Stem Neen! Voor een massale campagne van de arbeidersbeweging tegen de trojka en voor een socialistisch beleid!
Artikel door Andreas Payiatsos en Niall Mulholland (geschreven op 30 juni)
De gebeurtenissen in Griekenland hebben de volledige eurozone in crisis gebracht en bedreigen het voortbestaan ervan. De Griekse banken gingen maandag dicht nadat de Europese Centrale Bank (ECB) stopte met liquiditeiten te voorzien, de afgelopen maanden bleven de banken overeind door deze liquiditeiten die nodig waren omdat alle rekeningen de afgelopen maanden leeggehaald worden. Op het ogenblik van schrijven was het nog niet zeker wat met de afbetaling aan het IMF op 30 juni zou gebeuren, maar de kans op een bankroet nam toe. [Ondertussen is gebleken dat Griekenland niet heeft betaald].
Dit alles gebeurde nadat de Griekse premier Alexis Tsipras in naam van de Griekse regering opriep tot een referendum op 5 juli en meteen voorstelde om ‘neen’ te stemmen over de eisen van de crediteurs (ECB, EU en IMF).
Het referendum was schokkend voor de trojka die had verwacht dat Tsipras nog meer toegevingen zou doen en uiteindelijk zou capituleren voor de laaste drastische besparingseisen. Ze wilden Syriza en de Griekse bevolking vernederen en een duidelijke boodschap geven aan de antibesparingsbewegingen doorheen Europa. De arrogante trojka is te ver gegaan. Tsipras stond ook onder enorme druk van de Griekse werkende bevolking en de linkerzijde van Syriza om geen verdere toegevingen te doen aan de trojka. Indien Tispras had ingestemd met de voorwaarden van de trojka, dan had dit mogelijk geleid tot een splitsing in Syriza en de val van de regering. De inzet was dus groot. Tsipras kondigde het referendum als volgt aan: “Het voorstel van de instellingen omvatten: maatregelen voor een verdere deregulering van de arbeidsmarkt, besparingen op de pensioenen, verdere beperkingen van de lonen in de publieke sector en een hogere BTW voor voedsel, restaurants en toerisme, terwijl de belastingkortingen voor Griekse eilanden verdwijnen.”
De trojka was ook boos op het voorstel van Syriza om de belastingen op de rijkste Grieken te verhogen en om de vennootschapsbelasting te verhogen. Zelfs deze relatief beperkte maatregelen waren teveel voor het Europa van het kapitaal.
Een aantal woordvoerders van de trojka dreigden ermee dat het referendum in de praktijk het einde van het Griekse lidmaatschap van de eurozone betekent. De Europese regeringen vrezen ook dat hun zogenaamde sterke voorbereiding op een Grexit, een gedwongen vertrek van Griekenland uit de eurozone, niet kan vermijden dat dit enorme financiële, economische en politieke gevolgen zal hebben. Welk land zal Griekenland volgen, Portugal, Spanje, Ierland of zelfs Italië? De Amerikaanse regering is bovendien erg bezorgd om de economische en geostrategische gevolgen van een Grexit. Het Witte Huis roept de EU op tot een compromis om NAVO-lid Griekenland in de eurozone te houden vooraleer Poetin van de situatie gebruik kan maken.
Mandaat tegen de besparingen
Xekinima, het CWI in Griekenland, heeft van bij het begin de Syriza-regering opgeroepen om consistent het antibesparingsmandaat van de kiezers uit te voeren. Dit betekent een weigering om de schulden te betalen, het opleggen van kapitaalcontroles tegen de markten en de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder democratische arbeiderscontrole en –beheer. In het licht van de nieuwe crisis moet de regering de kapitaalvlucht stoppen door de eigendommen van de grote kapitalisten en grote bedrijven aan te slaan.
Tsipras voerde maandenlang vruchteloze ‘gesprekken’ met de trojka. Die trojka wil enkel meer van hetzelfde besparingsbeleid opleggen. De pogingen tot onderhandelingen hebben gefaald. Xekinima riep Tsipras op om de laatste onderhandelingen te verlaten en de Griekse bevolking te laten beslissen waarbij de waarheid wordt gezegd over wat in Brussel gebeurt en waarbij wordt uitgelegd dat de ‘instellingen’ de regering chanteren om ofwel een nieuw memorandum met enorme besparingen te aanvaarden ofwel uit de eurozone gegooid te worden. Op deze basis moet Syriza een duidelijk standpunt innemen voor een vertrek uit de eurozone waarbij dit gekoppeld wordt aan een socialistisch programma om de economie terug op een groeipad te brengen en de belangen van de meerderheid van de bevolking centraal te stellen. Zoals Xekinima stelde, kan dit door de Griekse bevolking worden bepaald door bijvoorbeeld nieuwe verkiezingen waarbij een strijdbare positie een enorme overwinning zou behaald hebben.
