In een reactie op de studies van het Internationaal Klimaatpanel (IPCC) verklaarde de algemeen secretaris van de Verenigde Naties Ban Ki-moon: “Binnenkort is het te laat (…) Onze consumptiepatronen zijn niet verenigbaar met de gezondheid van de planeet.” De economische en politieke elite bekijkt het probleem van het milieu vaak enkel langs de kant van de consumptie. Dat is een handige methode om iedereen op gelijke voet verantwoordelijk te stellen voor de problemen. De echte inzet van de discussie bevindt zich nochtans op het vlak van de productie. En dus stelt de vraag wie de productiemiddelen in handen heeft.
Artikel door Nicolas Croes uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Het klopt dat er elk jaar meer en meer nieuwe producten op de markt komen en dat de inwoners van de rijke landen overtuigd worden om oude producten weg te gooien. De energie die nodig is voor het maken van die producten, bijvoorbeeld in China, is een van de redenen waarom de vraag naar energie zo sterk is toegenomen. Maar de vraag naar energie is niet gewoon een kwestie van “westers egoïsme”. Het is het productiesysteem dat we vandaag kennen dat leidt tot een uitputting van natuurlijke grondstoffen (bodem, water, …), een opeenstapeling van afval die niet verwerkt wordt omdat dit te duur is en een enorme verspilling van energie en bodemrijkdommen. Denk maar aan de absurde logistieke operaties waarbij goederen enkel worden vervoerd omwille van economisch rendement.
De Franse journalist Hervé Kempf heeft zich na de kernramp in Tsjernobyl in 1986 gespecialiseerd in berichtgeving over milieu. Hij stelt: “Als we de milieukwestie van dichterbij bekijken, moeten we vaststellen dat het huidige economische systeem niet alleen de problemen niet oplost, maar ze erger maakt. Het huidige systeem is het kapitalisme. Een consequente berichtgeving over milieu leidt dus tot vragen over het economisch systeem.” (1)
Het is niet mogelijk om de consumptiewijze los te zien van de productiewijze. Een systeem gebaseerd op de winsten kan enkel leiden tot een productie van middelmatige kwaliteit en pak afval. Die logica wordt ondersteund door een onmogelijk levensritme binnen deze samenleving, het dagelijkse reclamebombardement, …
Waarom socialisme?
Socialisme betekent in de eerste plaats dat de productie afgestemd wordt op de reële behoeften van de bevolking en dit via een democratische planning. Die behoeften omvatten ook het overleven van de mensheid, er is dus nood aan een ecologische planning. Enkel al de bestaande ideeën en mogelijkheden optimaal benutten, zou tot een grote vooruitgang leiden. Denk maar aan passiefhuizen, recyclage, hernieuwbare energie, versterking van openbaar vervoer, … Vandaag zijn veel ecologische mogelijkheden enkel toegankelijk voor wie voldoende middelen heeft en zich tegelijk een goed geweten kan kopen. Onder het socialisme kan de rijkdom die uit onze arbeid voortkomt, ingezet worden om de mogelijkheden op massale schaal toe te passen.
Een democratische planning van de productie zou vooral ook een einde stellen aan de verspilling en de vervuiling waarvoor het kapitalisme en de concurrentielogica van dit systeem verantwoordelijk zijn. Het zou mogelijk worden om massaal te investeren in onderzoek naar ecologische alternatieven. Een democratische planning is nodig om te bepalen wat de behoeften en noden van de bevolking zijn, maar ook om wetenschappers en specialisten te betrekken. Heel wat bestaande mogelijkheden worden nog niet benut omdat ze niet meteen rendabel zijn of omdat het onderzoek ernaar over onvoldoende middelen beschikt.
(1) Point Chaud – Il faut sortir du capitalisme (http://www.ledevoir.com/environnement/actualites-sur-l-environnement/388166/il-faut-sortir-du-capitalisme).
Enkele cijfers:
- 1 op de 8 overlijdens in de wereld is verbonden met luchtvervuiling (volgens een studie van de Wereldgezondheidsorganisatie in maart 2014)
- 1.000 miljoen ton giftig afval van mijnbedrijven komt jaarlijks in rivieren, meren en oceanen terecht (planetoscope.com)
- Gemiddeld zijn er 55 kleinschalige of grootschalige olierampen per dag in de VS, dat zijn er 20.000 per jaar (planetoscope.com)
- 5 miljard ton vervuild water komt elk jaar in de zee terecht vanop schepen of rechtstreeks vanuit bedrijven (planetoscope.com)
- Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks 3,4 miljoen mensen als gevolg van watervervuiling
- In 2013 moesten 22 miljoen mensen vluchten als gevolg van klimaatredenen (zogenaamde “klimaatvluchtelingen”), aldus een studie van de Noorse vluchtelingenraad. In 2010 werd een voorlopig record van 42,4 miljoen vluchtelingen bereikt.
Ons programma
- Voor het gebruik van hernieuwbare energie en publieke investeringen in de verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie en een plan om de koolstofuitstoot te beperken.
- Voor publiek gefinancierd wetenschappelijk beleid ontdaan van de concurrentie- en winstlogica.
- Voor een massale uitbreiding van het openbaar vervoer, in het bijzonder het spoorverkeer, om de vervuiling omwille van wegverkeer (zowel personen- als goederenverkeer) drastisch te beperken.
- Voor een publiek plan om alle gebouwen te isoleren, wijk per wijk!
- Ondersteuning van strijd van mensen in laag gelegen gebieden (in het bijzonder in Zuidoost-Azië en de Stille Oceaan) die door de klimaatverandering tot migratie en ellende veroordeeld worden.
- Voor een gezamenlijke mobilisatie van de organisaties van werkenden, inheemse bevolkingen en milieu-activisten tegen rampzalige ontwikkelingsprojecten (ontginning van teerzand, plantages die enkel op ‘biobrandstoffen’ gericht zijn, …)
- Voor de nationalisatie van de energiesector, zowel de productie als de distributie moeten volledig in publieke handen komen onder democratische controle en beheer van het personeel en de gebruikers, zodat de gemeenschap over de middelen beschikt om zo snel mogelijk de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen volledig af te bouwen.
- Voor de nationalisatie van sleutelsectoren van de economie (financiewezen, staal, voeding, …) onder democratische controle en beheer van de werkenden zodat een democratische en ecologisch verantwoorde planning mogelijk wordt.
- Voor een grootschalige reconversie van de defensie-industrie in een sector gericht op de ondersteuning van wind- en zonne-energie.
- De chaos van de markteconomie en de winsthonger zijn rampzalig voor het milieu, de democratische rechten en sociale rechten. Voor een geplande economie die democratisch wordt gecontroleerd door de gemeenschap: voor een democratisch en modern socialisme!
