Laat de Grieken beslissen!
Op 11 februari betoogden ‘s avonds 100.000 mensen in het centrum van Athene om de positie van de regering onder leiding van Syriza in de onderhandelingen met de trojka en de EU-leiders te ondersteunen. Er waren ook tienduizenden betogers in Thessaloniki en andere Griekse steden. Volgens peilingen steunen drie op de vier Grieken de positie van de regering die wordt gezien als een van verzet tegen de trojka. Het toont het enorme potentieel indien het gepaard gaat met een duidelijk socialistisch programma met massamobilisatie van onderuit door werkenden en jongeren die democratisch georganiseerd zijn op de werkplaatsen, in de wijken, op de scholen, …
De Duitse regering en andere besparingsregeringen, zoals die van Portugal en Spanje, hebben voorlopig een harde positie ingenomen tegen de Griekse eisen. Hierdoor duikt het spook van een ‘Grexit’ uit de eurozone op.
In onderstaand artikel dat op 10 februari op de website van Xekinima verscheen, kijkt Andros Payiatsos naar de opties voor beide kanten in het conflict en vooral naar de rol van de arbeidersklasse in de zoektocht naar een oplossing voor de aanhoudende Griekse crisis.
Het is nu zelfs voor diegenen met de grootste illusies in de EU duidelijk dat de confrontatie tussen Griekenland en de EU erg hard zal zijn. Merkel en de kliek die de EU leidt, willen niet weten van een terugkeer op het beleid dat ze de afgelopen jaren opgelegd hebben.
Momenteel staan alle opties nog open. Het is mogelijk dat er een compromis wordt gevonden tussen de Griekse regering en de EU waardoor Griekenland in de eurozone kan blijven. Syriza heeft al toegegeven op een aantal eerste verklaringen, maar de EU-leiders eisen meer en dreigen ermee dat Griekenland anders uit de eurozone zal gezet worden en moet overgaan op een nationale munt.
Deze opstelling van Merkel en co was voorspelbaar, de leiding van Syriza had er zich op moeten voorbereiden. In plaats daarvan ging de leiding ervan uit dat er ‘onderhandelingen’ mogelijk waren waarbij het Europa op basis van ‘logische’ argumenten zou overtuigen. Op basis van deze benadering heeft de leiding van Syriza de Griekse bevolking meermaals gerustgesteld met de stelling dat een ‘grexit’ uitgesloten was. Dit was een fout, het zorgt ervoor dat de Griekse arbeidersklasse onvoorbereid is voor een dergelijke ontwikkeling. Er is echter nog tijd om deze fout recht te zetten.
Het is belangrijk om nu op basis van de recente ervaringen enkele conclusies te trekken voor de toekomst. De vaststellingen zijn eenvoudig:
- Merkel en de kliek die het in de EU voor het zeggen heeft, zullen niet aarzelen om Griekenland uit de eurozone te gooien indien de regering niet toegeeft aan hun druk en in belangrijke mate terugkomt op de beloften van voor de verkiezingen.
- De werkende bevolking staat in Griekenland massaal achter de regering en het verzet tegen de EIU. Dit komt omdat aangevoeld wordt dat de regering een harde strijd voert tegen de trojka. Een peiling van enkele dagen geleden in de gevestigde media zette de steun aan de regering op 72% en dit op basis van het vastberaden verzet tegen de trojka.
De Griekse werkende bevolking is in strijd gegaan en bijna niets kan hen tegenhouden als ze hun leven terug eisen. Dat is immers wat hen door het besparingsbeleid is ontnomen. Het enige wat hen kan stoppen, is een bocht door Syriza. Velen zijn bezorgd – en zeggen dit ook openlijk – dat de regering zal toegeven. Ze waren dan ook opgelucht toen Alexis Tsipras vorige zondag in het parlement in de regeringsverklaring benadrukte dat Syriza niet zal terugkomen op de gemaakte beloften (ook al had Tsipras de beloften van voor de verkiezingen al wat afgezwakt.)
Chantage beantwoorden: referendum of nieuwe verkiezingen
Wat moet Syriza doen als de trojka een mes op de keel van de nieuwe regering zet en de keuze beperkt tot “toegevingen of een Grexit”? Syriza moet dan niet aarzelen om een oproep te doen aan de bevolking om er zich over uit te spreken. Dat kan met een referendum of met nieuwe verkiezingen (indien er een politieke crisis ontstaat door de Europese chantage) waarbij Syriza de vraag klaar en duidelijk aan de bevolking moet voorleggen: behouden we de euro en het besparingsbeleid of gaan we voor een nationale munt en een beleid dat tegen de besparingen ingaat?
Als Syriza een vastberaden tegenoffensief opzet, dan zullen de aanhangers van het besparingsbeleid zowel binnen als buiten Griekenland een stevig antwoord krijgen, een antwoord dat hen een nederlaag bezorgt waar ze in hun ergste nachtmerries nog niet over gedroomd hadden.
Maar daarbij moeten we opmerken dat een vertrek uit de euro op zich de problemen van de crisis van het Griekse kapitalisme niet zal oplossen. De herinvoering van een nationale munt moet gepaard gaan met een socialistisch beleid: kapitaalcontrole, staatsmonopolie op buitenlandse handel, democratisch publiek bezit van de grote bedrijven en banken – en een internationale klassenoproep aan de andere werkenden in Europa. Enkel dan kan een nationale munt een instrument tot herstel worden waar de meerderheid van de Griekse bevolking beter van wordt. Zoals Xekinima meermaals heeft uitgelegd, is het niet de munteenheid die de crisis veroorzaakt maar we de interne logica van het kapitalistische systeem. Maar de munteenheid draagt wel bij tot de specifieke kenmerken van de economische crisis.
De leiding van Syriza staat jammer genoeg ver van deze conclusies af. Ze blijft denken dat het mogelijk is om een compromis met het Europese establishment te sluiten en dit vanuit het perspectief van een ‘andere’ EU die gevoeliger is voor de noden van de zwaksten, die “humaner” is, “socialer”, …
Het is evenwel de sociale dynamiek, de klassenstrijd die in een nieuw stadium terechtkomt, de strijd van de werkende klasse en de sociale beweging, die tot radicale verandering kan leiden. En dat zou ook niet de eerste keer zijn.
