SP verdubbelt zetelaantal bij gemeenteraadsverkiezingen
De SP heeft een klinkende overwinning geboekt bij de gemeenteraadsverkiezingen. Daardoor zal de roep om zogenaamde ‘rode’ coalities groter worden. Maar wat Offensief betreft moet dat geen vanzelfsprekendheid zijn. Er zijn namelijk zowel kansen als gevaren. Want wat ons betreft voeren socialisten van onderop echt socialistische gemeentepolitiek, geen ‘wethouderssocialisme’ van bovenaf!
Barbara Veger, Offensief Rotterdam
Tientallen jaren van rechts afbraakbeleid, in zijn scherpste vorm onder de regering Balkenende 2, hebben een ware ravage achtergelaten in de Nederlandse steden en gemeenten. De crisis van het kapitalisme is al die tijd afgewenteld op gewone mensen, arbeiders en jongeren, met het resultaat dat de problemen de pan uit rijzen.
De woningnood is bijvoorbeeld weer helemaal terug, zeker in de grote steden. Betaalbare huurwoningen worden op grote schaal gesloopt (in Rotterdam alleen al 22.000 huizen), waarvoor luxe appartementen en koopwoningen in de plaats komen. De woningbouwcorporaties moeten immers winst maken, sinds ze verzelfstandigd zijn, en dat doen ze door de huren te verhogen en zich op de lucrative markt van duurdere woningen te storten.Ondertussen is er voor jongeren, minima en de meeste arbeiders geen betaalbare huisvesting.
Het college van Rotterdam maakt het zelfs zo bont, dat minima niet in bepaalde wijken meer mogen gaan wonen: Rotterdam “slegts vir rijkes”, zoals het SP-blad Tribune kopte.
Het stadsvervoer is of wordt in veel plaatsen geprivatiseerd, met als gevolg dat lijnen verdwijnen, de prijzen steeds hoger worden en de arbeidsvoorwaarden voor het personeel steeds slechter.
“Zelfs de tram nemen wordt iets wat alleen weggelegd is voor rijke mensen” zei een werkloze vriendin een keer tegen me. De armoede groeit zienderogen. Er worden in diverse steden voedselbanken opgericht; het is een grof schandaal dat dit in een rijk land als Nederland anno 2006 nodig is. Veel gemeentebesturen proberen zoveel mogelijk te snijden in de uitgaven voor bijstand, bijvoorbeeld door nauwelijks bijzondere bijstand uit te keren en werklozen bij het minste of geringste strafkortingen te geven. Dit heeft alles te maken met de nieuwe Bijstandswet, waarbij gemeenten de verantwoordelijkheid krijgen voor de bijstand, terwijl ze hiervoor minder geld dan voorheen krijgen vanuit de regering.
Gemeenten doen niets om banen te scheppen, sterker nog, er worden banen geschrapt. Duizenden ID-banen verdwijnen, in bijvoorbeeld buurthuizen en op scholen. Werklozen worden gedwongen om met behoud van uitkering het werk te doen, wat vroeger mensen deden voor een volwaardig CAO-loon of temninste iets boven het minimum als ID-er.
Er wordt ook bezuinigd op de arbeidsvoorwaarden van het reguliere gemeentepersoneel, het beste voorbeeld hiervan is de afschaffing van de FLO (mogelijkheid vervoegd te stoppen met werken voor zware beroepen), waar de brandweer tegen geknokt heeft.
Jongeren zien dat hun toekomst voor hun neus weggeslagen wordt: geen kans op een volwaardige baan, geen kans om zelfstandig te gaan wonen, geen geld. Geen wonder dat de verpaupering, de spanningen en de vervreemding toenemen. Het antwoord van de rechtse bestuurders is meer repressie: meer politie op straat, identificatieplicht, preventief fouilleren en razzia’s op illegalen. Een politiestaat is uiteraard geen enkele oplossing voor de problemen, die de rechtse politici zelf creëren.
De WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) zal leiden tot marktwerking in de welzijnssector en delen van de zorg, zoals de thuiszorg. Voortaan geldt, als je bijvoorbeeld gehandicapt bent of psychische problemen hebt: vraag je buurman maar om hulp, je hebt nergens recht meer op, tenzij je betaalt.
Ondertussen is er wel genoeg geld om de rijken verder te spekken en voor allerhande prestige-projecten: in Rotterdam wordt bijna een miljard euro in de Tweede Maasvlakte gepompt, in Amsterdam gaan er miljoenen naar de Noordzuidlijn.
De Socialistische Partij stelt terecht ook deze zaken aan de kaak, en brengt ook goede eisen naar voren voor wat er wel nodig is. Maar dat alleen is niet voldoende, het is ook nodig een strategie te hebben hoe deze zaken bereikt kunnen worden.
De SP mikt in veel plaatsen op een linkse coalitie van SP, PvdA en Groen Links en brengt dat als alternatief naar voren voor de rechtse gemeentebesturen. Maar de lokale rechtse bestuurders zijn niet alleen verantwoordelijk voor dit afbraakbeleid: het is de regering die in feite aan de touwtjes trekt. Door landelijke wetgeving probeert de regering de gemeenten te dwingen, haar bezuinigings- en privatiseringbeleid uit te voeren. Zo moeten de gemeenten volgens de landelijke wetten het stadsvervoer privatiseren. Betekent dit, dat elk gemeentebestuur, ook een linkse, dan maar gewoon moet doen wat de regering wil? Natuurlijk niet. Onrechtvaardige wetten kunnen getrotseerd en verslagen worden, als gewone mensen massaal in actie komen door te demonstreren en te staken.
Een links gemeentebestuur, dat echt op komt voor arbeiders en jongeren, zou tenminste de volgende zaken moeten realiseren om werkelijk een verschil te maken:
-massale investeringen in betaalbare woningen
-geen privatisering maar uitbreiding van en gratis stadsvervoer
-scheppen van een groot aantal volwaardige banen bij de gemeente (bij buurthuizen, scholen, reinigingsdiensten, stadsvervoer, brandweer, etc.), dat wil zeggen tegen een normaal CAO-loon
-verhoging van uitkeringen en steun aan minima
-geen marktwerking in welzijn en zorg, in plaats daarvan meer geld voor thuiszorg, buurthuisen, gehandicaptenvervoer ed.
Dit is een minimum wat nodig is om de problemen op te lossen. Een dergelijk programma kost natuurlijk geld, en het is vaak in strijd met landelijke wetgeving. Een links bestuur zal daarom de strijd moeten aanbinden met de regering, door de bevolking te mobiliseren en in actie te brengen.
In Liverpool is deze tactiek in de jaren ’80 succesvol toegepast door de leden van Militant (nu de Socialist Party, de zusterorganisatie van Offensief in het Verenigd Koninkrijk). Zij waren actief in de Labour Party – toen nog een arbeiderspartij – en hadden in Liverpool een zeer sterke invloed in de partij. Onder leiding van Militant haalde Labour de absolute meerderheid in Liverpool, met een programma dat als thema had ‘better to break the law, than to break the poor’, oftwel: liever de wet overtreden dan de arbeiders verraden. De landelijke regering van Thatcher had namelijk de uitkeringen aan de gemeenten fors ingekrompen, waardoor de gemeenten de keus hadden om óf te bezuinigingen, de gemeentelijke belastingen en de huren van de gemeentelijke huurwoningen te verhogen, óf de strijd aan te binden en een ‘illegale’ (niet-sluitende) begroting vast te stellen en het geld wat Thatcher hun had afgenomen, terug te eisen.
De Liverpoolse kameraden deden precies dat laatste. In plaats van zich te schikken en te hopen er het best mogelijke uit te kunnen halen, bonden zij de strijd aan met Thatcher, samen met de Liverpoolse arbeiders. Duizenden Liverpudlians staakten en demonstreerden om hun steun te betuigen aan hun gemeentebestuur. Aanvankelijk met succes: Thatcher zag zich genoodzaakt om extra geld aan Liverpool te geven. Slechts door het verraad van de landelijke Labour Party onder leiding van de rechtse Neil Kinnock, die de Militant-aanhangers met tientallen tegelijk de partij uit zette, slaagde Thatcher erin de tegenstand van Liverpool te breken.
Om de problemen werkelijk en blijvend op te lossen is nog meer nodig: breken met het kapitalistisch systeem dat in crisis is, en waarbij om de winsten te verhogen steeds weer de aanval ingezet wordt op arbeiders en jongeren.
Maar hierbij rijst natuurlijk de vraag: zullen de kandidaten voor de linkse colatie die de SP wil, namelijk PvdA en Groen Links, bereid zijn een dergelijke strijd aan te gaan?
Met name in de grote steden is de PvdA vaak decennialang aan de macht geweest, en heeft zich in die tijd laten kennen als een partij van bezuinigingen en soms ook van grote corruptie –zo maakte PvdA-burgemeester Bram Peper zich zeer impopulair met de bonnetjes-affaire. Landelijk heeft de PvdA al zeker sinds ze de WAO in 1991 afbrak, afgedaan als een arbeiderspartij, dat wil zeggen als een politiek instrument van de arbeidersklasse om haar belangen te verdedigen.. Het is een “burgerlijke partij”geworden, een partij die in woord en daad het socialisme afgezworen heeft en het kapitalisme volledig heeft omarmd. De PvdA was vóór de Europese grondwet, vóór de oorlog in Irak, vóór het nieuwe zorgstelsel…
Tijdens de onderhandelingen tussen PvdA en CDA in 2003 ging de PvdA bovendien akkoord met zo’n 20 miljard aan bezuinigingen, meer nog dan wat de regering Balkenende wil bezuinigen. En tenslotte heeft Wouter Bos al laten doorschemeren dat hij in 2007 met het CDA in coalitie wil. De PvdA zal dus niet zitten te springen om zich erg links en strijdbaar op te stellen, al is het maar om het CDA niet af te schrikken.Groen Links tenslotte, heeft recent ook het neo-liberalisme omarmd en pleit voor een drastische modernisering van de ‘krachteloze verzorgingsstaat’ , voor het verkorten van de duur van de WW en versoepeling van het ontslagrecht. .
Als de SP toch lokaal mee gaat regeren met PvdA en Groen Links, is het gevaar levensgroot aanwezig dat ze medeverantwoordelijk wordt voor een bezuinigingsbeleid. . Een situatie zoals in Nijmegen heeft plaatsgevonden, waar de SP deel uitmaakt van het college, is een voorbeeld van waar coalities met burgerlijke partijen, zoals de PvdA en GL, toe kunnen leiden. De SP-fractie in de gemeenteraad zag zich geconfronteerd met de noodzaak om tien miljoen te bezuinigingen, en heeft zelfs ingestemd met het verzelfstandigen van zowel het gemeentelijke bus- als woonbedrijf.
Wat dan wel? Verbeteringen kunnen ook afgedwongen worden vanuit de oppositie, als de SP haar oude slogan: “geen fractie zonder actie” in ere houdt en de bevolking, waar mogelijk samen met de vakbonden, de straat op brengt. De geschiedenis leert, dat niets bereikt wordt zonder strijd, niet alleen lokaal, maar ook nationaal en internationaal. Als de SP voorop gaat lopen in die strijd, en die koppelt aan de noodzaak om voor een socialistische maatschappij te vechten, kan ze uitgroeien tot een echte arbeiderspartij, die in staat is de maatschappij wezenlijk te veranderen. Offensief komt binnen en buiten de SP voor die strategie op. Vecht met ons mee, voor een strijdbare en socialistische SP en voor een socialistische wereld!
Lees ook
> Liverpool, a city that dared to fight. Een boek waarin wordt uitgelegd hoe linkse socialisten een meerderheid in een gemeenteraad gebruiken.
