Zuid-Afrika. Metaalbond NUMSA uit COSATU gezet

Op 7 november besliste de Zuid-Afrikaanse vakbondsfederatie COSATU (Congress of South African Trade Unions) om de strijdbare metaalbond NUMSA (National Union of Metal Workers of South Africa) uit te sluiten. NUMSA was met 340.000 leden de grootste vakbond binnen COSATU. In onderstaand artikel brengt Moses Mayekiso zijn visie. Moses is voorzitter van de Workers and Socialist Party (WASP) en werd in 1987 vanuit de gevangenis verkozen als de eerste algemeen-secretaris van de pas opgerichte NUMSA. Onderstaand artikel werd voor de beslissing op 7 november geschreven.


De beslissing van het centrale uitvoerende comité van COSATU is uitgesteld tot 7 november 2014, maar het staat zo goed als vast dat de 340.000 leden tellende metaalbond NUMSA wordt uitgesloten. NUMSA is de grootste vakbond binnen COSATU en de grootste vakbond op het Afrikaanse continent. De uitsluiting van NUMSA is een nieuwe aardbeving, een naschok van het bloedbad in Marikana met de moord op 34 stakende arbeiders die voor een loonsverhoging van 12.500 Rand opkwamen. Dat epicentrum van de aardbeving blijft het politieke landschap in Zuid-Afrika veranderen.

Voor de geplande uitsluiting heft NUMSA opnieuw bevestigd dat het de uitsluiting voor de rechtbank zal trekken en dat het een buitengewoon congres van COSATU eist. In de loop van de zowat twee jaar dat dit drama zich aan het voltrekken is, hebben verschillende nevenverhalen de aandacht afgeleid van de kern van de zaak: de ineenstorting van de fundamenten van het politieke akkoord van het post-apartheidssysteem.  Zo was er het nevenverhaal van de schorsing van de algemeen secretaris van COSATU, Zwelinzima Vavi, en de oproep voor een speciaal COSATU-congres hiervoor. Er was ook het protest tegen de elektronische tol die gehoffen wordt voor snelwegen in Gauteng, het economische centrum van het land, waarbij het protest werd geleid door de ANC-gezinde COSATU-leiding tegen de door Zuma geleide ANC-regering.

De krant Financial Mail (30 oktober) bracht haar standpunt aan de hand van een zogenaamde “D Matrix” waarop het de verschillende politieke spelers plaatste. De matrix werd in vier delen ingedeeld met bovenaan ‘Discerning’ (kritisch) gevolgd door ‘Delightful’ (verrukkelijk), ‘Dumb’ (dom) en ‘Despicable’ (verachtelijk) . De algemeen secretaris van NUMSA, Ivin Jim, wordt middenin tussen Discerning en Despicable geplaatst.  De afbeelding van Financial Mail had minstens de verdienste om een eerlijk beeld te brengen van de houding van de kapitalistische heersende klasse over de ontwikkelingen in COSATU en NUMSA. In plaats van blij te zijn over een mogelijke neergang van COSATU – waar ze steeds enige angst voor hadden – zijn de kapitalisten gegrepen door een voorgevoel dat er niet goed uit ziet. Dat is waarom ze de acties van NUMSA tegelijk ‘kritisch’ en ‘verachtelijke’ vinden.

De kritiek van NUMSA op COSATU geeft aan dat de steun aan de pro-kapitalistische ANC een ooit zo’n machtige tegenstanders van de bazen op de knieën heeft gekregen, maar waarbij er meteen een nieuwe en veel gevaarlijker dreiging opkomt, die van een massale arbeiderspartij met een socialistisch programma.

We zien hoe het conflict tussen onverzoenbare klassenbelangen tot uiting komt. Er is een confrontatie tussen de barbarij van een kapitalisme in verval aan de ene kant en de hoop van de arbeidersklasse op een samenleving zonder armoede, werkloosheid, honger, milieuproblemen, tegenstellingen op basis van religie of afkomst, oorlog,…

Als de Financial Mail de opstelling van NUMSA tegelijk kritisch en verachtelijk vindt, weerspiegelt dit twee zaken: (1) de heersende economische en politieke elite heeft een diepe haat tegenover NUMSA en (2) ze erkennen het falen van de propaganda van het ANC en haar bondgenoten die laten uitschijnen dat de opstelling van NUMSA het resultaat is van de ambities van een principeloze vakbondsbureaucratie die een machtsstrijd voert tegen een andere bureaucratie waarbij de politieke en ideologische argumenten slechts een rookgordijn zijn.

Toen COSATU in 1985 werd opgezet, werd dit door de arbeidersklasse gezien als een “revolutionaire, socialistische, militante federatie die los van alle vormen van cultureel mannelijk chauvinisme en racistische discriminatie, opkwam als verdediger van de arbeidersklasse en dit op basis van een vertrouwen in de macht van de arbeidersklasse en opkwam voor arbeiderscontrole, niet alleen voor de progressieve vakbondsbeweging maar voor de volledige samenleving”. Zo stelde de verklaring van NUMSA van 27 oktober laatstleden.

