Op 7 oktober is er een nieuwe betoging tegen de Thatcheriaanse maatregelen van deze regering. Na het actieplan van eind 2014 bleven er veel vragen. Kunnen we deze regering stoppen? Hoe kunnen we de besparingen stoppen? Over welke alternatieven op dit besparingsbeleid beschikken we? We willen de discussie over deze punten aangaan om betere antwoorden te vinden. Het moet ons toelaten om in de volgende acties te strijden om te winnen.
Artikel door Alain (Namen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Actieplan wekt enthousiasme op
Als we terugkijken naar dezelfde periode een jaar geleden, dan was de sociale stemming erg anders. De discussies in de samenleving gingen vooral over de sociaaleconomische kwesties en over de nieuwe maatregelen van de openlijk rechtse regering. De gevolgen van het besparingsbeleid werden besproken op de werkvloer, in de scholen, onder vrienden en familie. Waar er personeelsvergaderingen of algemene vergaderingen van studenten plaatsvonden, bleek een grote actiebereidheid tegen het asociale beleid.
Deze sfeer kwam tot uiting in het succes van alle acties in het actieplan. Op 6 november was er een betoging met meer dan 120.000 aanwezigen, wellicht eerder 150.000. Eind november en begin december volgden provinciale stakingen en op 15 december toonde de algemene staking dat de Belgische arbeidersbeweging in staat is om te mobiliseren en de krachtsverhouding in zijn voordeel om te buigen. Heel wat ideeën werden naar de prullenmand verwezen. Wie dacht dat de communautaire tegenstellingen fundamenteel waren of wie dacht dat de vakbonden geïsoleerd stonden, werd van antwoord gediend. De vakbonden slaagden er met het offensieve actieplan overigens ook in om andere sociale lagen mee te trekken.
De leiding gebruikt de dynamiek niet om verandering te bekomen
Op 15 december was de regering aan het wankelen, zelfs indien dit niet openlijk toegegeven werd. Geen enkele commentator dacht dat de regering de volledige legislatuur zou uitzitten. De vakbondsleiding dacht dat dit volstond om sterker te staan in onderhandelingen. Er waren verschillende onderhandelingen met de werkgevers, waar ook akkoorden uitkwamen. Het gaf de regering wat tijd om op adem te komen.
Dat een meerderheid van de bevolking, zelfs onder de kiezers van de rechtse partijen, voorstander was van een belasting op de grote vermogens, werd aangegrepen om de eis van een tax shift, een fiscale hervorming, naar voor te schuiven. De vakbondsleiding moest alles uit de kast halen om de militanten ervan te overtuigen dat onderhandelingen nuttig waren. De militanten volgden enkel omdat het perspectief van strijd nog steeds naar voor werd geschoven. Het potentieel voor een vervolg op het actieplan bleef overeind.
Was het mogelijk om de regering te doen vallen?
Er waren kansen om de regering te doen vallen. Daarvoor was er nood aan een vastberaden leiding die de beweging kon uitbreiden door de twijfelaars over de streep te trekken met het perspectief dat de strijd tot overwinning kon leiden. In plaats daarvan liet de vakbondsleiding het momentum passeren waardoor andere thema’s de agenda volledig konden domineren. De terreuraanslag op Charlie Hebdo en de bloedige operatie tegen een groep van vermeende terroristen in Verviers, gaven de regering de kans om het initiatief terug in handen te nemen. De leiding van de arbeidersbeweging bracht geen alternatief rond deze kwestie naar voor. Dat liet ruimte aan de regering om de aandacht van de sociaaleconomische problemen af te leiden.
Vandaag wordt de actualiteit niet beheerst door sociaaleconomische thema’s, maar eerder door de vluchtelingencrisis. Net zoals steeds moeten we ook dat thema benaderen vanuit een standpunt van solidariteit. Veel politici praten over opvang en solidariteit, maar zij zijn net diegenen die de sociale bescherming afbouwen. Om de opvang van mensen in nood en een inclusieve solidariteit te realiseren, moeten we samen opkomen voor de verdediging en uitbouw van collectieve solidariteit. Een degelijke job voor iedereen, betaalbare huisvesting en goede openbare diensten voor iedereen zijn noodzakelijke antwoorden om de vluchtelingencrisis aan te pakken. Het is met deze benadering dat we de eisen van verschillende lagen in de samenleving kunnen verenigen. De betoging van 7 oktober is een uitstekende gelegenheid om onze solidariteit centraal te stellen.
