Verslag door onze correspondenten van Alternatywa Socjalistyczna
Op 18 april was er een massale betoging van de vakbondsfederatie OPZZ in Warschau. Werknemers uit alle sectoren protesteerden tegen het neoliberale beleid en eisten de invoering van een sociaal beleid dat rekening houdt met de verworvenheden inzake arbeidsovereenkomsten, lonen, pensioenen, …
De OPZZ (Poolse Alliantie van Vakbonden) is de tweede grootste vakbondsfederatie van het land met een half miljoen leden. De leiding leunt traditioneel bij de sociaaldemocratie aan. Het was de eerste onafhankelijke mobilisatie van OPZZ in jaren. Het doel van de vakbondsleiding was om 50.000 betogers op de been te brengen. Dat aantal werd ver overtrofffen. Het is een succes voor OPZZ-voorzitter Jan Guz en een uitdrukking van de kracht van de vakbondsleden.
De hoofdstad werd urenlang platgelegd. Er waren vier startpunten vanuit verschillende delen van de stad. De betogingen kwamen samen voor de kantoren van de premier. Er was een bijzonder sterke mobilisatie in het onderwijs. Meer dan 20.000 leerkrachten uit heel het land, ook uit kleine dorpen en afgelegen gebieden, kwamen op straat. Er was ook een sterke aanwezigheid van mijnwerkers, personeel uit de energiesector, brandweerlieden, staal- en metaalarbeiders en vele anderen.
De algemene eisen gingen over een verhoging van het minimumloon (met de invoering van een minimum uurloon), het stoppen van onzekere contracten, lagere belastingen voor de armsten en een verlaging van de pensioenleeftijd. Vanuit veel sectoren kwamen er specifieke eisen die verbonden waren met de arbeidsvoorwaarden in deze sectoren. Zo protesteerde het spoorpersoneel tegen de privatisering van de spoorwegen. De leraars, brandweerlieden en andere ambtenaren eisten de stopzetting van de loonstop. Vanuit de publieke sector werd nadruk gelegd op het verzet tegen besparingen, privatiseringen en outsourcing. Vanuit de private sector werd, zeker door jonge werkenden, nadruk gelegd op de enorme uitbreiding van tijdelijke en onzekere contracten (er werd gesproken over “afvalcontracten”).
Dit was niet de grootste betoging van de afgelopen jaren. In 2013 brachten de drie grootste vakbonden (Solidarno??, OPZZ en Forum) maar liefst 200.000 betogers op de been tegen het regeringsbeleid. Daar kwam spijtig genoeg geen vervolg op. Er kwam geen strategie om op te bouwen naar een algemene staking, ook al was daar grote steun voor onder de basis. De aanvallen op de werkende bevolking gingen gewoon door en de arbeidersbeweging kwam in een pauze terecht die pas werd doorbroken door de spontane staking van de mijnwerkers begin 2015.
Jammer genoeg lijkt het erop dat de betoging van 18 april hetzelfde pad zal volgen. De vakbondsleiding gebruikte radicale taal in de toespraken in april, zo werd gezegd dat onderhandelen met de regering geen zin had. Maar er wordt geen actieplan voorgesteld. In sommige sectoren is de druk zodanig groot dat regionale afdelingen of sectoren wel concretere voorstellen doen. Zo kondigden de leraars, verplegers, postpersoneel en spoorpersoneel aan dat ze stakingen in hun sectoren zullen voorbereiden indien de eisen niet ingewilligd zijn voor september. Twee dagen voor de betoging was er ook een grote actie van staalarbeiders van ArcelorMittal in Kraków waar de laatste hoogoven dreigt te sluiten. De staalarbeiders riepen op tot meer radicale strijd.
In zowat alle sectoren kennen de arbeiders groeiende problemen. Er is een radicalisering bezig, het komt er nu op aan om dit om te zetten in gecoördineerde actie. Er is nood aan een strategie om stakingen en betogingen in alle sectoren en regio’s te organiseren in de opbouw naar een nationale algemene staking. De strijd moet georganiseerd worden door de leden van de vakbond. Ondanks de pogingen om tot een grotere eenheid te komen de afgelopen jaren met onder meer gemeenschappelijke programma’s, zijn er tekenen van rivaliteit tussen de vakbonden. Zo weigerde Solidarno?? om samen met OPZZ tot actie over te gaan in het onderwijs. Eenheid van werkenden moet eenheid in strijd zijn, niet enkel het ondertekenen van manifesten.
Alternatywa Socjalistyczna nam deel aan de betoging in april. We eisten een strategie die leidt tot een algemene staking. De werkenden moeten de roep naar een algemene staking in hun vakbonden naar voor brengen en eisen dat de leiding stappen hiertoe onderneemt. Als de leiding dit niet doet, moeten we onze eigen acties op elk bedrijf en in elke sector voeren om terug te eisen wat we de afgelopen jaren verloren aan lonen, arbeidsvoorwaarden en pensioenen. De directe eisen van de vakbonden zijn potentieel erg populair onder brede lagen, maar moeten gekoppeld worden aan een breder programma van nationaliseringen onder arbeiderscontrole en –beheer en voor een democratische socialistische planning van de economie.
