De film Selma komt op een uitstekend ogenblik. Met de beweging #BlackLivesMatter (naar aanleiding van het politiegeweld tegen zwarte jongeren) en de mogelijke ontwikkeling van een nieuwe zwarte bevrijdingsbeweging, kijken velen uit naar deze film als inspiratie en rolmodel. In tegenstelling tot de denigrerende houding ten aanzien van zwarten in de meeste Hollywoordfilms, wordt deze film gekenmerkt door een menselijk en respectvol beeld van de beroemde maar ook de vergeten figuren uit de burgerrechtenbeweging. De film brengt het verhaal van een cruciale strijd in het zuiden van de VS voor stemrecht. Er wordt ook een tipje van de sluier van de discussies in de beweging gelicht.
Artikel uit ‘Socialist Alternative’, onze Amerikaanse zusterkrant
Doorgaans beperken Hollywoodfilms zich tot geschiedenis zonder context of context zonder historische gebeurtenissen. Selma brengt belangrijke gebeurtenissen opnieuw tot leven in de film, zoals de wijze waarop zwarten stemrecht ontzegd worden of het extreme racisme van die tijd.
De meest indrukwekkende en motiverende scène is die van de betoging op de brug van Selma op 7 maart 1965. Daar werden de vreedzame betogers op brutale wijze aangevallen en uit elkaar gedreven. Een gebeurtenis die door miljoenen Amerikanen live werd gevolgd op televisie en de bijnaam “Bloody Sunday” kreeg. Er raakten 58 mensen gewond. De gebeurtenissen in Selma speelden een belangrijke rol in het goedkeuren van het wetsvoorstel inzake stemrecht later dat jaar, een belangrijke overwinning voor de burgerrechtenbeweging. Het politiegeweld uit die tijd doet denken aan de wijze waarop de politie vandaag wordt ingezet tegen vreedzame betogers. Vijftig jaar na de gebeurtenissen in Selma worden zwarten nog steeds geslagen, met traangas bestookt of opgepakt omdat ze betogen voor de waarde van zwarte levens. Hoeveel vooruitgang hebben we eigenlijk echt geboekt?
Jammer genoeg schetst de film een erg beperkt beeld van de bijdrage die de vrouwen gedurende de strijd hebben geleverd. Zo gaat de film volledig voorbij aan de rol van Diane Nash, een medeoprichtster van het Student Nonviolent Coordinating Commitee (SNCC) en centrale figuur binnen de burgerrechtenbeweging in Selma. De film toont dan wel enkele moedige daden van verzet door vrouwen, maar behalve Corretta Scott King worden vrouwen herleid tot achtergrondpersonages. Een aanstootgevende scène is die als de mannen in Selma aankomen en zeggen dat ze graag naar Selma komen omdat de vrouwen er goed kunnen koken. Vrouwen worden afgedaan als enkel nuttig om te poetsen, koken en voor de kinderen te zorgen.
De film brengt Martin Luther King Jr. als de “leider” en “redder” van de beweging die alleen handelde en alle beslissingen nam. Martin Luther King voorstellen als de enige verantwoordelijke voor de vrijheid en bevrijding van Afro-Amerikanen is een misleidende visie op de geschiedenis. De sterke nadruk op de discussies van King met president Lyndon Johnson, minimaliseert tegelijk de kracht van de georganiseerde zwarte gemeenschap en de massale impact van de eisen van de beweging. Het is belangrijk dat we het verhaal van onze strijd niet aan Hollywood overlaten. Dan gaan er immers essentiële elementen verloren.
De protesten in Selma waren, net zoals vele andere demonstraties en boycots gedurende die tijd, het werk van veel individuen. Martin Luther King was een sleutelfiguur, maar hij was niet de beweging zelf. Hij was onderdeel van een organisatie van mannen en vrouwen die een belangrijke rol speelden. Vandaag bevinden we ons opnieuw in een turbulent tijdperk. Het belangrijkste dat we uit Selma kunnen halen, is het belang van organisatie. Zowel een vreedzame betoging als een militante staking, het moet altijd georganiseerd worden en liefst op democratische wijze. Met de mogelijke ontwikkeling van een nieuwe zwarte bevrijdingsbeweging is dat des te belangrijker, dit is een beweging die niet beperkt is tot een leider maar die uit duizenden leiders bestaat.
