IS uit Kobanê verdreven. Zal dit het tij keren voor IS?

kobaneDe zogenaamde ‘Islamitische Staat’ (IS) had gezworen dat het het moslimfeest Eid al-Adha in de moskeeën van Kobanê zou vieren. Maar na 134 dagen van heldhaftig verzet door de guerrilla-eenheden van YPG/YPJ (Volksbeschermingseenheiden, Vrouwenbeschermingseenheden) ‘bijgestaan’ door de bombardementen onder Amerikaanse leiding en in veel minder mate door de Koerdische Peshmarga troepen uit Irak en het zogenaamde Vrije Syrische Leger, werd IS vorige week uit de stad verdreven. De zwarte vlaggen van de jihadistische groep verdwenen van de heuveltoppen rond Kobanê en miljoenen Koerden vierden wereldwijd de bevrijding van de stad.

Artikel door Serge Jordan, CWI

Het is een belangrijke militaire en psychologische nederlaag voor IS. Het ondermijnt het prestige van de groep en de propaganda. Op 27 oktober 2014 verspreidde IS een video waarin het beweerde dat de strijd om Kobanê “bijna voorbij” was en dat de jihadisten straat per straat en gebouw per gebouw aan het “opruimen” waren. IS stuurde een aantal van zijn beste strijders naar Kobanê en beschikte over veel meer troepen dan het verzet. Bovendien beschikte IS over heel wat zware wapens en materieel. Maar toch werd het tot een vernederende terugtocht gedwongen.

Het exacte cijfer van de verliezen langs de kant van IS in de strijd om Kobanê is niet duidelijk, maar alle waarnemers gaan uit van een schatting rond de 1.000 of meer. Toen de nederlagen van IS in Kobanê duidelijk werden, zorgde dit voor verwarring in de rangen van de jihadisten. De groep ging zelfs over tot executies van strijders die weigerden om naar Kobanê te gaan. “De strijders stelden dat de stad niet van voldoende strategisch belang was om de verliezen te rechtvaardigen”, schreef de Financial Times in december 2014.

De overwinning in Kobanê is een nederlaag voor het Turkse regime van premier Recep Tayyip  Erdogan, dat onofficiële militaire, logistieke en medische steun aan de jihadisten verleende en dat uiteraard ook bekend staat voor een grote afkeer tegenover de voornamelijk Koerdische rebellie in Kobanê en andere “autonome kantons” in Rojava. Het gevaar van een grotere terreurdreiging in Turkije als gevolg van de intriges van de overheid, bleek toen op 6 januari een met IS verbonden vrouwelijke zelfmoordterrorist in het Sultanahmet district van Istanboel een aanslag pleegde.

Amerikaanse hypocrisie

De Amerikaanse regering en het Pentagon hebben de verzetsstrijders van Kobanê gefeliciteerd met hun overwinning en benadrukten de rol van de luchtaanvallen van de coalitie rond de VS. Het zou onredelijk zijn om te stellen dat de Amerikaanse bombardementen geen rol speelden in de nederlaag van IS, maar het is wel duidelijk dat de Amerikaanse regering zonder het onvermoeibare verzet van de YPG/YPJ-strijders op het terrein geen prioriteit van Kobanê zou gemaakt hebben. De YPG/YPJ verloor ongeveer 600 strijders in het gevecht voor de bevrijding van de stad.

De positie van het Amerikaanse imperialisme werd nog duidelijk gemaakt door John Kerry die in oktober 2014 verklaarde dat de val van Kobanê geen onderdeel van de Amerikaanse strategie vormde. Nu ging hij zonder blozen over tot de verklaring dat “Kobanê een symbolisch en strategisch doel” was.