Jammer genoeg heeft Tsipras een totale verwerping van het neoliberale beleid niet opgenomen. De Griekse regering had in zijn voorstellen zelfs een privatisering opgenomen die niet door de trojka was opgelijst, met name de verkoop van lokale luchthavens. Tsipras heeft een referendum uitgeroepen over de laatste ‘voorstellen’ van de trojka en maakte duidelijk dat Syriza oproept om ‘neen’ te stemmen. Maar hij deed geen positieve voorstellen aan de Griekse bevolking over wat in de plaats van de voorstellen van de trojka moet gebeuren. Hij blijft integendeel benadrukken dat een neen-stem de onderhandelingspositie van Griekenland zal versterken om de trojka ertoe te dwingen meer ‘aanvaardbare’ voorstellen te doen. Er had in februari al een kapitaalcontrole moeten ingevoerd worden en de banken hadden direct moeten genationaliseerd worden.
Veel Grieken zien in het referendum een kans om hun zeg te hebben en om de trojka een duidelijke boodschap te geven. Maar het referendum omvat ook gevaren. De rechterzijde en de massamedia voeren de chantage op en proberen de Griekse werkenden en de middenklasse bang te maken van een neen-stem. Hun boodschap is dat je beter kan vasthouden aan de duivel die je kent (de maatregelen van de trojka) dan te kiezen voor een duivel die onbekend is (bankroet en vertrek uit de eurozone en mogelijk uit de EU gevolgd door nog meer armoede en ellende). Dit kan sommige Grieken beïnvloeden en sommige anderen nog overtuigder neen laten stemmen. De leiding van Syriza blijft vasthouden aan onderhandelingen met de trojka in plaats van klaar en duidelijk te breken met de eindeloze besparingen van het Europa van het kapitaal en een begin te maken van een socialistisch beleid. Tsipras hoopt dat hij naar Brussel kan gaan met het mandaat van een massale neen-stem waarbij hij een sterkere onderhandelingspositie heeft en van de trojka kan bekomen dat een deel van de schulden worden afgeschreven. Zelfs indien de trojka bereid is om nog met Syriza te onderhandelen na het referendum, zal elk akkoord met die trojka nog steeds leiden tot meer besparingen in Griekenland waarbij de werkenden, gepensioneerden en armen getroffen worden. De massamedia die in handen is van de Griekse scheepseigenaars, bankiers en industriëlen voert een angstcampagne. Ze zeggen dat er geen geld voor pensioenen en lonen zal zijn. Als Syriza geen duidelijk plan van actie en strijd naar voor brengt, dreigt de angstcampagne van de heersende klasse aan impact te winnen en is het niet zeker dat het neenkamp het haalt.
Neen stemmen is niet genoeg
Ondanks deze kritieken voert Xekinima een grote campagne om op te roepen om neen te stemmen in het referendum. Deze week worden ongeveer 150.000 pamfletten en 3.500 exemplaren van de krant ‘Xekinima’ verspreid. Tegelijk spelen we een rol in de opbouw van comités in de wijken waarbij verschillende linkse krachten bijeenkomen. Antarsya (antikapitalistische linkse alliantie) heeft traditioneel een sectaire benadering tegen de rest van links en Syriza in het bijzonder, maar nu is Antarsya ten volle betrokken in de campagne. Dat is jammer genoeg niet het geval voor de KKE (Griekse Communistische Partij) die oproept om te onthouden met ongeldige stemmen. De KKE heeft een brede steun onder werkenden en kan met deze oproep bijdragen aan een meerderheid voor Ja indien het nipt wordt. Een overwinning van het ja-kamp zou wellicht leiden tot de val van de regering en een nieuwe door rechtse partijen gedomineerde coalitie die instemt met de harde besparingen van de trojka.
Een neen-stem is op zich niet voldoende. Er is een massale campagne op straat en op de werkvloer nodig om de werkende bevolking actief te betrekken in het verzet tegen de trojka. De grote betoging van 29 juni in Athene toont het potentieel voor massaal verzet. Actiecomités in de wijken en op de werkplaatsen moeten de strijd tegen de trojka aanvoeren. Een beslissende breuk met de trojka, weigering om de schulden te betalen en de nationalisaties met een socialistisch beleid kunnen enorme steun vinden onder de Griekse werkenden en de middenklasse die gebukt gaan onder de jarenlange besparingen. Een oproep aan de werkenden in Europa, in het bijzonder die in de andere hard getroffen landen zoals Spanje, Portugal en Ierland, om over te gaan tot solidariteit en massale protestacties in hun eigen landen, zou een enorm gehoor vinden. Het enige reële alternatief op de besparingen en het Europa van de bazen is een socialistische confederatie van Europa op een vrijwillige en gelijke basis.
