In Seattle werd de strijd voor een minimumloon van 15 dollar per uur gewonnen. Op 1 april krijgen de werknemers met lage lonen een eerste verhoging van hun loon en dit dankzij de strijd van de arbeidersbeweging en de campagne 15 Now.
Artikel door Philip Locker uit ‘Socialist Alternative’, krant van onze Amerikaanse zusterorganisatie
Seattle was de eerste grote stad waar het minimumloon tot 15 dollar per uur werd opgetrokken. Deze maatregel wordt de komende jaren gespreid ingevoerd.
Concreet betekent het een loonsverhoging voor 100.000 werkenden of een op de vier in Seattle. Op 1 april krijgen alle werknemers van grote bedrijven als McDonald’s, Starbucks, Macy’s en Target een onmiddellijke verhoging tot minstens 11 dollar per uur en tegen 2025 moet iedere werkende in Seattle minstens 18 dollar per uur verdienen.
Er wordt geschat dat dit de bedrijven de komende tien jaar 3 miljard dollar zal kosten aan hogere lonen voor de laagst betaalde werknemers. Vooral migranten en vrouwen zullen hier voordeel uit halen, zij zijn immers sterk vertegenwoordigd in de lageloonsector.
De beweging ontstond onder het personeel van fastfoodketens in New York City eind 2012. Nu is er een belangrijke slag binnengehaald. Het succes in Seattle in juni zette de deur open voor een nationale strijd die nog overwinningen behaalde. Zo volgde er een beter voorstel voor 15 dollar in San Francisco en bij de tussentijdse verkiezingen waren er succesvolle referenda voor loonsverhogingen, zelfs in door Republikeinen gedomineerde staten als Alaska en Arkansas.
Van onderuit 15 dollar eisen
De mogelijkheden van een belangrijke overwinning in Seattle werden duidelijk in november 2013. Een referendum over 15 dollar met een grote steun van vakbonden haalde een meerderheid in Sea Tac, een klein stadje waar de internationale luchthaven van Seattle en Tacoma gevestigd is.
Tegelijk werd het eerste openlijk socialistische gemeenteraadslid sinds honderd jaar verkozen in Seattle. Kshama Sawant van Socialist Alternative haalde bijna 100.000 stemmen en haalde het van een zetelend raadslid die al 16 jaar verkozen was. Deze overwinning was mogelijk door een programma waarin de eis van 15 dollar per uur, als onderdeel van een programma om Seattle betaalbaar te maken, centraal stond.
Het belang van deze overwinning werd duidelijk toen Kshama Sawant meteen tot actie overging. Ze lanceerde de campagne 15 Now in januari 2014 om een instrument te hebben waarmee activisten de strijd kunnen organiseren en tegelijk een volledige democratische controle over hun strijd hebben.
Van bij het begin werden comités en actiegroepen opgezet in de wijken en op de scholen. Zo werden zoveel mogelijk mensen geactiveerd in de campagne. Op 15 maart was er een grote betoging voor 15 dollar. Een nationale conferentie bracht honderden mensen bijeen op 26 april. Er werd een referendum voorbereid om de druk op de gemeenteraad te vergroten en als plan B voor als de gemeenteraad de beloofde verhoging niet zou realiseren.
Er waren mobilisaties en er werden activiteiten in alle delen van de stad opgezet om mensen te overtuigen. Er waren betogingen, conferenties, affichecampagnes, … Deze enorme inspanningen waren nodig om een brede steun te vinden onder de bevolking en om in te gaan tegen de propaganda van de grote bedrijven en de massamedia.
Strijd tegen big business
Kshama Sawant stelde na de invoering van de 15 dollar: “Je moet geen socialist zijn om voor sociale rechtvaardigheid te strijden, maar het helpt wel. Het helpt om te begrijpen dat werkenden geconfronteerd worden met de macht van de grote bedrijven en hun politici – niet alleen die ter rechterzijde die rechtstreeks betaald worden door de broers Koch, maar ook de leiding van de Democratische Partij. Om 15 dollar te halen, was het nodig om bewust onze kant te organiseren, de werkenden, vakbonden en gemeenschapsgroepen.”
Doorheen de hele strijd voor 15 dollar in Seattle was er discussie binnen de beweging over de strategie. David Rolf, voorzitter van vakbondsafdeling SEIU 775, legde de opstelling van de belangrijkste vakbondsleiders uit. In een interview stelde hij dat het nodig was om een “linkerflank” te hebben waarbij hij “enkel maar respect heeft voor Sawant en haar organisatie 15 Now.” “Maar we waren het niet eens over strategie. We maakten gedurende een hele tijd duidelijk dat we het concept van een gefaseerde invoering steunden, we wilden een compromis bereiken en dachten dat het beste compromis er een zou zijn die door werkgevers en vakbonden samen zou voorgesteld worden.” (KPLU.org, 1 mei 2014).
Maar zoals de voorzitter van de lokale afdeling in Seattle van de werkgevers in de restaurantsector verklaarde, zouden de werkgevers het voorstel van de burgemeester enkel maar aanvaarden als het “minst offensieve van de slechte oplossingen.” Hij stelde: “Indien Seattle naar 15 dollar gaat – en zo ziet de politieke realiteit er uit – dan zijn er voordelen aan dit akkoord”. (Seattle Times, 3 mei 2014).
Het bevestigt de realiteit dat de brede publieke steun die opgebouwd werd door Sawant, 15 Now en de arbeidersbeweging de werkgevers ertoe dwong om zich aan de nieuwe politieke realiteit van een minimumloon van 15 dollar per uur aan te passen.
Zelfs de burgemeester van Seattle, Ed Murray, gaf dit nadien toe. “Als we het voorstel dat we onderhandeld hadden niet zouden onderhandeld hebben, dan was er een kleine klassenstrijd gekomen met verschillende voorstellen in een referendum. Ik denk dat ’15 Now’ een kans had om het te halen. Dus probeerden we het aan te passen voor verschillende sectoren van de ondernemerswereld.” (Puget Sound Business Journal, 2 januari 2015).
De agenda van de bedrijfswereld was duidelijk: als de maatregel van 15 dollar niet kon gestopt worden, zou minstens geprobeerd worden om het zoveel mogelijk af te zwakken. Wat we afdwongen, was het resultaat van de sterkte van de beweging opgebouwd door Kshama Sawant, Socialist Alternative en de arbeidersbeweging. De beperkingen van het uiteindelijke voorstel zijn het resultaat van het tegenoffensief van de werkgevers en de steun die ze daarbij kregen van de Democratische burgemeester en de meerderheid in de gemeenteraad.
Strijd loont
“Onze overwinning is niet compleet, maar we hebben tot de laatste snik gevochten om de achterpoortjes in het voorstel te sluiten. We zullen terugkomen op de kwesties van fooien, de fasering op lange termijn, het loon voor stagiairs, …”, stelde Sawant in haar toespraak voor ze het voorstel van nieuw minimumloon goedkeurde. “Wat we verloren door de achterpoortjes voor de bedrijven, moet er ons aan herinneren dat we moeten blijven bouwen aan een nog krachtiger beweging. De boodschap vandaag is echter duidelijk: als we de werkenden organiseren met een socialistische strategie, dan kunnen we de ongelijkheid en sociale onrechtvaardigheid bestrijden. De verhoging van het minimumloon in Seattle is slechts het begin. We hebben een volledige wereld te winnen.”
Op heel wat vlakken doet de strijd voor 15 dollar denken aan de vroege strijd van de arbeidersbeweging 100 jaar geleden. Toen was dit rond de eis van een achturendag. De noodzaak voor het heropbouwen van de arbeidersbeweging en een stevige socialistisch beweging is duidelijk. De overwinning van de verhoging van het minimumloon tot 15 dollar in Seattle zal de geschiedenis ingaan als een keerpunt in het aanvatten van deze historische taak.
We moeten duidelijk maken hoe 15 dollar werd bekompen. Het werd ons niet zomaar gegeven door de ondernemers. Er was een echte tegencampagne van de grote bedrijven die zich daarvoor verstopten achter de kleine bedrijven. Zonder een georganiseerde beweging hadden we deze overwinning niet kunnen bekomen.
Op naar 15 april
Laag betaalde werkenden, vakbonden, gemeenschapsgroepen en vele anderen bereiden nu een nationale actiedag op 15 april voor. “15 Now roept iedereen op om dit protest te ondersteunen”, stelde Ty Moore, de nationale organisator van 15 Now. “We hebben het momentum aan onze kant, we strijden voor 15 dollar in alle 50 staten en dit nog in 2015.”