De tweede grootste stad van Irak, Mosoel, werd in juni op enkele dagen tijd veroverd door IS en dit ondanks de enorme investeringen van de Amerikaanse regering die miljarden dollar in de opleiding van het Iraakse leger had gepompt. In de kleine stad Kobanê waren er veel minder troepen en militaire middelen, maar het werd wel een internationaal symbool van verzet en dit lang voordat de VS beslisten om tussen te komen in wat ze voorheen zagen als een onbelangrijke kwestie naast de eigen plannen.

Zowat twee eeuwen geleden stelde Napoleon Bonaparte reeds: “De efficiëntie van een leger hangt af van zijn omvang, opleiding, ervaring en moreel. Maar moreel is veel meer waard dan alle factoren samen.” De overwinning van het verzet in Kobanê heeft aangetoond dat een resolute strijd gebaseerd op de sociale en democratische doelstellingen van de bevolking, en niet op basis van sectaire scheidingslijnen of corruptie en winst, zelfs het meest wrede en terroriserende leger kan verslaan.

Het kan een aanmoediging zijn voor de miljoenen mensen die onder het hardhandige beleid van IS leven in andere delen van Irak en Syrië. In sommige van deze regio’s zijn er tekenen van een groeiend ongenoegen onder de bevolking en van problemen voor IS in de gebieden waar het in de praktijk een bezettingsmacht is.

IS is nog steeds goed georganiseerd en controleert grote gebieden in zowel Syrië als Irak. Maar de brutale repressie tegen vermeende deserteurs in het Syrische bastion Raqqa of het uitzetten van de gsm-netwerken in Mosoel zijn indicaties dat IS niet zo onkwetsbaar is als velen aannemen. IS is niet immuun voor een mogelijke crisis of zelfs onlusten onder de bevolking.

Nieuwe gevaren

Het einde van de belegering van Kobanê vormt een verademing voor diegenen die de voorbije vier maanden angstig de strijd tegen de moorddadige slachtpartij van IS volgden. Maar waakzaamheid blijft geboden. De YPG/YPJ heeft tientallen dorpen in de omgeving heroverd, maar honderden andere dorpen in het kanton van Kobanê staan nog onder controle van de IS.

De stad Kobanê ligt in puin. Een vluchtelinge uit Kobanê werd door de internationale media geïnterviewd toen ze terugkeerde. “We willen allemaal terug naar huis. Maar naar welk huis?” De vele bombardementen en het artillerievuur van IS hebben er samen met de bombardementen door de coalitie rond de VS toe geleid dat volledige wijken vernield zijn. Er is geen verwarming, stromend water of elektriciteit.

De heropbouw van de stad kan aangegrepen worden om private bedrijven binnen te halen die vooral winsten willen boeken, het kan ook door het westen en de regionale machten gebruikt worden als poging om hun politieke controle op de regio te versterken. Dat is waarom het belangrijk is dat alle buitenlandse steun en dat de volledige heropbouw democratisch wordt gecontroleerd en georganiseerd door de lokale gemeenschap. De grens met Turkije moet onmiddellijk geopend worden om vluchtelingen die terugkeren door te laten, maar ook om hulpkonvooien en bouwmateriaal door te laten.

Politieke maneuvers

De materiële kost van de overwinning in Kobanê is groot. De toenadering tot het westerse imperialisme door de leiding van de PYD (Democratische Eenheidspartij, de politieke vleugel van de YPG/YPJ) in de strijd om Kobanê kan ook een hoge politieke kost als gevolg hebben. Wellicht zullen er nu allerhande politiek dubieuze figuren opduiken in een poging om de vruchten van de bevrijding van Kobanê te plukken.

De Peshmerga troepen uit Iraaks Koerdistan kwamen in oktober naar Kobanê na een aarzelende toestemming van de Turkse regering. Zij staan onder bevel van het inhalige zichzelf verrijkende regime van Masoud Barzani. Zijn plannen zijn niet bepaald gericht op de sociale verandering die veel Koerden en basismilitanten van YPG/YPJ en PUD willen.

De strijdbaarheid van het verzet in Kobanê en Rojava werd deels gestimuleerd door de massale steun onder Koerden voor een eigen Koerdisch land. Het Koerdistan van Barzani is evenwel niets anders dan een corrupt en autoritair land ten dienste van de multinationals, waar de arbeiders uitgebuit worden en vakbondsrechten met de voeten getreden. Enkel door te breken met alle heersende elites, waaronder ook de pro-kapitalistische fracties bij de Koerden, zal het mogelijk zijn om een echte en leefbare zelfbeschikking te bekomen.

Veel mensen halen inspiratie uit de moedige Koerdische strijd voor vrijheid en uit de bevrijding van Kobanê. Opdat het duurzaam zou zijn, moet het verzet in Kobanê en alle andere delen van Rojava nieuwe bondgenoten zoeken onder de werkenden, jongeren en onderdrukte volkeren in de hele regio en dit op een duidelijke klassenbasis. Dit vereist een onafhankelijke koers tegenover de imperialistische machten en de regimes in de regio waarbij ook actief wordt ingegaan tegen deze krachten.

Het feit dat tientallen burgers omkomen door Amerikaanse bommen in door IS gecontroleerde gebieden in Irak en Syrië versterken de radicalisering en brengen nieuwe Soennitische recruten in de rangen van IS. Het geeft aan dat samenwerking met Washington of andere kapitalistische regimes, waarvan sommige een directe verantwoordelijkheid hebben voor de groei van IS, de verworvenheden van de strijd in Rojava bedreigen en ook de uitstraling ervan onder de massa’s in de regio ondermijnen.

Sectaire confrontaties

Het grootste deel van het werk om IS uit Kobanê te verdrijven, werd verricht door YPG/YPJ. In het noorden van Irak zet de Koerdische Peshmerga de toon in de campagne tegen IS. Daarbij werd meer dan eens de gevaarlijke “etnische” kwestie gebruikt. Het gevaar van wraakacties en territoriale annexaties tegen de Soennitische Arabische bevolking in het bijzonder is reëel. Er waren verslagen van grootschalige wraakacties door Sjiitische milities in delen van Irak. Ook in Syrië woedt een multidimensionale sectaire burgeroorlog.

Het leidt tot een kruitvat van sectaire spanningen. Binnen deze context blijft het karakter van het gewapend verzet in Kobanê en de andere twee kantons van Rojava, waarbij beroep wordt gedaan op vrouwelijke strijders en op een seculiere en multi-etnische solidariteit, door velen gezien worden als een “lichtpunt in de duisternis”.

De wil tot verandering heeft gezorgd voor eenheid onder de werkende bevolking en de armen in Rojava. Dit moet een duidelijk verlengstuk krijgen. Zoniet kan sectair geweld opleven. We zagen een waarschuwing voor dit gevaar toen Salih Muslim, de vicevoorzitter van PYD, in november 2013 verklaarde: “Er komt een dag dat alle Arabieren die naar het Koerdische gebied gebracht zijn terug zullen buiten zetten.”

Het opzetten van massale, niet-sectaire verdedigingscomités is een cruciale taak om een bloedbad tussen gemeenschappen te vermijden en om de bevolking te beschermen tegen het gevaar van reactionaire milities, zowel IS als andere. Het gevaar van sectaire terreur voorgoed wegvegen, vereist de opbouw van massale organisaties die de arbeiders, arme landbouwers en jongeren kunnen verenigen achter een programma van fundamentele socialistische verandering, gekoppeld aan de verdediging van de democratische rechten en nationale aspiraties van alle volkeren in het Midden-Oosten.

De bevrijding van Kobanê bevestigt het idee dat de massa’s indien ze een sociaal progressief doel hebben waar ze voor willen strijden en sterven, nog steeds wonderen kunnen verrichten. Als de strijd tegen IS daarentegen overgelaten wordt aan milities van gangsters en corrupte legers die enkel oog hebben voor prestige, kapitalistische markten en imperialistische invloedssferen, dan is het een recept voor rampen.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie