Binnenkort zullen zo’n 7 miljoen mensen in Kazakstan de kans krijgen om een TV-reportage te zien over de recente conferentie van Socialistisch Verzet (Socialisticheskoe Soprotivlenie, of ‘SocSopr’), de Kazakse afdeling van het CWI. De bijeenkomst werd deels gefilmd door het actualiteitsmagazine ’Situation.kz’. Hierdoor zullen jongeren en arbeiders een beeld krijgen op het bestaan van een socialistische oppositie tegenover het autoritaire regime van president Nazarbayev.
Yakov, Alma-Ata, Kazakstan en Dominic McGrath, CWI
SocSopr hield op 18 en 19 februari haar nationale conferentie in Bishkek, de hoofdstad van het buurland Kirgiziestan. Op de conferentie waren leden van SocSopr aanwezig uit verschillende steden en dorpen in Kazakstan, waaronder Alma-Ata, Aktyubinsk, Karaganda, Dzhambul, Uralsk en Ust-Kamenogorsk. Het bijeenbrengen van deze conferentie was niet evident omwille van de grote afstanden die de aanwezigen moesten afleggen, de slechte infrastructuur en de beperkte levensstandaard in het land.
Naast de vertegenwoordigers uit Kazakstan waren ook Rob Jones en Dominic McGrath op de conferentie aanwezig. Zij brachten groeten over van CWI-leden in de regio en van heel onze internationale organisatie.
Er waren ook gasten van de lokale communistische partij van Krgiziestan en de jongerengroep Kelkel-Vozrozhdenie (‘Heropstanding’).
De cameraploeg van Situation.kz filmde delen van de conferentie en hield interviews met een aantal afgevaardigden. Daarbij werd ook gefilmd hoe afgevaardigden met de bus naar de conferentie gingen, om aan te geven dat leden van SocSopr “gewone mensen“ zijn en niet lijken op de politici in Kazakstan, zoals een journalist stelde. Het televisieprogramma komt nu zondag op TV en wordt bekeken door miljoenen mensen.
De conferentie ging van start met solidariteitsberichten van CWI-afdelingen in Brazilië, Zweden en Portugal. Gedurende twee dagen bediscussieerden de afgevaardigden de politieke en economische situatie in Kazakstan, het politieke programma van SocSopr, de situatie in Centraal-Azië en de voormalige Sovjetunie, de internationale situatie en tenslotte de opbouw van SocSopr in Kazakstan.
Ionur Kurmanov en Sergei deden de inleidingen over de perspectieven en de opbouw van de partij.
Toegenomen repressie
Het huidige regime van Nazarbayev stimuleert een situatie waarin de heersende elite en de politici zichzelf verrijken op de kap van de arbeiders. Ionur stelde dat de heersende kliek de afgelopen jaren haar greep op de macht heeft versterkt. De repressie door de overheid neemt eveneens toe. De meeste media wordt gecontroleerd door het regime. Nieuwe wetten leggen beperkingen op voor echte oppositie. Alleen partijen die de president steunen, maken kans om verkozen te worden.
Aangezien Nazarbayev een beleid voert dat gunstig is voor de VS, nam de Westerse steun voor oppositiekandidaten bij de verkiezingen van vorig jaar drastisch af. Grote VS-bedrijven in het land worden beschermd door het regime. In tegenstelling tot de situatie in de Oekraïne, was er in Kazakstan geen “oranje revolutie“ met massale protestacties gesteund vanuit het Westen. Nochtans was er bij de verkiezingen van vorig jaar duidelijk sprake van verkiezingsfraude.
Dat is een belangrijke les voor de arbeiders in Kazakstan. Velen hebben hun illusies in een Westerse tussenkomst verloren. Ze weten dat het Westen niet zal “helpen“ om democratie te brengen of een beter leven. Daartoe hebben de arbeiders nood aan een eigen partij en kan niet worden vertrouwd op kapitalistische politici. Een arbeiderspartij zou een enorme steun kunnen krijgen. In december ging 30% niet stemmen, wat deels een uitdrukking was van oppositie tegen het regime.
De Communistische Partij in Kazakstan verdedigt niet langer een onafhankelijke arbeiderskoers, de partij heeft zich aangesloten bij een pro-kapitalistische oppositie “Voor een rechtvaardig Kazakstan“.
Een aantal arbeiders waren gedemoraliseerd door de verkiezingsresultaten, maar het is fout om te denken dat er de komende zeven jaar een stabiel regime zal zijn. De tegenstellingen in de samenleving en in het regime nemen toe. De voorwaarden voor massale oppositie zijn aanwezig.
Nazarbayev probeert zich op te stellen als een scheidsrechter tussen de verschillende klassen. Door zichzelf meer macht toe te eigenen, zal de president het centrale doelwit zijn van sociale onrust.
Het regime probeert iedere oppositie tegen te gaan. Recent werd een gekende opposant, en voormalige bondgenoot van Nazarbayev, vermoord. Dat was een waarschuwing voor andere oppositiekrachten. Het regime kwam wel onder Westerse druk omwille van de moorden, wat aangeeft dat de imperialistische machten bang zijn dat de moorden zouden leiden tot massale onrust waarbij het regime en de imperialistische belangen worden bedreigd. Op de begrafenis van de gekende opposant waren er 3.000 aanwezigen, wat een opmerkelijk aantal is voor een protestactie in Kazakstan. Het is wellicht een gevolg van de groeiende druk dat wordt overgegaan tot arrestaties. Op 21 februari verschenen er berichten van verschillende arrestaties van verdachten bij de moord. Zullen zij geofferd worden voor hogere belangen?
Olie en gas
In de discussie over economie stelde kameraad Sergei dat sinds 2000 de groeicijfers erg hoog zijn in Kazakstan met een gemiddelde groei van 10% per jaar. De olie- en gassector groeide met 14%. Terwijl de olie- en gasexport met 50% toenam, zijn andere delen van de economie niet ontwikkeld. Er is een afname in bepaalde industriële sectoren. De grote investeringen in de olie en de gas, zorgen ervoor dat er geen middelen zijn voor andere sectoren. Zo sloten heel wat bedrijven uit de voedingssector.
De president zette een stabiliteitsfonds op om de levensstandaard zogezegd te verbeteren. Dat wordt echter gebruikt om te investeren in de oliesector zodat de rijken nog grotere winsten kunnen binnenhalen. Het wordt niet gebruikt om de levensstandaard van de arbeiders te verbeteren. Het regime wil aansluiten bij de Wereldhandelsorganisatie wat zou kunnen leiden tot het volledig stopzetten van bepaalde industrietakken.
De situatie op het platteland wordt erger. Een wet over de landbouwgrond leidde ertoe dat heel wat landelijke arbeiders geen toegang meer hebben tot de grond. Dat zorgt voor een toevloed naar de steden. Dat zijn voornamelijk etnische Kazakken, wat leidt tot groeiende spanningen tussen de etnische Russen in de steden en de Kazakse migranten. De multi-etnische samenstelling van het land maakt het belangrijk voor de arbeidersbeweging om op te komen voor arbeiderseenheid en een gezamenlijke strijd tegen de echte vijand, de grote bedrijven en hun politieke lakeien.
Op de conferentie werd gediscussieerd over de perspectieven voor de oppositie. Ondanks hun pro-kapitalistisch beleid, kunnen de oppositiepartijen zich herstellen uit hun zwakke positie. Het is mogelijk dat ze in de toekomst massale protestacties zullen leiden door zichzelf opportunistisch en cynisch voor te doen als ’vrienden’ van de arbeiders en de armen. Maar er is een alternatieve oppositie: de georganiseerde arbeidersklasse. Er waren belangrijke protestacties van mijnwerkers in Karaganda in 2005 en van werklozen in Alma Ata. Onder de jongeren is er een radicalisatie. Ter linkerzijde is er een enorm vacuüm. In de sociale en industriële strijd zal een nieuwe generatie zoeken naar politieke alternatieven. SocSopr kan daar een belangrijke rol in spelen door op te komen voor een socialistisch alternatief.
