Jeremy Corbyn werd onlangs verkozen tot voorzitter van de Labour Party in Groot-Brittannië. Dat mag gerust als een politieke aardverschuiving beschouwd worden.
Artikel door Jarmo (Antwerpen)
Het was immers Labour dat in Europa als één van de eerste sociaaldemocratische partijen het neoliberalisme vurig omarmde en alle referenties naar socialisme of een politiek ten dienste van de werkende bevolking overboord gooide. Het was ook Labour dat met Blair ten oorlog trok in Irak. Het is dus zeer opmerkelijk dat vandaag voor het eerst in decennia een socialist aan het hoofd van deze partij komt te staan.
Het enthousiasme voor Corbyn leidt er zelfs in België toe dat de sociaaldemocraten van sp.a en PS zich genoodzaakt zien om er aansluiting bij te zoeken in een zoveelste wanhopige poging om opnieuw politiek relevant te worden.
De verkiezing van Corbyn – met maar liefst 59% van de stemmen – is een uitdrukking van een groeiende zoektocht naar een politiek alternatief in het Verenigd Koninkrijk. Diezelfde zoektocht heeft in sommige landen tot het ontstaan van nieuwe linkse formaties geleid (zoals Syriza en Podemos), terwijl in andere landen de hoop ontstaat dat linkse figuren partijen als Labour kunnen recupereren.
Honderdduizenden jongeren en werkende mensen werden gemobiliseerd door de campagne van Corbyn en vestigen hun hoop op zijn programma van massale investeringen in openbare diensten, herstel van verworvenheden als pensioenrechten, stakingsrecht, … en een einde aan de zinloze en gewelddadige besparingsgolf die de Britse bevolking teistert. Anderzijds vormt deze verkiezing eveneens een uitdrukking van de desillusie die de Britse bevolking koestert tegenover de traditionele Labourleiding, die ook vandaag helemaal niet achter Corbyns programma staat. Dat is een gegeven dat vroeg of laat tot een splitsing zal leiden. Corbyn moet van het momentum gebruik maken om de linkse krachten in de samenleving rond zich te verzamelen en een nieuw politiek instrument voor de arbeidersklasse uit te bouwen.
Fundamenteel is er geen enkel verschil tussen de traditionele leiding van Labour en de sp.a en PS vandaag. Beiden zijn afbraakpartijen die na jarenlange regeringsdeelname kunnen terugkijken op een spoor van sociale vernieling. De Belgische “socialistische” partijen (sp.a en PS dus) stonden mee aan de basis van de pensioenhervormingen, privatiseringen, afbraak van openbare diensten, … en hielden zelfs de pen vast bij het opstellen van het gehate Generatiepact in 2005. Geen enkele Belgische jongere kan zich nog een tijdsperiode herinneren waarin deze partijen een progressieve kracht vormden.
De leiding van de Vlaamse en Waalse sociaaldemocratische partijen voelen echter aan hun water dat ook in België de zoektocht naar een politiek alternatief vroeg of laat een uitdrukking zal krijgen. Met de electorale successen van de PVDA, zeker langs Franstalige kant, is dat al deels gebeurd. Elio Di Rupo feliciteerde Corbyn meteen en stelde dat ze “gemeenschappelijke doelen delen: besparingen stoppen, een eerlijke samenleving en meer sociale rechtvaardigheid.” Kathleen Van Brempt zong in een opiniestuk de lof van Corbyn. Ze beperkt zich evenwel tot de bocht van Corbyn die zich voortaan niet meer voor een Brexit uitspreekt. Dat Corbyn wel nog stelt dat het neoliberale Europa een politiek instrument van de heersende klasse is om de arbeidersklasse een hard besparingsbeleid op te leggen, vergeet ze te vermelden. Het is een zielige poging van Van Brempt om de populariteit van een politieke tegenstander te gebruiken om zichzelf in een beter daglicht te stellen.
Ook Paul Magnette doet dit. Hij verwijst enthousiast naar Corbyn om nadruk te leggen op die punten waarop Corbyn reeds toegaf aan de rechterzijde in zijn partij, met andere woorden de elementen waarvoor Corbyn niet verkozen werd. Magnette meent dat Corbyn hetzelfde doet als de ‘radicale linkerzijde’: complexe materie op een simplistische wijze voorstellen. Maar dat weerhoudt hem er niet van om te verklaren dat de programmapunten van de linkerzijde dezelfde zouden zijn als die van de sociaaldemocratie: een miljonairstaks, eerlijkere belastingen, enzovoort. Het toont eigenlijk alleen maar aan dat dergelijke programmapunten – hoewel wenselijk – niet ver genoeg gaan, als zelfs de vertegenwoordigers van de afbraakpolitiek bereid zijn ze in woorden mee te verdedigen.
Vanuit die optiek zegt Di Rupo – net als John Crombez – niet bij voorbaat neen tegen een eventuele coalitie met de PVDA. Ook PVDA verklaarde onder meer in Antwerpen bereid te zijn tot zo’n ‘progressieve coalitie’ met SP.a en Groen. Peter Mertens hierover: “Ik hoop dat niemand zich in het grote gelijk ingraaft en begrijpt dat die samenwerking meer dan ooit nodig is.” Alle precedenten geven nochtans aan dat een nieuwe linkse formatie zich beter kan hoeden voor een samenwerking met de neoliberale “linkerzijde”.
In de meeste landen beschikt de arbeidersbeweging vandaag niet langer over een politiek instrument. De verkiezing van linkse figuren binnen ex-formaties van de arbeidersbeweging enerzijds, en het ontstaan van nieuwe formaties anderzijds, vormen een uitdrukking van de zoektocht naar een alternatief. Ze kunnen ook een belangrijke stap in de goede richting vormen. Maar een dergelijk alternatief zal in laatste instantie enkel vanuit de buik van de arbeidersbeweging zelf kunnen groeien. Dat vereist ook een erkenning van de programmatorische beperkingen van sommige formaties ter linkerzijde, evenals het besef dat de oude sociaaldemocratische partijen in hun huidige staat verworden zijn tot rotte lijken voor de arbeidersbeweging. LSP blijft consequent meebouwen aan elk initiatief dat kan leiden tot de vorming van een nieuwe arbeiderspartij.
