Jeremy Corbyn werd op 12 september verkozen als nieuwe leider van Labour. Hij won met een enorme score van 59,5% van de uitgebrachte stemmen. Corbyns overwinning is een belangrijke gebeurtenis voor de linkerzijde in Groot-Brittannië, en zal het debat over de nood aan een partij die de meerderheid van de bevolking vertegenwoordigt tegenover de hebzucht van de 1% nog steviger doen opleven. Het toont aan dat met een principieel links programma verkiezingen kunnen gewonnen worden, maar ook dat de economische crisis leidt tot een crisis van het traditionele politieke systeem.
Artikel door Tim (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Nieuwe nederlaag voor besparingspolitici bij Labour
Jeremy Corbyn was decennialang een relatief onbekend figuur in de Britse politiek. Als linkse anti-besparingsfiguur stond hij zeer geïsoleerd binnen Labour. Dat veranderde toen zijn kandidatuur voor het leiderschap van Labour plots ook werd gesteund door een aantal parlementsleden uit de rechterzijde in Labour. Die zagen hem als een onverkiesbaar figuur die de stemmen van de officiële linkerzijde binnen de partij zou opsplitsen. Ze begrepen niet dat Corbyn kon inspelen op de roep naar politieke verandering door brede lagen van de bevolking.
In mei 2015 waren de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk uitgedraaid op een onverwachte nederlaag voor Labour. Deze nederlaag was vooral het failliet van de tactiek van de Britse arbeidersbeweging waarbij strijd tegen de conservatieve regering Cameron ondergeschikt werd gemaakt aan de electorale ambities van Labour. Het idee dat met het programma van “iets zachtere besparingen” van Labour onder Ed Milliband verkiezingen zouden gewonnen worden, werd ontkracht door de onverwachte verkiezingsoverwinning van de Conservatieven. Meteen ging een golf van strijd doorheen de Britse samenleving, met op 20 juni een betoging met 200.000 deelnemers in Londen tegen de besparingen die de nieuwe regering-Cameron na haar aantreden aankondigde.
Zoektocht naar alternatief
De steun voor Corbyn is een uitdrukking van deze nieuwe fase, waarin veel Britten op zoek zijn naar een politiek alternatief. Corbyns politiek programma is gebaseerd op investeren in onderwijs, openbare diensten, gezondheidszorg, het hernationaliseren van de energiemarkt en het openbaar vervoer om de dienstverlening aan de bevolking te verbeteren. Corbyn verzet zich dan ook tegen de besparingen. Zo’n programma is een welkom alternatief op de politieke consensus van alle traditionele partijen, met name het idee dat de meerderheid van de bevolking moet opdraaien voor de crisis die veroorzaakt werd door de 1% allerrijksten.
Nochtans heeft het establishment binnen Labour, sterk gesteund door de burgerlijke media, alles uit de kast gehaald om Corbyns overwinning tegen te gaan. Blair probeerde eerst te doen geloven dat Labour onder Corbyn “onverkiesbaar” zou zijn, want veel te radicaal. Die bewering werd meteen teniet gedaan door peilingen die aantoonden dat Corbyn de verkiezingen met de vingers in neus zou winnen, vooral door een grote toestroom van nieuwe kiezers naar Labour vanuit UKIP, de SNP en die laag van mensen die bij de vorige verkiezingen het niet de moeite vonden te gaan stemmen. Veel van deze mensen hadden vertrouwen in Corbyn en werden lid van Labour om zijn campagne te ondersteunen.
In een tweede fase probeerde men Corbyns programma als veel te radicaal en onrealistisch af te schilderen, zelfs indien hij in de toekomst verkiezingen zou winnen. Uiteindelijk probeerde men zijn overwinning nog af te wenden door massaal leden van Labour te schrappen waarvan vermoed werd dat ze Corbyn zouden steunen. Desondanks bleef Corbyn, in tegenstelling tot zijn tegenkandidaten, massaal veel volk trekken op zijn verkiezingsmeetings, en was het enthousiasme voor zijn kandidatuur onstuitbaar.
Gevestigde partijen verliezen autoriteit
Doorheen de crisis vanaf 2008 heeft de burgerij enorm veel autoriteit verloren bij brede lagen. Het kapitalisme blijkt steeds minder in staat te zijn om, zelfs in Europa, een degelijke levensstandaard te garanderen voor de meerderheid van de bevolking, en het blijkt ook niet in staat te antwoorden op de grote uitdagingen die voor ons liggen, zoals de vluchtelingencrisis of de ecologische ramp die op ons afkomt. Het idee dat er een fundamenteel alternatief op de besparingen, én op het kapitalisme, moet komen, vindt stilaan ingang bij een groeiende groep van de bevolking.