Op basis van de discussie over de situatie in Kazakstan werd het basisprogramma van de organisatie aangepast. Zo werden er eisen opgenomen voor gratis onderwijs en gezondheidszorg, de nationalisatie van de grote bedrijven waaronder de olie- en gassector onder democratische arbeiderscontrole en arbeidersbeheer, voor volledige democratische rechten inclusief het recht om vakbonden te vormen en zich te organiseren.
Hongerstakingen van arbeiders
De conferentie ging ook in op de opbouw van SocSopr in Kazakstan. Er waren tal van voorbeelden van de heroïsche activiteiten van de kameraden in de opbouw van een socialistisch alternatief tegen de achtergrond van staatsrepressie. Een student kwam op een zware lijst van de universiteiten terecht nadat hij een pamflet verdeelde waarin kritiek werd gegeven op Nazarbayev. Marina, een arbeidersleider, bracht een verslag van een staking in de koperfabriek waar ze werkt. De arbeiders gingen daarbij in hongerstaking, waarbij Marina bijna omkwam van de honger. Jammer genoeg werd de strijd niet gewonnen en gingen heel wat jobs verloren. In bepaalde delen van het bedrijf werd een andere productie opgezet en wordt voortaan saus gemaakt. De arbeidscondities daarbij zijn verschrikkelijk, een jonge arbeidster kwam om toen ze in een groot vat met kokend vet terecht kwam.
Marina vertelde de conferentie wat de centrale lessen van de arbeidersstrijd in haar bedrijf waren en hoe nadruk moet worden gelegd op de noodzaak van onafhankelijke strijdbare vakbonden en op nationale en internationale solidariteit.
Andere afgevaardigden gaven voorbeelden van de opbouw van het CWI in hun scholen, universiteiten, werkplaatsen, wijken,… De enorme omvang van het land en de beperkte infrastructuur en communicatiemiddelen, zorgen ervoor dat groepen SocSopr-leden vaak geïsoleerd zijn. Het was dan ook een bijzonder rijke ervaring om lessen en ervaringen uit te wisselen op een nationale conferentie.
De discussie werd afgesloten met het verkiezen van een Nationaal Comité dat het werk van de kameraden in Kazakstan zal coördineren.
Spoorarbeiders uit Kirgizistan
Na de conferentie trok een groep van de conferentie naar een discussie met leden van een nieuwe spoorbond in Kirgizistan. Het CWI kwam enkele maanden geleden in contact met deze vakbond en hielp hen bij het organiseren van solidariteit bij hun strijd tegen privatiseringen.
Tijdens de meeting vertelden de vakbondsleiders ons dat de regering in januari uiteindelijk had toegegeven en akkoord ging met betere lonen en arbeidsvoorwaarden na een intensieve en wanhopige strijd vorig jaar. Bij die strijd werd overgegaan tot een hongerstaking door de arbeiders, maar de regering wou niet toegeven.
De arbeiders slaagden er uiteindelijk in om een reeks eisen ingewilligd te zien, maar ze denken nog steeds dat de spoorwegen zullen worden geprivatiseerd. Ze willen daartegen strijden met dezelfde vastberadenheid die ze vorig jaar aan de dag legden. Haar strijdbare opstelling zorgt ervoor dat de nieuwe vakbonden snel groeit en nieuwe leden overwint van de officiële regeringsgezinde spoorvakbond.
Leden van SocSopr bespraken een verdere samenwerking met deze vakbond en hoe solidariteitsacties zullen worden georganiseerd.
Het weekend van discussie in Bishkek was erg nuttig voor de werking in Kazakstan, maar ook voor de banden die gelegd werden in Kirgizistan. Een aantal afgevaardigden vertrokken terug naar huis terwijl anderen begonnen aan een 78 uren durende treinreis naar Moskou om er deel te nemen aan een conferentie van het CWI in de volledige voormalige Sovjetunie. Die conferentie vindt dit weekend plaats.
