Vanavond toont Panorama om 21u30 ‘India’s Daughter’, een krachtige reportage over de beruchte verkrachtingszaak uit 2012 waarbij een 23-jarige studente slachtoffer werd van een groepsverkrachting in Delhi, de Indische hoofdstad. De zaak leidde tot massaal protest in India en de rest van de wereld.
Isai Priya, een Tamil activiste en lid van de Socialist Party in Engeland, bespreekt de documentaire van de BBC.
Studenten, vrouwen en mannen, kwamen massaal op straat om rechtvaardigheid te eisen en ze kregen daar heel veel steun bij. Ze riepen slogans als ‘Leve de vrijheid van vrouwen, zorg voor gerechtigheid’. Het dwong de Indische regering ertoe om een uitgebreid team op het onderzoek te zetten waardoor dit onderzoek op 17 dagen afgerond was (terwijl het doorgaans 90 dagen duurt).
Vanaf de eerste dag ging het protest verder dan de individuele zaak in Delhi, het ging meteen over onderdrukking van vrouwen in het algemeen. De documentaire toont enkele van de brutale methoden van de staat tegen vreedzame betogers. Vrije meningsuiting en het recht op protest lagen onder vuur.
Er zijn iedere dag meer dan 92 verkrachtingen in India. Waarom leidde deze specifieke zaak tot zo’n reactie? Er is een groeiende woede tegenover de misdrijven tegen vrouwen. Het feit dat een gewone vrouw om 20u naar huis ging na een bezoek aan de bioscoop met een vriend en zo werd aangevallen, bracht de boodschap dat het iedereen kan overkomen.
In India is deze documentaire verboden, de autoriteiten stellen dat sommige uittreksels uit de documentaire “geweld tegen vrouwen lijken aan te moedigen en uit te lokken.” Een van de veroordeelde verkrachters wordt geïnterviewd. Wat hij zegt is vreselijk en hij betuigt geen enkele spijt. Maar de Indische overheid verbood de documentaire niet daarom, er werd vooral gevreesd dat de documentaire tot een nieuwe golf van protest zou leiden.
Slachtoffers verantwoordelijk geacht
Veel verkrachtingen worden nooit gerapporteerd. Dat kan omwille van angst voor de politie, druk van de familie of gewoon de vrees om zelf verantwoordelijk geacht te worden. Vrouwen die het slachtoffer van verkrachting zijn, worden gevraagd wat ze van kledij droegen, wat ze zeiden, … Het rechtvaardigen van verkrachting omwille van de kleren die een vrouw draagt of het tijdstip waarop ze op straat kwam, is schandalig. Daarnaast is er een sterke cultuur van schaamte en de nood om de ‘waardigheid’ van de familie te beschermen.
Vrouwen worden behandeld als eigendom en objecten. Verkrachting door de echtgenoot is wettelijk in India. De strafwetgeving stelt er: “Seksuele daden door een man met zijn eigen vrouw, als die niet jonger is dan 15 jaar, zijn geen verkrachting.”
India beweert dat het de vierde economie ter wereld is. Minstens 30% van de bevolking leeft in vreselijke armoede, maar het land telt ook vijf dollarmiljardairs die in de lijst van de 100 rijkste mensen ter wereld voorkomen. Er is een enorme kloof tussen de superrijken en de superarmen.
De enorme armoede en het achtergebleven cultureel systeem in het algemeen zorgen ervoor dat de mannelijke hiërarchie en de onderdrukking tegen vrouwen in stand kan blijven. De verkrachter in Delhi kwam van de meest achtergebleven lagen, hij had geen onderwijs genoten, werd in elkaar geslagen, kende seksueel misbruik in de familie en was vertrouwd met prostitutie.
Dat rechtvaardigt zijn gedrag zeker niet. Maar het geeft aan dat we dit thema niet kunnen bespreken zonder ook in te gaan op de wijze waarop het systeem mensen in de steek laat. Er is een enorme rijkdom in India en dit zou gebruikt kunnen worden om een betere samenleving tot stand te brengen indien de rijkdom op planmatige wijze zou aangewend worden in het belang van de massa’s in plaats van enkele miljardairs.
In de huidige samenleving is het onrealistisch om te stellen dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Er is een geschiedenis van patriarchaat, propaganda en zogenaamde culturele waarden die in het bewustzijn gegrift worden. Dat kan niet zomaar plots volledig omgekeerd worden.
Het incident in Delhi was een storm die snel opstak maar nadien opnieuw verdween. Maar tenzij stappen vooruit gezet worden op sociaal vlak, zal dit niet de enige storm zijn. Dergelijke incidenten vinden immers regelmatig plaats.
Veiligheid?
Vrouwen werken vaak in vreselijke omstandigheden en dit gedurende lange werkdagen en voor weinig loon. Economische omstandigheden dwingen hen ertoe om hun veiligheid op het spel te zetten. Gelijke kansen, gelijke rechten en gelijke lonen, naast betere arbeidsvoorwaarden, kunnen sommige aspecten van het leven van vrouwen verbeteren. We zullen dit echter niet zomaar krijgen, we zullen het moeten afdwingen.
In zuidelijk Azië worden vrouwen op tal van manieren onderdrukt, onder meer op basis van religie, cultuur, kaste en gender. Het maakt het moeilijk om de stem van vrouwen te laten horen. Vrouwen zoeken in het gezin bescherming tegen geweld op straat en op de werkvloer. Ze moeten veiligheid zoeken door zich op te sluiten.
Diegenen van ons die elders wonen, willen deze vrouwen helpen. Daartoe moeten we hen het vertrouwen geven dat ze strijd kunnen voeren. De beste manier waarop we dat kunnen ondersteunen, is door zelf te strijden en onze ketenen te doorbreken. Zo kunnen we hoop geven aan de vrouwen in zuidelijk Azië.
Jonge Tamil vrouwen in Groot-Brittannië en elders worden geconfronteerd met onderdrukking die vaak niet erkend wordt. Om hun identiteit en cultuur te behouden, worden jonge meisjes door families tegen gehouden om te doen wat ze willen. In naam van de veiligheid, worden ook deze meisjes van de rest van de wereld afgesloten.
Het doet denken aan de woorden van Rosa Luxemburg: “Wie niet beweegt, voelt de ketenen niet.”