Geen pauze voor de sociale strijd
Veel strijdbare militanten zijn gefrustreerd omdat er na de algemene staking van 15 december geen ernstig vervolg op de acties kwam. We moeten echter opletten dat de frustraties er niet voor zorgen dat nieuwe kansen en mogelijkheden gemist worden. Er liggen heel wat belangrijke dossiers op tafel. De vooruitzichten voor de economische groei worden naar beneden herzien en de fiscale inkomsten zijn beperkter dan voorzien. Dit leidt onvermijdelijk tot nieuwe besparingen, de federale regering moet 456 miljoen euro vinden om het gat te vullen.
De regering heeft ook beslist om een versnelling hoger te schakelen in de afbouw van de NMBS en de openbare diensten. Er wordt onder meer een offensief ingezet tegen het stakingsrecht met een discussie over een minimale dienstverlening. Het personeel en de reizigers liggen onder vuur door de harde besparingsmaatregelen die de regering wil doorvoeren.
Verder is er de discussie over de tweede pensioenpijler of nog die over het opdrijven van de flexibiliteit op de arbeidsmarkt.
Mogelijk zullen deze dossiers niet meteen tot een sterke algemene mobilisatie leiden zoals dit eerder met de indexsprong en de verhoging van de pensioenleeftijd wel het geval was. Maar strijd in verschillende sectoren en bedrijven is onvermijdelijk. In september zagen we onder meer sociale conflicten bij Caterpillar, FN herstal of nog bij GSK. Sociale vrede staat niet op de agenda.
Bovendien laten de gevolgen van het besparingsbeleid zich steeds meer voelen. De krant ‘La Libre’ titelde bijvoorbeeld: “60% van de uitgesloten werklozen hebben niets meer.” Een studie geeft aan dat het aantal leefloners tussen 2010 en 2015 met maar liefst 21% is toegenomen. Het ABVV publiceert elke maand een correctie van de werkloosheidscijfers waarin wel rekening wordt gehouden met werklozen die hun uitkering verloren. Daaruit blijkt dat de werkloosheid niet afneemt, enkel het aantal werklozen met een uitkering neemt af. Er is een toename van armoede en het sociale weefsel wordt afgebouwd. Dit zal de sociale woede groter maken. We moeten ervoor zorgen dat deze woede georganiseerd wordt om de oorzaken die er aanleiding toe geven te stoppen.
Welk verzet in de komende periode?
We staan niet voor een rustige periode. Maar als we een beweging willen opbouwen waarmee we overwinningen kunnen boeken, dan hebben we nood aan klare ordewoorden en ernstige alternatieven. De betoging van 7 oktober is een goede gelegenheid om de discussie over die ordewoorden en dat politieke alternatief te voeren. We moeten ons solidair tonen met diegenen die vooraan in de strijd staan, zoals het personeel van de NMBS dat zich voorbereidt op een actieplan met regionale stakingen gevolgd door een 48-urenstaking. We moeten ook ons antwoord op de vluchtelingencrisis naar voor brengen, een antwoord op basis van solidariteit en verzet tegen de symptomen van een fundamentele crisis van het kapitalisme.
De sociale verkiezingen van 2016 zullen een uitstekende kans vormen om met onze collega’s te spreken over de nood aan strijdbare delegaties. De tegenstander in deze sociale verkiezingen moet niet gezocht worden bij militanten van de andere bonden, maar wel bij het patronaat en zijn bondgenoten. We moeten strijdbare delegaties uitbouwen die met de steun en betrokkenheid van onderuit de bestaande woede kanaliseren naar een nieuw actieplan. Het veranderen van de krachtsverhoudingen op interprofessioneel vlak is ook de beste manier om in elk bedrijf en iedere sector sterker te staan.
LSP wil hierover in discussie treden met militanten en activisten. Versterk onze werking door de discussie aan te gaan, onze standpunten te verspreiden en lid te worden!
