door Geert Cool
Vergeet de loonstop, vergeet de indexsprong. Dat is allemaal niet nodig. De regering vergist zich als ze onze lonen naar beneden wil trekken. Dat lijkt de boodschap te zijn van de werkgevers die hun personeel dat niet staakt met allerhande extraatjes verwennen. Tot verdubbelingen van het loon, het kan allemaal.
Unizo stuurt twee wafelkramen, een frietkraam en een massagebus uit. In Londerzeel organiseert een eventbureau een barbecue. Willy Naessens gaf op 1 december champagne aan wie niet staakte. Vorkheftruckbedrijf Thermote & Vanhalst installeert veldbedden en biedt wie niet staakt vier uur extra loon aan 200% naast twee drankjes en een ontbijt. Waar in de 19de eeuw worst en bier werd uitgedeeld door Woeste en co, zijn het vandaag frieten en champagne.
Blijkbaar hebben de bedrijven voldoende ademruimte om het personeel opslag te geven. Enkele bedenkingen.
Wettelijke vragen – zit Jambon klaar in zijn war room?
Loon in natura uitbetalen – met drank en eten – is slechts mogelijk indien dit op het ogenblik van de indienstneming schriftelijk wordt geschat en ter kennis van de werknemer wordt gebracht (artikel 6 Loonbeschermingswet). Bovendien stelt hetzelfde artikel: “Het loon in natura mag geen sterke drank en geen voor de gezondheid van de werknemer en zijn gezin schadelijke produkten omvatten.” Het uitdelen van drank, frieten en andere voordelen in natura is duidelijk een inbreuk op artikel 6 van de Loonbeschermingswet.
Extra loon toekennen aan enkele werknemers klinkt sympathiek. Maar het is een vorm van willekeur waarbij de werkgever het onderscheid in behandeling moet kunnen rechtvaardigen en aantonen dat er geen sprake van discriminatie is. In het geval van een collectief conflict willekeurige voordelen toekennen, is op het randje van de wettelijkheid. Het gaat immers in tegen de geest van CAO nummer 5 die bepaalt dat de werkgevers de vrijheid van vereniging in de onderneming “direct noch indirect” mogen hinderen en nog dat ze “geen enkele druk [mogen] uitoefenen om hen te beletten bij een vakbond aan te sluiten en aan de niet-aangesloten werknemers geen andere voorrechten dan aan de aangesloten werknemers toe te kennen.”
Op internationaal vlak stelde het Comité voor de syndicale vrijheid van de Internationale Arbeidsorganisatie dat een voordeel toekennen in strijd is met Conventie 87 (vrijheid van vereniging). Waar internationale regels inzake besparingen steevast bindend en vaststaand zijn, geldt hetzelfde niet voor internationale regels die ons recht op collectieve actie beschermen.
Tenslotte zijn er vragen te stellen bij de naleving van de loonnorm. Als werknemers opkomen voor een bescheiden loonsverhoging krijgen ze te horen dat dit wettelijk niet kan omwille van de loonnorm. Maar een verdubbeling van de lonen, zelfs indien het maar voor een dag geldt, is blijkbaar wel mogelijk?
Kortom, er zijn heel wat juridische bedenkingen te maken. Zal Jan Jambon vanuit zijn war room tijdens de stakingsdag er op toezien dat artikel 6 van de Loonbeschermingswet wordt nageleefd en dat geen enkele werkgever de loonnorm overschrijdt? Of heeft hij andere prioriteiten en is niet iedereen gelijk voor de wet?
Patronale argumentatie rond loonkost doorprikt
Belangrijker dan de juridische problemen van willekeurige extra verloningen is dat hier op een eerder ironische wijze wordt erkend dat de stakers gelijk hebben als ze zich tegen het besparingsbeleid en de aanvallen op hun levensstandaard verzetten. Neen, er is geen indexsprong en loonstop nodig.
Zelfs de patroons erkennen dit en geven toe dat er voldoende ademruimte is om zelfs verdubbelingen van lonen toe te kennen. Als Willy Naessens zijn personeel een fles champagne cadeau doet, betekent dit ongetwijfeld dat hij op basis van de geleverde arbeid die dag per werknemer meer heeft verdiend dan de prijs van een fles champagne. Als Vorkheftruckbedrijf Thermote & Vanhalst een dubbel loon kan uitbetalen, is dat omdat er voldoende ademruimte hiervoor is. En desnoods halen ze wat extra fiscale ademruimte in Luxemburg.
Kortom, het argument dat de besparingen op onze levensstandaard noodzakelijk zijn om de bedrijven voldoende ademruimte te geven klopt niet. Waarom blijft de regering zo hard aandringen voor die indexsprong als er bij de minste actie ruimte is om lonen te verdubbelen? Als een stakingsaanzegging volstaat om de lonen te verdubbelen, moet misschien een permanente aanzegging overwogen worden.
De antistakingshetze getuigt van steeds meer wanhoop. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. De besparingspolitici die eerst zegden dat de staking amper opgevolgd wordt, stelden nadien meteen dat we het land kapot zouden staken. De werkgevers die beweren dat er bij hen geen stakingsbereidheid is, moeten overgaan tot het omkopen van de werknemers om dit bevestigd te zien. Het krachtigste antwoord op de besparingspolitici zal maandag komen met de grootste algemene stakingsdag uit de Belgische geschiedenis. En het potentieel voor de verdere uitbouw van dit verzet tegen de aanslag op onze levensstandaard is nog steeds niet uitgeput, na nieuwjaar kan deze beweging verder aangroeien en de regering ten val brengen.