Tussen het COSATU van 1985 en de huidige versie van COSATU zijn er vele lichtjaren verschil. Het apartheidsregime in 1985 kende een gedeeltelijke noodtoestand en werd geleid door de vingerwijzende premier PW ‘Groot Krokodil’ Botha. Maar dat regime moest wel inbinden toen de stichtende voorzitter van COSATU Elijah Barayi eiste dat de passenwet (waarbij elke Afrikaan in stedelijke gebieden een bewijs moest bij hebben om aan te tonen dat hij of zij het recht had om in de stad te verblijven) binnen de zes maanden werd afgeschaft of dat het anders door massaprotest zou afgeschaft worden. Het huidige COSATU slaagde er zelfs niet in om een deftige mobilisatie op te zetten tegen de tolheffing op de wegen, ondanks het feit dat er een breed gedragen haat tegenover is en ondanks de grootste onofficiële campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid sinds het ANC aan de macht kwam. Het was een gênante publieke bevestiging van de erosie van de ooit zo sterke politieke autoriteit van COSATU.

De Workers and Socialist Party (WASP) steunt de opstelling van NUMSA en het verzet tegen de uitsluiting uit COSATU. Het is correct om niet zomaar weg te gaan, zelfs niet na een uitsluiting. De uitsluiting gebeurt door een leiding die aan de macht bleef door de eigen regels van COSATU met de voeten te treden, het doet denken aan een machtsgreep. Deze leiding is bang van de eigen leden en van de mogelijkheid om aan de kant geschoven te worden in een speciaal congres waarop NUMSA mogelijk een brede steun zou krijgen. Wat ooit een sterke federatie was, is nu gebroken. Er zijn niet langer voldoende vakbondscentrales die deel uitmaken van COSATU en alle verplichtingen nakwamen om de leiding in vraag te stellen. Een aantal centrales is verdeeld. Er is immers een groeiende opstand van onderuit in een poging om de vakbonden uit de greep van de corrupte leiders te halen. Dat is onder meer het geval bij de Commercial Paper Wood and Allied Workers Union (Ceppawu), Police and Civil Rights Union (Popcru) , de South African Democratic Teachers union (Sadtu) en ook de South African Municipal Workers Union (Samwu). Er kan elk ogenblik een nieuwe vakbond in de publieke sector opgezet worden. Het maakt dat COSATU afsterft.

We hopen dat NUMSA zich zal richten tot de basis van de acht vakbondscentrales in COSATU die steun geven aan de opstelling van NUMSA. Voor de terugkeer van Vavi aan het hoofd van COSATU verklaarde de raad van delegees van COSATU in Gauteng dat de steun aan NUMSA niet beperkt was tot de kwestie van Vavi (wiens seksuele verhouding met een medewerkster werd aangegrepen om zijn kritiek op de corruptie van de overheid aan de kant te schuiven) of de oproep tot een buitengewoon congres, maar dat ze alle politieke resoluties van het congres van NUMSA in december 2013 steunden.

We denken dat de alliantie binnen COSATU moet uitgebreid worden buiten de grenzen van de vakbondsfederatie end at er een politiek initiatief moet komen in de voorbereiding van een arbeiderspartij. NUMSA stelde voor dat het Vrijheidscharter (in 1955 opgemaakt door het Volkscongres en nadien geassocieerd met het ANC, een charter met radicale hervormingen zoals de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie, maar zonder een expliciete oproep om het kapitalisme omver te werpen en te vervangen door socialisme) zou dienen als mogelijk programma voor het Verenigd Front. De bondgenoten van NUMSA in COSATU moeten uitgenodigd worden om deel te nemen aan het Verenigd Front in opbouw en ze moeten ook kunnen discussiëren over hoe het Vrijheidscharter kan aangepast worden om er een uitdrukkelijk socialistisch programma van te maken om als basis te dienen voor een massale arbeiderspartij die opkomt voor de socialistische omvorming van de samenleving.

NUMSA moet een initiatief nemen om een socialistisch vakbondsnetwerk op te zetten als voorbereiding op een nieuwe federatie. Dit netwerk kan de volledige vakbeweging binnen en buiten COSATU verenigen om strijdbewegingen te verenigen, zowel tegen tolwegen als voor degelijke inkomens, tegen de stijgende prijzen voor brandstof, voedsel, transport en basisgoederen.

De verwerping door NUMSA van de hypocriete en oneerlijke op zelfbelang gerichte tussenkomst van het ANC in de verzoening is volledig terecht. Het is consistent met de historische resoluties van het congres eind 2013 waarop de historische band met de generatie van 1993, een jaar voor de eerste democratische verkiezingen, opnieuw werd aangehaald door een oproep te doen om een nieuwe arbeiderspartij te vormen en niet langer steun te geven aan het ANC. De ervaring van de eerste twee decennia van ‘vrijheid’ heeft het perspectief van de generatie van 1993 bevestigd. WASP wil samenwerken met NUMSA naar het historische doel van een massale arbeiderspartij met een socialistisch programma.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie