Artikel door Xekinima, onze Griekse zusterorganisatie
De aankondiging door premier Alexis Tsipras dat hij de conservatieve politicus Prokopis Pavlopoulos als president voordroeg, kwam niet uit de lucht gevallen. Het was een algemeen geweten ‘geheim’ dat de leider van Syriza een politicus uit de rangen van de Nieuwe Democratie zou voorstellen als president.
In zijn toespraak op een bijeenkomst van de parlementaire groep van Syriza stelde Tsipras dat een linkse kandidaat voor het presidentschap “redelijk” zou zijn, maar dat zijn voorstel om Pavlopoulos te steunen zou aantonen dat links “nooit arrogant was” en dat hiermee de “eenheid van ons volk” in de verf werd gezet op een ogenblik dat dit “meer dan ooit” nodig is.
Maar sinds wanneer is deze zogenaamde “eenheid van het volk” gericht op bekende rechtse politici van Nieuwe Democratie? Pavlopoulos is een vertegenwoordiger van de belangen van de klassenvijand van het grote kapitaal. Toen de Nieuwe Democratie (samen met Pasok) in de regering zat, was ze verantwoordelijk voor de sociale ramp van de besparingsmaatregelen die in samenspraak met de trojka werden opgelegd. Pavlopoulos was een beruchte minister van Nieuwe Democratie, verantwoordelijk voor de politie.
Sinds wanneer betekent ‘eenheid van het volk’ samenwerking met de tegenstanders van de gewone bevolking? Hoeveel ‘nationale trots’ zouden de miljoenen Griekse arbeiders voelen als ze zien dat Alexis Tsipras en de verantwoordelijke voor heel wat sociale bloedbaden, Antonis Samaras (de vorige premier), samen dezelfde presidentskandidaat steunen?
Sociale en politieke consensus
Tsipras verdedigde zijn voorstel met de stelling dat een “zo breed mogelijke sociale en politieke consensus” een noodzakelijke voorwaarde is om de enorme problemen te overkomen. Maar met wie wil hij consensus? Er is uiteraard nood aan zo groot mogelijke eenheid van werkenden, werklozen, de middenklassen en kleine handelaars om tegen de chantage van de Griekse kapitalistische crediteurs en de EU in te gaan. Een dergelijke eenheid onder de werkende bevolking, op basis van gemeenschappelijke belangen, is niet alleen nodig maar wordt ook in de praktijk aangetoond. Recente peilingen geven aan dat de regering onder leiding van Syriza (minstens tijdelijk) de steun van een grote meerderheid van de bevolking geniet, er is zelfs steun van wie voor andere partijen stemden.
Dit was mogelijk omdat Syriza totnutoe minstens lijkt vast te houden aan een sterke positie tegen de grote crediteurs en inging tegen de rechtse oppositieleiders in Griekenland, zoals Samaras, Venizelos en hun politieke partijen. Maar elke toegeving aan de pro-besparingspartijen zal de eenheid onder de massa’s doen afbrokkelen. Het zal leiden tot ontgoocheling en verwarring onder die lagen van de samenleving die enthousiast naar Syriza keken en de populaire (ook al waren het beperkte) hervormingen na de verkiezingen steunden.
Deze vorm van een ‘eenheid’ van werkenden en brede lagen in de samenleving heeft niets gemeen met pogingen om gemeenschappelijke posities te zoeken met de Nieuwe Democratie of de patronale belangen die door ND worden vertegenwoordigd. De waarheid is dat niet “alle Grieken” dezelfde belangen hebben en dat de harde besparingen van de trojka evenmin “alle Grieken” treffen. De grote reders en andere grote werkgevers werden niet geraakt door het besparingsbeleid, doorgaans verwelkomden ze de nieuwe asociale maatregelen en zagen ze hun winsten stijgen.
“Begrip” en verzoening met politieke vertegenwoordigers van de grote bankiers en de scheepvaartmagnaten zal niet leiden tot militante eenheid aan de basis van de samenleving om het verzet tegen het besparingsbeleid te voeren, het verzwakt integendeel deze eenheid. Pavlopoulos vertegenwoordigt niets anders dan zijn eigen klasse, de klasse van het grote kapitaal en de besparingen.
Partijdemocratie
Er is een ander belangrijk aspect aan de beslissing van Tsipras om Pavlopoulos te steunen. Welk democratisch verkozen leidinggevend orgaan van Syriza heeft op basis van democratische discussie en debat beslist dat Pavlopoulos zou gesteund worden? Geen enkel is het antwoord.
Partijvoorzitter Tsipras kwam op het laatste moment met zijn voorstel voor de parlementaire groep van Syriza en die had niet echt een mogelijkheid om het voorstel te wijzigen of te bediscussiëren, er was immers geen mogelijkheid van een tegenvoorstel. De verkozen organen van Syriza, zoals het Centraal Comité of het Politiek Secretariaat, bestonden gewoon niet in de procedure om te bepalen wie de kandidaat voor het presidentschap zou zijn.
Dit is een gevaarlijke ontwikkeling die volgens ons zal blijven duren en toenemen. Tsipras zal de macht die zijn algemene populariteit hem geeft zowel binnen als buiten Griekenland gebruiken om op te treden als de enige echte machtsfactor in de partij. Syriza ontwikkelt tot een partij waar de macht van de “leider” niet in vraag gesteld wordt. Dat is misschien een normale gang van zaken in burgerlijke partijen, maar de linkerzijde is daar steeds tegen ingegaan omdat het niet democratisch en onaanvaardbaar is. De basis voor dit probleem in Syriza is niet nieuw, zoals we meermaals opmerkten gaat dit terug op de oprichtingsconferentie van de partij. De leiding van de partij baseerde zich op het “leger” van het bureaucratische apparaat en de massale intrede van voormalige Pasok-kaders in Syriza om de voorzitter door een congres te laten verkiezen terwijl de linkerzijde steeds een partijleider liet verkiezen door het Centraal Comité zodat aan dit orgaan verantwoording verschuldigd is.
De steun van Syriza aan Pavlopoulos is een keuze die een verkeerde boodschap uitstuurt naar de werkende bevolking en de Griekse massa’s. Het plaatst Syriza op een gevaarlijk pad. Het is een beslissing die het resultaat is van de poging van de leiding van Syriza om “op twee paarden tegelijk te gokken” waarbij het zowel de verwachtingen van de Griekse werkende bevolking en massa’s wil inlossen als tegemoet komen aan de eisen van de werkgevers en de trojka. Deze poging van de leiding van Syriza is gedoemd om te mislukken. In deze tijden van diepe economische crisis en dringende sociale noden in Griekenland, is het niet mogelijk om tegelijk aan de kant van de scheepseigenaars te staan als die van de arbeiders.
De ernst van de economische en sociale crisis en de noden van de werkende massa’s vereisen een onafhankelijk klassenbeleid en een socialistisch programma dat de schulden en de besparingen verwerpt en overgaat tot een fundamentele verbetering van het leven van de werkenden, werklozen, armen en kleine handelaars, onder meer door de sleutelsectoren van de economie en de grote banken onder democratisch publiek bezit en controle te plaatsen zodat de behoeften van de massa’s centraal kunnen staan.
