Griekenland. Waar staat die nieuwe linkse partij ‘Volkseenheid’ voor?

volkseenheidNadat 43 van de 149 parlementsleden van Syriza weigerden om het derde memorandum midden augustus goed te keuren, nam Tsipras ontslag als premier. Hij wilde zijn steun versterken door vervroegde verkiezingen uit te roepen. Veel Grieken steunen de regering nog en de nieuwe besparingen zullen pas in de herfst concreet gevoeld worden door de bevolking. Na de aankondiging van Tsipras kondigden 25 parlementsleden, de meesten van het ‘Links Platform’ in de partij, aan dat ze een nieuwe partij vormden: ‘Volkseenheid’ (Laika Enotita). Xekinima, de Griekse afdeling van het CWI, steunt deze nieuwe partij. We spraken met Andros Payiatsos over de nieuwe ontwikkelingen.

Interview door Lucy Redler. Lees ook het interview dat hieraan voorafging: “Griekse arbeidersklasse zal strijd verderzetten”

Waar staat ‘Volkseenheid’ voor?

Andros Payiatsos
Andros Payiatsos

“Het is een uitdrukking van de huidige staat van het snel veranderende klassenbewustzijn in Griekenland. De afgelopen drie tot vier jaar kende Syriza een snelle groei van 3-4% naar 36% in de verkiezingen van januari 2015. Na het verraad door de leiding van Syriza op 12 juli was er een splitsing in de partij. Veel gewone leden keerden de partij hun rug toe. ‘Volkseenheid’ is een nieuwe formatie links van Syriza.

“De centrale boodschap van ‘Volkseenheid’ is de verwerping van het verraad door Syriza dat de verkiezingsbeloften niet is nagekomen omdat Syriza tegen elke prijs in de eurozone wilde blijven. De houding tegenover de eurozone is belangrijk voor ‘Volkseenheid’. Het standpunt is redelijk duidelijk: er is een programma nodig dat vertrekt van de belangen van de werkende bevolking. Als dit betekent dat we de eurozone moeten verlaten, dan moeten we dat zonder aarzelen doen. ‘Volkseenheid’ staat dus voor een breuk met de eurozone. Maar het is geen nationalistische kracht die vertrekt van een programma van een “terugkeer naar de drachme”.

“Het programma dat nu besproken wordt door ‘Volkseenheid’ is antikapitalistisch. Het komt op voor de verwerping van de publieke schulden, de nationalisatie van het bankenstelsel en publiek bezit van de sleutelsectoren. Het programma eist arbeiderscontrole en –beheer en neemt het idee van een geplande economie op om de eocnomie te kunnen ontwikkelen. Er is een specifieke nadruk op landbouw, grondstoffen en industrie. In plaats van de economie vooral op diensten en toerisme te richten, zoals in het verleden, wil ‘Volkseenheid’ sterkere nadruk leggen op de productie van echte producten.”

Welke organisaties nemen deel aan deze nieuwe partij?

“Volkseenheid werd opgericht door krachten rond het Links Platform in Syriza, vier andere formaties die aan het ‘Initiatief van de 1000’ deelnamen, waaronder Xekinima, twee groepen die afgesplitst zijn van de KKE, het links-socialistische Dikki en drie groepen van Antarsya, maar die vertegenwoordigen momenteel geen meerderheid van Antarsya.

“De discussies totnogtoe wijzen erop dat het programma veel progressiever en duidelijker zal zijn dan vorige programma’s van Syriza. Er is geen vage opstelling die aanleiding kan geven tot verschillende interpretaties. De programma’s van Syriza in het verleden waren dikwijls in dat bedje ziek omdat ze een poging tot compromis waren tussen de rechter- en de linkervleugels in de partij. Het resultaat was iets dat voor iedereen aanvaardbaar was.

“Het is ook duidelijk dat de eisen van dit programma niet kunnen gerealiseerd worden binnen de eurozone. Een terugkeer naar een nationale munt is geen doel op zich, maar een noodzakelijk middel om de economie uit de crisis te halen en nieuwe groei mogelijk te maken waarbij deze groei moet gericht zijn op de belangen van de werkende bevolking.”

Wat is het potentieel voor ‘Volkseenheid’ in de verkiezingen van september?

“Peilingen suggereren dat het een belangrijke kracht is die 7 tot 8% kan halen. Er is daar geen garantie voor, maar dat is wellicht het potentieel. Misschien is zelfs meer mogelijk. De steun voor ‘Volkseenheid’ groeit naarmate Syriza verliest, in de peilingen verliest Syriza ongeveer evenveel. Het is ook belangrijk om vast te stellen dat veel mensen niet zullen stemmen. De mensen die niet stemmen, zullen wellicht de grootste ‘partij’ vormen. De reden hiervoor is de enorme demoralisatie.”

Zal Volkseenheid een groei van Gouden Dageraad kunnen stoppen?

“Ik denk het wel. Het is belangrijk dat Volkseenheid ontstaan is en aan de verkiezingen deelneemt. Moest dit niet gebeurd zijn, dan had Gouden Dageraad ongetwijfeld van het verraad van Syriza kunnen profiteren. Wellicht zal Gouden Dageraad nog steeds vooruit gaan in deze verkiezingen, maar de vooruitgang zal beperkter zijn dan moest Volkseenheid niet opgekomen zijn.”

Worden er lokale afdelingen van Volkseenheid opgezet?

“Momenteel zijn er geen lokale afdelingen. Volkseenheid is een alliantie van verschillende organisaties zonder afdelingen, individueel lidmaatschap en eigen structuren. Dat komt deels door het feit dat het een erg nieuwe formatie is. Xekinima stelt voor om lokale afdelingen op te zetten en een open oproep aan werkenden en jongeren te doen om hierbij aan te sluiten op basis van individueel lidmaatschap. Het zou toelaten om zoveel mogelijk mensen acitef te betrekken. Uiteraard is er nood aan een erg democratische interne werking en structuur. Dat zal cruciaal zijn voor de toekomst van Volkseenheid.”

Xekinima neemt deel aan ‘Volkseenheid’, maar ook aan het ‘Initiatief van 17 juli’. Waarom twee initiatieven?

“Dat klopt. Het ‘Initiatief van 17 juli’ ontstond voor Volkseenheid werd opgezet. Het had als doel om op te roepen tot de vorming van een nieuwe linkse kracht. Op basis van de oproep en een erg radicaal programma genoot het initiatief de steun van heel wat verschillende krachten.

“Ongeveer een maand later werd ‘Volkseenheid’ opgezet. Maar de meeste krachten die aan het ‘Initiatief van 17 juli’ deelnemen zijn niet bereid om bij ‘Volkseenheid’ aan te sluiten. Ze hebben erg verschillende politieke achtergronden en willen ‘Volkseenheid’ bij de verkiezingen steunen, maar ze willen er niet bij aansluiten.

“Momenteel nemen veel leden ontslag uit Syriza, maar niet iedereen gaat bij ‘Volkseenheid’. De kern van Volkseenheid is het Links Platform dat op zijn beurt voortkomt uit de Communistische Partij. De Griekse linkerzijde is veel breder en niet iedereen vindt zichzelf terug in deze stroming van de Griekse linkerzijde die geen sterke traditie van interne democratie en betrokkenheid bij sociale bewegingen kent.

“Er zijn nog twee andere factoren die bij de mensen die Syriza verlaten twijfel zaaien om Volkseenheid te vervoegen. Ten eerste is er een enorme demoralisatie en een verlies aan vertrouwen in linkse formaties na het verraad van Tsipras. Ten tweede waren een aantal leidinggevende figuren van Volkseenheid ministers in de regering van Tsipras tot net voor de lancering van Volkseenheid. Dat leidt tot twijfel bij sommige activisten.

“Xekinima neemt deel aan ‘Volkseenheid’ en doet voorstellen om wat totnogtoe een alliantie van verschillende organisaties was democratisch te structureren zonder een dominantie door een groep. We doen voorstellen voor vrije en democratische discussies en een individueel lidmaatschap. Dat zijn belangrijke voorwaarden opdat ‘Volkseenheid’ een succes kan worden. Het moet zich op de bewegingen van de arbeidersklasse richten om deze strijd vooruit te helpen en sociale strijd te ontwikkelen rond het programma van Volkseenheid. We zullen Xekinima uiteraard verder uitbouwen als revolutionaire organisatie en terwijl bouwen aan de ontwikkeling van een massale revolutionaire kracht vanuit Volkseenheid.”

In Duitsland steunt de leiding van Die Linke, onder meer Gysi, Riexinger en Kipping, de positie van Tsipras. Wat zouden partijen als Die Linke moeten doen?

“Tsipras in deze omstandigheden steunen is een vreselijke fout. Hij is van kant veranderd. De heersende klasse in Griekenland is plots verliefd geworden op Tsipras. De massamedia die onder de controle van de heersende klasse staan (de eigenaars van de scheepvaartbedrijven, bankiers, grote kapitalisten), steunen Tsipras en richten hun pijlen op Volkseenheid.

“Nieuwe Democratie, Pasok en To Potami verklaarden allen dat ze openstaan voor het idee van een ‘regering van nationale eenheid’ onder leiding van Tsipras. Tsipras zal ondanks de propaganda van de heersende klasse en de hoop van de Syriza-leiding wellicht geen meerderheidsregering kunnen vormen. De mogelijkheid dat hij met zijn vijanden van gisteren een gezamenlijke regering vormt, is dan ook erg reëel.

“Tsipras voert nu maatregelen door die ND in de tweede helft van 2014 niet durfde door te voeren. Het gaat om het grootste privatiseringsprogramma uit de geschiedenis van het land. De regering van Tsipras heeft het minimumpensioen al verlaagd van 490 naar 360 euro per maand. ND durfde dit niet. Tsipras ondertekende bovendien de voorwaarde dat elke wet moet goedgekeurd worden door de trojka. Het betekent dat Tsipras met handen en voeten aan het derde memorandum is gebonden. Hij heeft geen enkele vrijheid om in te gaan tegen de wil van de trojka.

“Tenslotte heeft Tsipras op de meest cynische en brutale wijze elk respect voor democratie aan de kant geschoven. Hij deed dit zowel in de samenleving door de historische neenstem van het referendum van 5 juli aan de kant te schuiven, als in zijn eigen partij door het derde memorandum te ondertekenen en vervroegde verkiezingen uit te roepen zonder dat de partij daar ook maar de minste inspraak in had. Zelfs het Centraal Comité of het Politiek Secretariaar van de partij mochten daar niets over zeggen. De beslissing van het CC om in september een uitzonderlijk congres te houden, werd door Tsipras naar de prullenmand verwezen.

“Sommigen herhalen het argument van de groep rond Tsipras als ze de cijfers van het primaire begrotingsoverschot gebruiken als rechtvaardiging voor het memorandum. Dit gaat niet op. Het aanvankelijke begrotingsoverschot zal de komende twee jaar lager zijn door de economische situatie in het land, maar daarna gaat het meteen naar 3,5%. Dat is ongeveer hetzelfde cijfer als in het tweede memorandum dat door ND in 2012 werd goedgekeurd. Deze argumenten moeten ons doen vergeten dat de overheidsschuld na de realisaties van Tsipras met ongeveer 86 miljard euro zal toenemen, bovenop de reeds bestaande schuld die 180% van het bbp bedraagt.

“De Griekse massa’s zullen ondanks dit alles blijven strijden. Maar ze kunnen de strijd niet alleen voeren. Ze hebben steun nodig van werkenden in Europa en de rest van de wereld. De ervaringen in Griekenland bevatten waardevolle lessen voor de linkerzijde, zeker op het vlak van het programma dat nodig is om een land uit de crisis te halen. Enkel een socialistisch programma kan de bevolking in Griekenland, Europa en de rest van de planeet redden van de barbarij van het kapitalistische systeem.”

 


Verklarende woordenlijst:

  • Antarsya: “Antikapitalistische linkse samenwerking voor de omverwerping”, alliantie van radicale linkse krachten buiten Syriza
  • Dikki: Socialistische linkerzijde, een groep die in 1995 met Pasok brak en nu aan ‘Volkseenheid’ deelneemt
  • “Initiatief van de 1000”: initiatief in november 2012 opgezet door 1.200 mensen die voor eenheid onder de Griekse linkerzijde pleitten en voor een linkse regering op basis van een breuk met het kapitalistische systeem
  • “Initiatief van 17 juli”: initiatief ontstaan op een bijeenkomst in Athene enkele dagen nadat Tsipras het derde memorandum ondertekende. De bijeenkomst riep op tot een nieuwe linkse kracht. Xekinima was deel van dit initiatief. Er waren 250-300 aanwezigen op de eerste bijeenkomst
  • KKE: communistische partij, stalinistisch en erg sectair
  • ND: Nieuwe Democratie, conservatieve burgerlijke partij die de vorige regering leidde, een coalitie met Pasok
  • Pasok: sociaaldemocratische partij die in 1974 werd opgezet en in 1981 met 48% van de stemmen voor het eerst een regering vormde. Ondanks een erg links programma bleef de partij binnen het kader van het kapitalisme werken. Het is nu een burgerlijke partij die het grootste deel van zijn steun is verloren. In januari 2015 haalde PASOK nog geen 5%. De partij vormde regeringen met ND en steunt het besparingsbeleid.
  • To Potami: ‘De rivier’, een liberale burgerlijke partij die in 2014 is opgezet
Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie