Op haar vergadering van 20 juni heeft het uitvoerend bestuur van LSP/MAS beslist de leden en militanten voor te stellen “Une Autre Gauche” te laten voor wat het is, alvast tot op de conferentie van “Een Andere Politiek” op 21 oktober. Bij de meeste leden zal dit op enthousiasme onthaald worden en een gevoel van bevrijding opwekken, bij sommige anderen zal dit mogelijk vragen opwerpen. Die vragen kunnen zowel betrekking hebben op het waarom van die beslissing als op de manier waarop ze genomen wordt. We hopen beide aspecten in deze tekst op te helderen.
Uitvoerend Bestuur van LSP/MAS
Voor een Nieuwe Arbeiderspartij – links van SPa, PS, Groen! en Ecolo op 21 oktober – als resultaat van de conferentie van “Een Andere Politiek”
LSP/MAS mobiliseert naar 21 oktober met “Een Andere Politiek” in Vlaanderen, Brussel en de Duitstalige gemeenschap. “Une Autre Gauche” is geen hulp, maar een hinderpaal in de vorming van een Nieuwe Arbeiderspartij. In Wallonië mobiliseren we bijgevolg op eigen kracht of met andere democratische formaties naar 21 oktober. “Une Autre Gauche” zien we dan misschien terug.
Op haar vergadering van 20 juni heeft het uitvoerend bestuur van LSP/MAS beslist de leden en militanten voor te stellen “Une Autre Gauche” te laten voor wat het is, alvast tot op de conferentie van “Een Andere Politiek” op 21 oktober. Bij de meeste leden zal dit op enthousiasme onthaald worden en een gevoel van bevrijding opwekken, bij sommige anderen zal dit mogelijk vragen opwerpen. Die vragen kunnen zowel betrekking hebben op het waarom van die beslissing als op de manier waarop ze genomen wordt. We hopen beide aspecten in deze tekst op te helderen.
We verwachten binnen Une Autre Gauche (UAG) weinig of geen inhoudelijke repliek, dat zou immers een primeur zijn. Men zal onze beslissing – naar de huisstijl van UAG – beantwoorden met beschuldigingen, aanvallen op de formele aspecten, ons voorstellen als een fanatieke sekte van aanhangers van één of enkele goeroes, beweren dat LSP/MAS enkel geïnteresseerd is in de eigen opbouw en fundamenteel ondemocratisch is, achter alles wat we zeggen en/of schrijven een verborgen agenda zoeken. Hoe cynisch kan men worden?
Militanten die al langer meedraaien, kennen deze – van de pot gerukte – beschuldigingen. Ze weten wie ze uit, welke belangen ze moeten dienen en hoe ondemocratisch de intussen verschrompelde (ex-)organisatie(s) van onze aanklagers wel zijn.
Minder doorwinterde leden en sympathisanten, die nauwelijks of geen ervaring hebben met besluitvorming in LSP/MAS, kunnen misschien aan het twijfelen worden gebracht. Hoewel deze tekst hoofdzakelijk voor intern gebruik bedoeld is, denken we dat hij toegankelijk moet zijn voor toeschouwers en, waarom niet,…ook tegenstanders. Die kunnen begrijpelijkerwijs denken dat “waar rook is, wellicht ook vuur zal zijn”. Vandaar dat we even op een rijtje zetten hoe dergelijke beslissingen binnen LSP/MAS genomen worden.
Volgens onze statuten kan zo’n beslissing genomen worden door het uitvoerend bestuur (UB – gekozen door het nationaal comité). Die beslissing kan enkel herroepen worden door het UB zelf of een hoger orgaan. Dat is ofwel het Nationaal Comité (NC – gekozen door het nationaal congres) ofwel het tweejaarlijks nationaal congres. Het eerstvolgende NC is gepland voor eind augustus, het congres voor december. Het UB stelt voor niet tot dan te wachten, maar de knoop zo snel mogelijk door te hakken. Straks bij de inhoudelijke toelichting zal blijken waarom.
