Patrick Janssens, SP.a-burgemeester van de stad Antwerpen, verscheen gisteren zwaar aangedaan in het praatprogramma De Zevende Dag. Samen met de meeste Antwerpenaars is Janssens geschokt door de racistische moordpartij van een zelfverklaarde, extreem rechtse skinhead in zijn stad. De conclusie die hij, en SP.a-voorzitter Vande Lanotte, uit het racistisch geweld trekken, roept echter vragen op.
Peter Delsing, overgenomen van links-socialisme.blogspot.com
De geplande manifestatie tegen geweld en racisme, voorzien voor gisteren, werd uitgesteld naar vrijdag 26 mei. Janssens pleit ervoor dat deze betoging een "stille mars" zou worden. In De Zevende Dag stelde hij: "Zonder partij-insignes, zonder spandoeken, zonder anti-slogans,… Zodat niemand deze manifestatie politiek kan recupereren."
In Ter Zake had Vande Lanotte – tevens SP.a – reeds dezelfde benadering gehad. Terwijl de voorzitter van de CD&V, Jo Vandeurzen, in dit debat nog sprak over een samenleving met "steeds meer druk op de gezinnen" en een groeiende "onzekerheid", schoten voor de SP.a schijnbaar alle verklaringen te kort.
Dat deze racistische moorden, en ander recent "zinloos geweld", gebeuren tegen een bepaalde maatschappelijke achtergrond: de SP.a wil er niet van weten. Vande Lanotte kreeg in Ter Zake zelfs amper over de lippen dat de moorden in Antwerpen iets met racisme te maken hadden. Dit in een poging om ook tegenover het Vlaams Belang de tegenstellingen niet verder te polariseren – de moordenaar heeft een familiale achtergond die zeer nauw verbonden is met het Vlaams Belang.
De opstelling van de SP.a is merkwaardig. Racisme, maar ook het Vlaams Belang dat als partij jarenlang voeding gaf aan een racistisch klimaat, komen niet op in een maatschappelijk vacuüm. De huidige neoliberale politiek herleidde de arbeidsmarkt, zeker voor jongeren, genadeloos tot een jungle. Onzekere contracten, lage lonen, verhoogde werkdruk en flexibiliteit (ook al in het onderwijs),… werden voor een groeiende groep de norm.
Door een asociaal beleid dat de openbare diensten afbrak, massa-ontslagen tolereerde, de rijken rijker maakte en de meerderheid armer,… kwam er inderdaad meer "druk op de gezinnen" en nam de "onzekerheid" toe. Bij de SP.a – sinds bijna 20 jaar medeverantwoordelijk voor deze sociale puinhoop, die zich onder meer in de grote steden concentreert – was de politieke klemtoon echter veranderd.
In de jaren ’90, na de val van het stalinisme, heette het meer en meer – ook en vooral uit de mond van "managers van de perceptie" als Janssens en Stevaert – dat de SP.a zich niet meer kon richten op de "miserabelen, de zieken en de zwakken" in de samenleving.
De resultaten van dat misprijzen voor de situatie van veel werkende mensen – cynisch ondersteund door links-liberale opiniemakers in de pers, zoals de onvermijdelijke Yves Desmet – konden we verkiezing na verkiezing aflezen in de stemuitslagen van het Vlaams Belang. Een VB dat, zoals ex SP.a-parlementair Jef Sleeckx recent terecht stelde in een interview met het LSP-maandblad, mee werd "groot gemaakt" door de neoliberale politiek van de SP.a-leiding.
Vandaar wellicht dat de SP.a een discussie over de sociale achtergronden van racisme ten allen prijze de kop wil indrukken. Een SP.a die zelf door haar asociaal beleid de maatschappelijke polarisering heeft aangemoedigd (er zijn vandaag 3 keer meer officiële armen dan voor ze in de regering zat), maar blijkbaar niet geconfronteerd wil worden met de "incidenten" – wel steeds talrijker – die uit een harde neoliberale politiek kunnen voortkomen.
Waar geen collectief antwoord en perspectief door de arbeidersbeweging wordt geboden, ontstaat een individueel gevecht om de – van bovenaf opgelegde – tekorten. Een "hond eet hond"-kapitalisme, waar mensen eerst door de bazen op de vrije markt tot wegwerpbare "dingen" worden herleid – een praktijk die door de burgerlijke pers wordt aanvaard en goedgepraat. Om vervolgens blijkbaar ook door de meer gemarginaliseerde en labiele elementen in deze "competitieve" samenleving als ontmenselijkte schietschijf te worden gebruikt.
Massa-ontslagen en het brutaal wegnemen van een sociaal vangnet, waardoor families worden geruïneerd: het getuigt volgens de heersende normen en waarden van "dynamiek" en "economische daadkracht". Een zelfde anti-sociale houding noemen we voor andere sociale klassen "misdadig". Jammer dat weinigen hier een verband durven te zien. De vis is nochtans eerst rot aan de kop. Dat geldt ook voor maatschappijvormen, zoals het huidige kapitalisme dat in een erger wordende crisis verkeert.
Eerst de maatschappelijke tegenstellingen mee installeren, en vervolgens proberen te verhinderen dat erover wordt gediscussieerd, zal de voedingsbodem voor racisme en geweld niet wegnemen. Om in de toekomst dit soort geweld een halt toe te roepen, moeten er lessen worden getrokken. Die draaien ook rond de vraag in welk soort maatschappij we leven: het is het kapitalisme dat mensen geen perspectief biedt en in de onzekerheid drijft.
Deze discussie op een ondemocratische manier onder het tapijt proberen te vegen, waar de SP.a klaarblijkelijk op aanstuurt (gaan ze de politie inzetten tegen organisaties die wel de maatschappelijke discussie op een serene manier willen voeren?), zal een herhaling van dit soort verschrikkelijke uitspattingen zeker niet de wereld uithelpen.
