholen risico op depressie loopt, onder de totale bevolking is dat 13%. Een op de zeven studenten kampt met psychologische stoornissen en een op de 20 denkt soms aan zelfdoding.
Na de studies is het niet veel beter voor jongeren. We zouden in een amusementssamenleving leven en de media leggen ons bijna op om gelukkig en vrolijk te zijn. Maar het huidige productiesysteem biedt ons niet de mogelijkheden om dat effectief te realiseren, zowel op individueel als collectief vlak. Het enige wat echt van tel is, zijn de winsten van een handvol mensen aan de top en niet het leven van de mensen die hiervoor moeten zorgen. Het leidt vaak tot ontgoochelingen voor wie begint te werken, toch voor gewone werkenden.
Systeem zonder toekomst
De Socialistische Mutualiteiten langs Franstalige kant onderzochten wat leeft onder jongeren. De conclusies van dat onderzoek zijn opmerkelijk.
“Jongeren hebben een compleet wantrouwen rond twee essentiële onderdelen van het leven in een samenleving: het economische en financiële systeem, die nochtans onze dagelijkse omgeving vormen. Het vertrouwen in de bezorgdheid van politici om de kwaliteit van het leven te verbeteren, is bijzonder laag, vooral omdat die politici ‘de financiële wereld de macht lieten overnemen’.”
Het wantrouwen gaat gepaard met een roep naar radicale verandering onder een grote meerderheid van de ondervraagde jongeren. “Deze vaststellingen leiden logischerwijze tot de bevestiging dat radicale verandeirng nodig is. Een grote meerderheid van de 18 tot 30-jarigen – negen op de tien van deze jongeren – denkt dit en de helft van de jongeren is daar heel bevestigend over. Minder dan een op de tien denkt dat er geen radicale verandering nodig is.”
Het volledige systeem verliest aan autoriteit. Dat uit zich vooral in een groeiend wantrouwen in alle gevestigde instellingen. Van de media over het onderwijs tot de politieke partijen maar ook de vakbonden. Allen verliezen ze aan vertrouwen onder de jongeren. Dat is begrijpelijk. In veel gevallen zijn jongeren de grote verliezers van de sociale afbraakpolitiek die een einde maakt aan de beperkte verworvenheden uit het verleden. Het leidt ook tot een zeker scepticisme over de mogelijkheid om via collectieve actie tot verandering te komen.
Hoe radicale verandering bekomen? Hier komt ‘generatie strijd’!
De jongeren willen geen verloren generatie zijn. Het kapitalisme heeft hen maar ook de mensheid in het algemeen niets meer te bieden. Er is inderdaad radicale verandering nodig, jongeren snakken naar zo’n verandering. Maar er is nog weinig duidelijkheid over hoe we dat kunnen bereiken. Sommigen denken dat het mogelijk is op basis van individuele acties of op basis van de onmiddellijke sociale omgeving (gezin, vrienden, …). Er worden tal van individuele ‘oplossingen’ gezocht, maar deze leveren niets op. Het feit dat geen enkele grote politieke stroming een alternatieve visie op een andere samenleving naar voor schuift, heeft daar veel mee te maken. De afgelopen 30 jaar werd het neoliberalisme omarmd door onder meer de sociaaldemocratie en de groenen, maar ook door veel vakbondsleiders. Ze beperkten zich tot voorstellen om de scherpste kantjes af te vijlen, terwijl de logica van dit systeem werd aanvaard waardoor ze meestapten in sociale afbraak.
In de jaren 1980 stelde Margaret Thatcher al: “Er is geen samenleving, er zijn enkel individuen”. Nochtans is egoïsme niet eigen aan de mens. Er zijn in België alleen al meer dan een miljoen vrijwilligers. Het persoonlijke belang is niet de enige drijfveer van mensen. Maar ondanks de enorme wil om sociale banden aan te gaan en te bouwen aan een samenleving waarin er voldoende werk is alsook kwaliteitsvolle huisvesting, blijft de ongelijkheid toenemen.
Doorheen de geschiedenis kunnen we vaststellen dat ongelijkheid toeneemt als er geen georganiseerde sociale kracht ingaat tegen het beleid van de heersende klasse. LSP denkt dat radicale verandering mogelijk is als we ons organiseren op syndicaal en politiek vlak om te strijden voor een andere samenleving. We denken dat er een politiek instrument nodig is om in te gaan tegen de superrijken die het vandaag voor het zeggen hebben. Met LSP en ALS willen we jongeren organiseren in de strijd voor maatschappijverandering. Zo zullen we op de klimaatacties in Parijs een duidelijk antikapitalistische benadering naar voor brengen.