Formeel gesproken kan een derde van het NC (33%) een spoedvergadering (van het NC) eisen om de beslissing van het UB te herroepen of te bevestigen. Een derde van het NC of een vierde (25%) van het aantal afdelingen kan trouwens een buitengewoon congres eisen. Kortom: het verkozen UB kan die beslissing nemen, maar de leden beschikken over diverse instrumenten om die om te keren. LSP/MAS is bovendien de enige linkse formatie in België die tendens- en fractierecht erkent.
Dat is echter formeel. Voor LSP/MAS laat democratie zich niet vatten in een stel regeltjes, vastgelegd in statuten. Statuten zijn slechts een laatste redmiddel, als men er beroep moet op doen, is het meestal omdat de democratische discussie reeds faalde. Een democratisch verkozen marxistische leiding zal het in een tactische kwestie als deze, zover niet laten komen. Zodra ze vast-stelt dat een redelijk deel van het NC het oneens is met haar voorstel of ernstige twijfels uit, zal ze de beslissing eventueel opschorten en alvast een uitzonderlijk NC bijeen roepen. Op dezelfde manier zal ze rekening houden met het bestaan van een representatieve stroming aan de basis. Ze zal de discussie maximaal haar gang laten gaan zodat ieder argument, iedere denktrant volledig onderzocht is. Als dan toch nog meerderheid tegen minderheid beslist moet worden, zal ze ervoor zorgen dat de minderheid via de door haar (die minderheid dus) geslecteerde vertegenwoordiging op ieder niveau vertegenwoordigd is in de verwachting dat de praktijk de diverse theoretische hyptheses zal ophelderen. Dat is, denken we, de enig mogelijke democratische en toch efficiënte wijze.
Waarom een nieuwe arbeiderspartij?
De formele discussie mag dan wel datgene zijn waarop onze tegenstanders in UAG zich zullen gooien, de belangrijkste blijft de inhoudelijke reden voor onze beslissing. Stapt LSP/MAS af van de idee van een Nieuwe Arbeiderspartij? Geven we de linkse éénheid op? Plooit LSP/MAS zich op zichzelf terug? Is LSP/MAS enkel geïnteresseerd in éénheid als ze die zelf kan controleren etc….
LSP/MAS lanceerde de oproep voor een Nieuwe Arbeiderspartij (NAP) – “die alle stromingen verenigt die zich verzetten tegen de neo-liberale aanvallen van patronaat en politici” – al in ’95. Lang dus voordat om het even wie nog maar in die richting dacht. Waarom? Was het omdat we een nieuwe SP wilden omdat de oude niet meer voldeed? Of was het omdat we dachten dat revolutie niet meer op de agenda stond en het voldoende was om zich te verzetten tegen het neo-liberalisme? Uiteraard niet. LSP/MAS is een socialistische organisatie met een revolutionair programma. Dat is omdat we ervan overtuigd zijn dat het kapitalisme vandaag, in tegenstelling tot de 19de eeuw, geen enkele pogressieve rol meer te spelen heeft en slechts roofbouw pleegt op de mens en zijn omgeving. Omdat we ervan overtuigd zijn dat enkel een maatschappij waarin de productie in functie staat van de behoeften van allen en niet van de winsten van enkelen, een socialistische maatschappij dus, een uitweg kan bieden.
Waarom dan “alle stromingen die zich verzetten tegen het neo-liberalisme” verenigen? Omdat LSP overtuigd is dat de degeneratie van de sociaal democratie tot een zuiver instrument van het patronaat, ervoor zorgt dat de arbeiders en hun gezinnen zelfs niet meer over een verwrongen politiek instrument beschikken. De greep van de sociaal democratie op de ABVV-top en die van de christen-democratie op de ACV-top maakt actie – voor zover dat nog mogelijk is – extreem inefficiënt, leidt tot passiviteit en demoralisatie en bijgevolg een terugslag in het collectieve bewustzijn van arbeiders en hun gezinnen. Kijk maar naar de manier waarop de strijd tegen het generatiepact werd afgeremd en genegeerd en het succes van extreem-rechts in de opiniepeilingen.
Alles dat dit bewustzijn opnieuw kan optillen is een belangrijke stap vooruit. Het bestaan van een politiek instrument waarin arbeiders zich kunnen herkennen en waarlangs ze ideëen kunnen uittesten en ophelderen in de praktijk en dat tevens een politiek verlengstuk aanreikt voor hun strijd op de werkvloer zou een reuzestap vooruit betekenen. Dat is wat LSP/MAS zoals zoveel arbeiders en hun gezinnen wil realiseren.
Welke eenheid?
Dat is ook wat “een andere politiek” (EAP) rond Jef Sleeckx, Lode Van Outrive en Georges Debunne probeert te realiseren: de creatie van een nieuwe politieke partij die alle stromingen bundelt die bereid zijn de strijd tegen het neo-liberale beleid aan te gaan. Hun stelling luidt: iedere stroming die daartoe bereid is, is welkom en kan haar eigen identiteit behouden! Zij benaderen diversiteit als een verrijking, niet als een bedreiging. Zij willen samen marcheren en tegelijk het debat aangaan. Meer dan dat: ze willen het programma van die toekomstige partij niet betonneren, maar de uitwerking ervan overlaten aan de arbeiders en hun gezinnen die bij die partij aansluiten. Kortom: ze willen geen ultimatums, geen voorgekauwd programma dat van bovenaf wordt opgelegd, geen inperking van de vrijheid van discussie, maar een partij die van bij het begin democratisch gestructureerd is en waarvan de arbeiders zelf het programma uitwerken.
LSP/MAS is het daar voor de volle 100% mee eens en respecteert het feit dat deze drie prominenten op hun leeftijd nog bereid zijn hun autoriteit en reputatie op het spel te zetten in dienst van de arbeidersbeweging. Uiteraard zal LSP/MAS binnen die nieuwe partij haar programma niet verbergen, maar met haar eigen, revolutionair socialistische, voorstellen uitpakken. Wellicht zullen we op veel vlakken van mening verschillen met Jef, Lode en Georges, maar net als hen willen wij het debat aangaan in plaats van het te betonneren. Voor LSP/MAS is de uitdaging niet LSP/MAS of een NAP, maar LSP/MAS en een NAP! Dus neen, LSP/MAS stapt geenszins af van de idee van een NAP, noch van de linkse eenheid, plooit zich niet terug op zichzelf en is zeker bereid samen te werken, ook als ze die samenwerking niet zelf controleert zoals alle ernstige deelnemers aan EAP bereid zullen zijn te getuigen.
UAG is helaas zowat het tegengestelde van EAP. Een programma uitgewerkt door de arbeiders en hun gezinnen noemt men hier “populisme”. Men pleit er voor een voorgekauwd, “anti-kapitalistisch” programma dat als ultimatum wordt opgelegd aan eenieder die bij UAG wil betrokken worden: “sluit aan, en zwijg!”
LSP/MAS heeft geen probleem met intellectuelen, voor zover ze bereid zijn hun intellect ten dienste te stellen van de arbeidersbeweging en te spreken in een taal die voor iedereen begrijpelijk is. In UAG noemt men begrijpelijke taal echter “cafépraat”. Men spreekt er in intellectueel klinkende raadsels zonder samenhang. Diegenen die het hardst pleiten voor “anti-kapitalistische ultimata” werken voor partijen die deelnamen aan neo-liberale maatregelen, maakten tot voor kort deel uit van Ecolo of zullen in de komende verkiezingen kandideren op Groen! of Ecolo-lijsten.
LSP/MAS heeft binnen UAG meermaals op die tegenstelling gewezen: heel wat arbeiders die niet geloven dat men buiten het kader van het kapitalisme kan treden, zullen zich niet herkennen in de term “anti-kapitalisme”. Als het er echter op aan komt een partij als Groen of Ecolo te steunen, die in het verleden bereid was een neo-liberaal programma mee door te voeren en dat zonder enige twijfel ook in de toekomst wil herhalen, zullen diezelfde arbeiders dat kordaat weigeren. Anderzijds kandideren de zogenaamde “anti-kapitalisten” van UAG schaamteloos op Groen en/of Ecolo lijsten. Wat zullen ze doen als Tobback Groen of Demeyer Ecolo een aantal schepenposten aanbiedt en tegelijk voorstelt om de CAO van het gemeentepersoneel niet te respecteren? Zullen ze dan beweren dat ze niet gewaarschuwd waren?
Verdeeldheid en nationalisme
EAP wil de, door patronaat en politici gecreëerde en gestimuleerde, verdeeldheid onder arbeiders bestrijden. Vandaar de bereidheid iedereen samen te brengen die wil vechten tegen het neo-liberale beleid ongeacht of die nu atheist, christene of moslim is, belg of migrant, met of zonder papieren, Vlaming, Waal of Brusselaar. Dat betekent geenszins dat EAP ongevoelig zou zijn voor bijzonderheden, terechte of onterechte frustraties. Zo wil EAP anti-kapitalistische actie voeren, maar zonder van anti-kapitalisme een voorwaarde te maken, het wil ACV’ers aantrekken door hen het recht op hun eigenheid te garanderen, het wil de communautaire tegenstellingen bestrijden door een nationale formatie op te zetten, zelfs als dat betekent dat wat extra tijd verloren gaat aan vertaling etc… UAG heeft echter al bepaald dat enkel “anti-kapitalisten”welkom zijn, Vlamingen in Brussel die geen frans praten zijn “imbecielen”, begrijpelijke taal is “cafépraat”, de “Vlaamse linkerzijde” is “populistisch onder druk van extreem-rechts”, “katholiek”, “anti-joods” etc… Men zou kunnen aanvoeren dat dit uitspraken zijn van individuen, niet van UAG als dusdanig. Het zijn er echter wel die gedaan werden door de zelfbenoemde leiders of op hun stilzwijgende goedkeuring kunnen rekenen. Zwijgen wanneer men zou moeten spreken, klinkt soms luider dan geroep. UAG wil dat de franstaligen een “front” vormen “om niet overrompeld te worden door de Vlamingen”, franstaligen die het daarmee oneens zijn, laat men eenvoudigweg niet aan het woord “omdat ze toch maar herhalen wat anderen reeds voor hen gezegd hebben”. Burgerlijk nationalisme springt van de muren bij UAG. Wat denkt u van volgende stelling: “een nationale formatie heeft geen zin, men kan dan net zo goed een Europese formatie voorstellen”. Men pleit er voor een “confederale structuur”, twee verschillende formaties met een soort solidartiteitsverklaring. SPa en PS kunnen hiervan leren. In Brussel wil “UAG-nationaal” een franstalig initiatief naast een nederlandstalig etc… Dat een ruime meerderheid in Brussel het daarmee oneens is, daar rolt men over.
Ondemocratische “aanbevelingen”
LSP/MAS zou dat er allemaal bijnemen indien UAG op enkele uitzonderingen na, meer voorstelde dan een handvol leden van radikaal links, ex-leden van diezelfde organisaties die zich nu “onafhankelijk” verklaren en hopeloze individualisten die eigenlijk een nieuwe klein linkse organisatie willen, maar één met zichzelf aan het hoofd en een basis die zwijgt en luistert. Op de laatste “algemene vergadering van UAG” heeft men enkele “aanbevelingen” gestemd: organisaties hebben voortaan recht op één woordvoerder, mogen allen samen geen meerderheid hebben in om het even welk bestuur en moeten hun voorstellen eerst overmaken aan het secretariaat. Niet moeilijk als het lidmaatschap zich op twee handen laat tellen. Voor LSP/MAS dat een reële inplanting heeft en in staat is strijd te organiseren en niet enkel te becommentariëren, is dat ronduit schandalig. Om het even welke echte of vermeende “onafhankelijke” zou op die manier evenveel gewicht krijgen als alle leden van onze Brusselse, Henegouwse en Luikse districten samen.
Om die ondemocratische maatregel te verantwoorden verwijst men in UAG naar het Links Blok in Portugal. Daar beklonken enkele leiders van drie klein linkse formaties die ten einde raad waren omdat ze al jaren achteruit boerden, zonder medeweten van hun basis, een fusie met vergelijkbare, maar oneindig democratischer, aanbevelingen. Op een publieke meeting in Luik wilden enkelen van UAG een Europarlementslid van het Links Blok dit als de na te volgen methode laten aanprijzen. Het parlementslid in kwestie liet zich echter niet misbruiken en wees op de specifieke kenmerken en uitzonderlijke realiteit in Portugal. “Het Links Blok is een interessante ervaring om van te leren, niet om te copiëren”, stelde hij, een opmerking waarvan in verslagen achteraf niets terug te vinden was.
Men kan aanvoeren dat het hier slechts “aanbevelingen” betreft. Hoelang zal het duren voor die aanbevelingen wet worden? Dat is in UAG immers een vertrouwde methode. Een pamflet voor 1 mei, opgesteld en overeengekomen door 30 mensen van UAG en EAP samen, wordt door “de vier initiatiefnemers van UAG” (die blijkbaar de intellectuele rechten opeisen) botweg herschreven. Een lokale vergadering van UAG-Brussel, waar een meerderheid ervoor opteert EAP en UAG in Brussel te bundelen, wordt door een minderheid verlaten en ongeldig verklaard. Wat men vandaag beslist, luidt morgen totaal anders. Verslagen van vergaderingen lezen als raadsels. Heeft de heilige alliantie een meerderheid, dan wordt er gestemd, is ze in de minderheid, dan verlaat ze de zaal. De website www.uneautregauche.be is regelrechte scheldproza waar om het even wat beweerd wordt. UAG is een aaneenschakeling van bureaucratisch gemaneuvreer waar zelfs de vakbondstop nog een puntje aan kan zuigen.
Sommigen, onder meer van het secretariaat en de Parti Humaniste, zeggen ons: “laat ons systematisch mobiliseren en hen in een minderheid plaatsen.” Numeriek is dat voor LSP/MAS geen probleem, maar is dat waartoe we ons moeten verlagen om aan politiek te kunnen doen in UAG ? Daarvoor bedanken wij. Bureaucratische machtsspelletjes zijn niet het geliefkoosde terrein van LSP/MAS. Onze sterkte ligt hem in de reële beweging en daar willen we ons op concentreren. Soms moeten we het bureaucratisch gemaneuvreer van de “leiders” erbij nemen omdat dit de enige manier is om met de basis in contact te komen. Dat is bijvoorbeeld het geval in heel wat vakbondscentrales, het was tevens het geval in de jaren ’80 toen we nog binnen de SP werkten. Het is met die idee in het achterhoofd dat we niet al op 1 mei UAG achter ons hebben gelaten.
Achteraf bekeken was dat een vergissing: vanaf het eerste maneuver hadden we moeten inzien dat UAG dode letter zou blijven. We zijn ervan uit gegaan dat we het bureaucratisch gemaneuvreer in UAG erbij konden nemen omdat op 21 oktober sowieso toch een bredere nationale partij gecreëerd zou worden. Ook dat was een vergissing. UAG probeert zich op te werpen als enig mogelijke franstalige gesprekspartner van EAP, op die manier een blokkeringsminderheid te vormen, EAP haar eigen politieke benadering op te dringen en wellicht de creatie van en nationale formatie te boycotten. LSP/MAS is numeriek sterker dan de rest van UAG samen, op eigen initiatief kunnen we een aanzienlijk aantal franstaligen naar de conferentie op 21 oktober brengen, we kunnen er zorgen dat EAP niet gegijzeld wordt door UAG. Blijven we echter binnen UAG, dan dreigen we opgeslorpt te worden door allerlei schijngevechten die noch onszelf, noch de beweging, noch EAP ten goede komen. Het enige correcte antwoord op de bureaucratische machtsspelletjes in UAG is een forse franstalige mobilisatie naar de conferentie op 21 oktober.
LSP/MAS wil zich engageren in de opbouw van een bredere anti-neo-liberale formatie van en voor arbeiders. Om dat te bereiken zijn we bereid tot éénheid. EAP is een geschikt middel om bredere lagen van arbeiders en jongeren te bereiken. UAG is dat vanwege haar samenstelling en vooral omwille van haar verkeerd programma, verkeerde orientatie en ondemocratische methode helaas niet. Diegenen binnen en buiten UAG die op een open en eerlijke manier aan een nieuwe linkse formatie willen bouwen, die dus dichter aanleunen bij het model van EAP dan bij het gedrocht UAG, die deze samenwerking eventueel willen uittesten in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen zijn steeds welkom.
