Binnenkort ook in Europa:
IN DUITSLAND stelt bondskanselier Schröder de oprichting voor van elite-universiteiten naar Amerikaans model (denk aan Harvard, Stanford, enz). De algemeen-secretaris van de SPD, de sociaal-democratie, moedigt dit plan aan door te stellen dat er meer Nobelprijzen moeten worden gewonnen. De Duitse Minister van Hoger Onderwijs wil tegen deze zomer een "internationaal puntensysteem" voor de universiteiten uitwerken. Zo wil hij de competitiviteit van de Duitse universiteiten meten, in vergelijking met die van "concurrerende" Europese universiteiten.
Boris Mallarme
De bazen juichen dit toe. Zij zien graag een aanpassing van het hoger onderwijs aan de marktvraag, om op die manier te kunnen concurreren met Amerikaanse instellingen. De Europese Ronde Tafel van Industriëlen beweert sinds 1989 dat het onderwijs in Europa arbeidskrachten aflevert die veel te kritisch zijn en niet flexibel genoeg. Teveel middelen in het onderwijs worden gebruikt voor "nutteloze studies". Ze vinden ook dat te weinig jongeren hogere studies volgen gericht op de behoeften van de werkgevers.
In de Verenigde Staten zijn het de universiteiten die bepalen welke studenten al dan niet toegelaten worden. De inschrijvingsgelden lopen soms op tot bedragen van verschillende tienduizenden euro’s. Bovendien is de selectie waanzinnig streng: enkel de meest slimme studenten en rijkeluiskinderen hebben toegang tot de elite-universiteiten.
De idee van elitescholen treft niet enkel Duitsland. Het Bolognadecreet, ondertekend in 1999 door 29 Europese Ministers van Onderwijs, heeft de bedoeling de Europese universiteiten voor te bereiden op de concurrentie met die van de Verenigde Staten. De Europese "harmonisatie" van de onderwijsstructuren mikt op de onderlinge concurrentie van de instellingen, en niet op een betere mobiliteit voor het merendeel van de studenten.
Degelijke opleidingen die niet winstgevend zijn voor de bedrijven zullen stelselmatig voor de bijl gaan. De laatste stap in deze ontwikkeling zal de creatie van "excellentiepolen" zijn, met buitensporig hoge inschrijvingsgelden. In Engeland wordt er de komende dagen gestemd over een wetsvoorstel dat de universiteiten toelaat om de inschrijvingsgelden te verhogen vanaf 2006. De onderwijskosten zouden hierdoor kunnen oplopen tot 4500 euro per jaar (het maximum ligt momenteel begrensd op 1656 euro). Veel studenten zullen bij het beëindigen van hun studies schulden van duizenden euro’s moeten aflossen. De schuld kan enkel worden kwijtgescholden als ze na 25 jaar nog niet volledig is terugbetaald!
Dit brengt de voorstellen van een aantal economen van de UCL (Universiteit van Louvain-La-Neuve) in herinnering. Zij willen de inschrijvingsgelden optrekken naar 4000 tot 6000 euro, terug te betalen na de studies!
Alleen welgestelde studenten die de volle pot voor dure reis-, kot- en inschrijvingsgelden kunnen neertellen… zullen in het buitenland kunnen studeren. Bologna voorziet een verhoogde mobiliteit voor diegenen die in aanmerking komen voor het toekomstig elite-onderwijs in het buitenland, maar niet voor iedereen. Naast die zogenaamde "excellentiepolen" zal er nog wel hoger onderwijs "van tweede rang" bestaan. Dit zal beter toegankelijk zijn, maar de kwaliteit ervan zal meer en meer verminderen. En bijgevolg dus ook de waarde van het diploma. Een groot deel van de minder gegoede studenten zal uit de boot vallen.
Het onderwijs in België loopt de Europese, neoliberale trend achterna.
Op 3 januari 2004 heeft de regering van de Franstalige gemeenschap het voorlopig ontwerp van het Bolognadecreet van Minister van Hoger Onderwijs Dupuis goedgekeurd. In Vlaanderen was dat al op 5 juli 2002 gebeurd. Dit decreet verandert het 4 jaar durende kandidatuur-licentiaat systeem in een 3-jaar durende "Bachelor" en een aanvullend jaar om "Master" te worden, of 2 extra jaren voor de "gespecialiseerde Master". De hogescholen worden geïntegreerd in dit systeem.
Om de gespecialiseerde Master te behalen, wat ongetwijfeld meer waard zal zijn op de arbeidsmarkt dan de "gewone", is men gedwongen om de kosten van een 5 jaar durende studie te dragen. De andere hoofdbrok van het decreet heeft betrekking op de vorming van "academische instellingen": de Franstalige universiteiten van Brussel, Luik en Louvain-La-Neuve wil men op termijn samenvoegen. De universiteiten hebben dan de mogelijkheid om bepaalde studierichtingen, onderzoekskringen, activiteiten,… over te dragen aan hun "gemeenschappelijke academie". Dit laat de instelling toe studierichtingen "economisch efficiënter" te maken en arbeidskosten in te dijken (minder administratief personeel, verdwijnen van studierichtingen, verlies van andere arbeidsplaatsen, enz.)
Het hoger onderwijs is bezig zich te centraliseren in bepaalde studierichtingen met als doel samenhangende polen op te richten, gereserveerd voor diegenen die het zich kunnen permitteren.
De golf van aanvallen op de verworvenheden op het vlak van onderwijs, gericht op het uitsluiten van een grote groep jongeren, bewijst opnieuw het anti-sociale karakter van dit kapitalistische Europa. Onderwijs is één van de thema’s in de verkiezingscampagne van de LSP. De LSP vecht tegen het idee van elitair onderwijs en verdedigt gratis en degelijk onderwijs voor iedereen, op alle niveau’s. ALS/EGA (Actief Linkse Studenten) is solidair met de verkiezingscampagne van de LSP, de enige geloofwaardige linkse oppositie die de rechten van de studenten verdedigt.
