Werkloosheid was vroeger meestal tijdelijk en uitkeringen waren een vorm van zekerheid om deze periode door te komen. Door de ontwikkeling van het kapitalisme nam de werkloosheid toe tot op een punt waar het een structureel probleem is geworden. De werkloosheid en de duur ervan nemen toe. Veel mensen zitten erin vast.
Marie Christelbach
Toch zien we dat de voorwaarden om een uitkering te krijgen steeds strenger worden. Werklozen worden steeds meer verantwoordelijk gesteld voor hun werkloosheid. Wie geen werk vindt, zal wel niet hard genoeg gezocht hebben. Dat is de logica die gehanteerd wordt door de controle-instanties. Alsof het de schuld van de werklozen is dat er onvoldoende nieuwe jobs bijkomen. Het waren niet de werklozen die beloofden om 200.000 nieuwe jobs te creëren…
Voor veel werklozen betekent hun situatie niet enkel een financieel, maar ook een sociaal probleem. Wie uitgesloten wordt van werk en een werkomgeving, krijgt vaak te maken met problemen zoals depressies, tekort aan zelfvertrouwen,… Voor velen zorgt een job ook voor wat structuur in het leven. Bovendien zorgt de financiële situatie van werklozen ervoor dat er weinig mogelijkheden zijn op het vlak van ontspanning.
Werkloosheid leidt dan ook vaak tot sociaal isolement, wat nog versterkt wordt door de uithalen van politici en patroons tegen de werklozen. Nochtans maakt het patronaat handig gebruik van de voordelen die de regering aanbiedt bij de tewerkstelling van langdurig werklozen. Via programma’s zoals Activa krijgen de patroons een aantal maanden serieuze kortingen op nieuwe werknemers. En daarna kunnen die uiteraard gemakkelijk weer op straat worden gezet.
De economische crisis en de versterking van de positie van het patronaat, zorgen ervoor dat de arbeiders en hun gezinnen – dus ook de werklozen – klappen krijgen om de stijging van de winsten te financieren. De vele ‘herstructurerinen’ en ‘rationalisaties’ in de bedrijven zorgen bovendien voor een constante aanvoer van nieuwe werklozen.
VLD-voorzitter Bart Somers lanceerde recent opnieuw het voorstel om werkloosheidsuitkeringen in tijd te beperken om op die manier de druk op werklozen verder op te voeren. Somers wil met dit thema naar de verkiezingen.
Zijn voorstel werd eerder door zowat alle liberalen gesteund: Spirit, NVA, Unizo, VBO,… Allemaal deden ze reeds voorstellen in deze richting. Ook het Vlaams Belang, dat stil is rond deze kwestie, liet eerder al weten dat het voorstanders is van een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd. In een congrestekst uit 1993 klonk het nog zo: “De eerste drie maanden ontvangt een werkloze 75% van zijn laatst verdiende loon. Nadien vermindert dat elke maand met 5%. Tot de bodem is bereikt”.
SP.a-voorzitter Vande Lanotte is tegen het voorstel van Somers. Hij stelt dat men geen jaren moet wachten om werklozen te schorsen, maar dat dit meteen kan als niet aan alle voorwaarden voldaan is. In zijn thuisstad Oostende wordt het voorbeeld gegeven op het vlak van schorsingen. Bij de striktere “begeleiding” van 100 jonge werklozen, werden er 13 geschorst. Die verdwijnen uit het werkloosheidscijfer en moeten maar zien te overleven van een leefloon van het OCMW. De meeste jongeren volgen nu echter opleidingen. Wellicht om nadien… andere opleidingen te volgen!
In feite zijn alle traditionele partijen het roerend eens: het probleem zijn de werklozen en niet de werkloosheid op zich. Door de werklozen aan te pakken, wordt de armoede versterkt en verhoogt ook de druk op de lonen van wie wel werk heeft. Werkgevers krijgen ondanks de miljarden aan lastenverlagingen, waar anderen voor hebben gewerkt, geen enkele verplichting opgelegd van de overheid om bijkomende banen te scheppen. Werklozen, echter, worden voor hun beperkte uitkering – waar ze in de meeste gevallen zelf bijdragen voor hebben betaald – in toenemende mate vanuit allerlei hoeken aangevallen en verantwoordelijk gesteld voor hun werkloosheid.
Wij zijn het niet eens met die logica. In plaats van de werklozen moet de werkloosheid worden aangepakt. Dat kan door een vermindering van de wekelijkse arbeidsduur tot 32 uur, zonder loonsverlies en met bijkomende aanwervingen. Waarom zouden we immers niet het werk verdelen in plaats van de werkloosheid?