Dat heeft ook gevolgen op politiek vlak met nieuwe formaties als Syriza in Griekenland of Podemos in Spanje. En soms komt het zelfs tot uiting binnen de traditionele partijen zelf, denk maar aan aan de campagne van Bernie Sanders bij de Democraten in de VS of Corbyn binnen Labour. Socialisten moeten een open houding aannemen tegenover die gebeurtenissen, en een manier vinden om in dialoog te gaan met de massa’s die zulke veranderingen ondersteunen.
Brede steun organiseren
Het is nog onduidelijk in welke richting Corbyn zal evolueren. Wat wel zeker is, is dat het establishment hem geen millimeter ruimte zal geven, net zoals Syriza geen enkele ruimte kreeg om zelfs de meest gematigde programmapunten tot uitvoering te brengen. Zal Corbyn het politiek inzicht en de persoonlijke kracht hebben om aan de druk van het establishment te weerstaan waar Tsipras het niet kon?
Corbyns programma is gebaseerd op publieke investeringen die moeten betaald worden door “people’s quantative easing”, een linkse versie van de tactiek van geld bijdrukken om de economie te redden die ook door Obama in de VS of Draghi in Europa werd toegepast. Er is geen reden om aan te nemen dat deze tactiek beter zou werken in Groot-Brittannië dan elders, of waarom de elite Corbyn meer ruimte zal laten dan ze Syriza hebben gegeven.
Of zoals Bernie Sanders in de VS het zei: “Wie ook verkozen wordt als president, die persoon zal de enorme problemen voor de bevolking niet kunnen aanpakken. De macht van de bedrijven, Wall Street en campagnedonatoren is immers zo groot, dat een president alleen er niet tegenop kan. Deze campagne moet dus niet gaan over het verkiezen van Bernie Sanders als president, maar over het opbouwen van een massabeweging”. Enkel wanneer mensen zich massaal organiseren, wordt een alternatief op dit systeem realistisch.
Dit is ook de houding die de Socialist Party, de zusterpartij van LSP in Engeland en Wales aanneemt tegenover Corbyn. Wij hebben zijn campagne van in het begin verwelkomd omwille van het enthousiasme bij brede lagen van de bevolking. We hebben Corbyn opgeroepen dit enthousiasme te gebruiken om een breed anti-besparingsfront op te richten tussen de nieuwe linkse leden van Labour, de vakbonden en alle andere partijen en organisaties die zich tegen de besparingen verzetten. Een campagne die democratisch wordt georganiseerd, met lokale comités in de wijken en de bedrijven, waarin mensen actief worden aangezet te strijden voor hun belangen. Alleen zo kan een echte tegenmacht opgebouwd worden tegenover de elite, de bankiers, de multinationals, de superrijken en de traditionele media.
Het organiseren van de brede steun voor Corbyn is ook nodig als tegenmacht tegen de rechterzijde die Labour op alle vlakken domineert. Onder de parlementsleden is er amper steun voor Corbyn en op lokaal niveau stapt Labour volledig mee in het besparingsbeleid. In de praktijk bestaat Labour nu uit twee partijen en dat kan niet blijven duren. Vanuit de huidige situatie kan een nieuwe formatie ontstaan die de belangen van de werkenden verdedigt. De kleine groep van oprecht linkse figuren binnen Labour, samen met de toestroom van nieuwe leden, moeten ingaan tegen de rechterzijde in de partij. Als dat niet lukt, zal er nood zijn aan een nieuwe formatie met zowel de kiezers van Corbyn als de duizenden activisten die geen deel van Labour uitmaken.
Er is een actieve beweging nodig in elke stad en regio van het land, zowel binnen als buiten de structuren van Labour. Wij zijn bereid actief mee te bouwen aan zo’n beweging. We zullen meebouwen aan campagnes tegen de besparingen die het programma van Corbyn realiteit kunnen maken. We zullen tegelijk ook de noodzaak van een socialistisch programma verdedigen om de belangrijkste bedrijven onder democratische controle van de hele bevolking te plaatsen. Enkel zo kan de macht van de elite worden gebroken, en kan er democratisch beslist worden waar de rijkdommen in deze maatschappij worden ingezet.
