De dreiging van terrorisme kent nu ook bij ons een terugkeer na de tragische gebeurtenissen in Parijs en de anti-jihadistische operatie in België midden januari. De angst en het onbegrip werden gevolgd door afschuw. Maar we moeten opletten voor diegenen die op basis van vooroordelen alle migranten over eenzelfde kam scheren of diegenen die de gebeurtenissen proberen te recupereren voor een politiek beleid dat geen antwoord biedt op terrorisme.
Wij veroordelen het terrorisme en verzetten ons tegen de methode van terrorisme in het algemeen. Nu gaat het om rechtse conservatieven die beweren de moslims te verdedigen. Het enige resultaat is evenwel een versterking van vooroordelen en spanningen tegenover alle migranten, waaronder moslims. De meeste dodelijke slachtoffers van terreur door groepen als Al Qaeda en ISIS zijn moslims. Dit heeft niets te maken met het verdedigen van de moslims, maar alles met een rechtse conservatieve agenda van uitbuiting en onderdrukking.
De regering grijpt de situatie meteen aan om een aantal democratische rechten te beknotten. In het edito van Le Soir op 17 januari onder de titel “Niet toegeven aan de psychose? Het is al te laat” stelt Marc Metdepenningen dat “de twaalf door de regering-Michel aangekondigde veiligheidsmaatregelen in normale tijden ongetwijfeld zouden gezorgd hebben voor een parlementair debat over kostbare vrijheden waarbij ook rekening moet gehouden worden met de juridische en morele kant van de zaak.” De emoties van de publieke opinie werden nu misbruikt om zonder debat democratische vrijheden te beperken.
De aanslagen van 11 september 2001 in de VS leidden tot de beruchte ‘Patriot Act’. In naam van de veiligheid en de bescherming van de democratie werd een enorm apparaat van spionage op de eigen bevolking uitgebouwd en dit zonder enige democratische controle. Klokkenluiders als Edward Snowden die dit aan de kaak stellen, worden genadeloos vervolgd. Alle repressieve wetten kunnen uiteindelijk ook tegen de arbeidersbeweging en tegen iedere vorm van verzet ingezet worden. En wat de efficiëntie van de maatregelen betreft, volstaat het om te kijken naar het Midden-Oosten waar er onwaarschijnlijk veel soldaten op de straten van Bagdad zijn, zonder dat dit een einde maakt aan terreuraanslagen.
Het establishment grijpt de woede tegenover de terreur en de haat aan om te pleiten voor ‘nationale eenheid’. Het verbergt het gebrek aan antwoord op de voedingsbodem van terrorisme. En de hypocrisie ervan zagen we wel heel duidelijk op de betoging in Parijs waar de Franse president Hollande collega’s als de Israëlische premier Netanyahu, de Russische minister van Buitenlandse Zaken of nog de Hongaarse premier Orban had uitgenodigd. Die hadden hun steun aan de vrije meningsuiting en/of de strijd tegen terrorisme voorheen opmerkelijk goed verborgen gehouden.
Er moet iets gedaan worden tegen de dreiging van terreur. Deze dreiging wordt versterkt door wanhopige omstandigheden en de afwezigheid van een zichtbaar positief alternatief, waardoor de ruimte voor wanhopige en reactionaire ‘oplossingen’ groter wordt. Net zoals criminaliteit en geweld sterker kunnen ontwikkelen op een voedingsbodem van armoede en ellende, vinden reactionaire opvattingen (of het nu fundamentalisme van gelijk welke religie, racisme of zelfs fascisme is) meer ingang als er geen positieve perspectieven zijn in een door crisis gekenmerkt systeem. Het kapitalisme is niet meer in staat om veel jongeren perspectieven en een toekomst aan te bieden. Het is op de problemen van dit systeem in verval dat ideeën zoals die van de “botsing der beschavingen” of “het verlies van waarden” ingang vinden.
Volgens cijfers van de Onderzoeksgroep Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (Universiteit Antwerpen) en het Centrum voor de Studie van Etniciteit en Migratie (Universiteit Luik) bevinden ongeveer 59% van de mensen van Turkse afkomst en 56% van de mensen van Marokkaanse afkomst zich onder de Europese armoedegrens (die op 777 euro per maand wordt geschat). Dit kan deels verklaard worden door een gebrek aan talenkennis, maar vooral door de vele vormen van discriminatie op vlak van werkgelegenheid, onderwijs en zelfs huisvesting. De activiteiten van de jihadisten maken het er niet beter op, de volledige migrantengemeenschap wordt immers geviseerd als gevolg van de aanslagen. Deze terroristen beweren voor een godsdienst op te komen, maar zijn geen haar beter dan de reactionaire islamofoben die er snel bij waren om hun voordeel te halen uit de aanslagen. We zagen al een toename van geweld tegen moslims.
Deze vicieuze cirkel kan maar op een enkele doorbroken worden: door solidariteit in een gezamenlijke strijd tegen de voedingsbodem waarop reactionaire ideeën kunnen groeien. Werkenden en jongeren, zowel Belgen als migranten, moeten samen opkomen tegen sociale afbraak, voor de verdediging van onze rechten en voor een uitbreiding ervan.
Het is mogelijk om tot een tolerante en democratische samenleving te komen waarin iedereen kan leven zoals hij of zij dat wil met respect voor ieders cultuur, filosofie of eventuele religieuze overtuiging. Een dergelijke samenleving is mogelijk, maar dan moeten we wel een einde maken aan de wortels van onderdrukking en verdeeldheid: het kapitalisme met een winsthonger en uitbuiting van werkenden en natuurlijke rijkdommen om een handvol superrijken te dienen.
