Verslag vanuit de VS door William Bleuher
Tot 400.000 mensen namen afgelopen zondag deen aan een klimaatmars in New Work. Het werd aangekondigd als de grootste klimaatmars in de geschiedenis van de VS, maar dan nog overtrof het de oorspronkelijke inschatting van 100.000 aanwezigen. De mars was niet alleen massaal in omvang, er waren ook heel veel jonge aanwezigen. Het was een belangrijk ogenblik in de radicalisering van een generatie. Een groot aantal studenten – er was een studentendelegatie met meer dan 50.000 aanwezigen – betoogde mee, er waren bussen vanuit heel het land. Velen hadden algemene slogans bij zoals ‘jongeren willen rechtvaardigheid voor het klimaat’, maar sommigen gingen verder met slogans als ‘Jongeren kiezen voor systeemverandering.’
Er was een opmerkelijke vakbondsaanwezigheid op de betoging van zondag (van onder meer SEIU, CWA, Teamsters, IBEW, AFSCME, UAW, NYSNA en TWU). Dat wijst op een groeiend bewustzijn in de arbeidersbeweging over de banden tussen het huidige economische systeem en de vernietiging van ons milieu.
Het was een erg lange betoging, betogers stonden van 90th Street tot 34th Street. De organisatoren hadden de betogers in zes grote ‘groepen’ opgedeeld waarbij elke delegatie onder een bredere categorie viel. Met Socialist Alternative werden we ingedeeld bij “anti-corporate campaigns, peace & justice & more”. Ons spandoek stelde: “Het kapitalisme werkt niet voor de mensen en de planet. Doe mee in de strijd voor socialisme.” Andere delegaties waren onder meer die van System Change Not Climate Change of Flood Wall Street, een groep die de volgende dag een directe actie hield waarbij een groot deel van lower Manhattan plat gelegd werd.
Begin van een massabeweging
De organisatoren van de mars hebben een nieuwe fase in de milieubeweging op gang getrokken. Maar er waren ook politieke zwaktes. De betoging kreeg financiële steun van een reeks bedrijven waaronder ook Lockheed Martin, BP en Goldman Sachs. De organisatoren hadden geen duidelijke eisen en lieten niet alle groepen toe om kandidaten naar voor te schuiven om te spreken.
De belangrijkste kritiek is wellicht dat de organisatoren wel erkenden dat één betoging niet zal volstaan, maar geen enkel idee gaven over volgende stappen voor de beweging. De betoging had er bijvoorbeeld voor kunnen pleiten om de middelen bij de grote bedrijven en superrijken te zoeken om hiermee een programma van groene jobs te financieren. Dat zou richting kunnen geven aan toekomstige acties rond het klimaat. Het zou kunnen gebruikt worden op massaprotesten op de campussen en in de gemeenschappen om daar op te komen voor een drastische uitbreiding van het openbaar vervoer en een overgang naar publieke groene energie.
De organisatoren waren niet duidelijk over deze zaken, maar veel betogers waren dat wel. Het punt van ‘systeemverandering’ was doorheen de hele betoging aanwezig, van de socialistische groepen tot zelfgemaakte protestborden waarop expliciet voor de omverwerping van het kapitalisme werd gepleit. De roep voor systeemverandering wijst op een groter begrip onder brede lagen van manifestanten van het feit dat het kapitalisme niet zomaar kan hervormd worden, maar dat het omvergeworpen moet worden. Uiteraard is er wel nog heel wat verwarring over hoe dit kan gebeuren en wat de volgende stappen zijn.
De dorst naar ideeën bleek uit de enorme respons op de voorstellen van Socialist Alternative op de betoging. Mensen overspoelden onze stands voor meer informatie over onze werking, velen beschreven zichzelf als socialisten. Uit de discussies bleek dat het bewustzijn rond de rol van de grote bedrijven en zelfs een anti-kapitalistische bewustzijn heel snel ontwikkelt. Dit komt niet alleen door de bedreiging van het milieu maar ook door de andere gevolgen van het kapitalisme: ongelijkheid, racisme, seksisme, oorlog,… Het kapitalisme vernietigt meer dan enkel ons milieu. Voor ons is het belangrijk om de strijd tegen de door mensen veroorzaakte klimaatverandering te verbinden met de vele andere onrechtvaardigheden als gevolg van het kapitalisme.
Bouwen aan een echt alternatief
Een vaak terugkerend thema in onze discussies op de mars was de frustratie tegenover de Democraten en tegenover de regering-Obama in het bijzonder. Die regering spreekt wel over de nood om iets aan klimaatverandering te doen, maar laat tegelijk een sterke uitbreiding van de olie- en gasproductie toe.
Op de avond voor de mars was er een meeting met een opmerkelijk panel. Zowat 900 mensen kwamen luisteren naar Kshama Sawant, Chris Hedges, Naomi Klein, Bill McKibben en Bernie Sanders (zie video). Toen Sawant aan Sanders vroeg om te breken met de Democraten, barstte een enorm applaus los. Het wees op een bereidheid om op te komen voor een echt alternatief op de keuze voor ‘het minste kwaad’.
Velen staan open voor de nood aan een ander systeem. Voor socialisten is het dan ook belangrijk om uit te leggen welk soort systeem we in de plaats van het kapitalisme willen en hoe we de beweging kunnen vooruitbrengen.
Er zijn stoutmoedige acties en campagnes nodig om het momentum van 21 september niet zomaar te laten voorbijgaan. Zo was er op dezelfde dag een betoging met 2.000 aanwezigen in Seattle die eindigde met een geslaagde directe actie waarbij een olietrein werd geblokkeerd. Onder de studenten is er een snel groeiende beweging die opkomt voor de afbouw van fossiele brandstof. Dergelijke campagnes en actieoproepen moeten verbreed worden en leiden tot nieuwe massale mobilisaties. De arbeidersbeweging moet volop betrokken zijn en solidariteitsacties met de milieubeweging voorbereiden.
Duidelijke eisen van de milieubeweging kunnen een bredere steun mobiliseren onder de arbeidersklasse. Zoals hierboven aangehaald moeten we ervoor opkomen om het geld te zoeken waar het zit, in de zakken van de superrijken, om te investeren in een publiek programma van groene jobs, massale uitbouw van openbaar vervoer en moeten we de energiesector in publieke handen nemen. De beweging moet zich onafhankelijk van de grote partijen en de bedrijven opstellen. Samen met de beweging voor een verhoging van het minimumloon en andere sociale strijdbewegingen, heeft ook de milieubeweging nood aan een nieuwe politieke kracht die de belangen van de 99% verdedigt. Als eerste stap hiertoe hebben we meer oprecht linkse kandidaten nodig bij verkiezingen. Zo voeren we momenteel campagne voor Jess Spear van Socialist Alternative, een klimaatwetenschapper die opkomt tegen de fractieleider van de Democraten in het deelstaatparlement van Washington (de deelstaat waarin Seattle ligt).
Om klimaatverandering te stoppen, moeten we het kapitalisme stoppen. De enorme rijkdom en macht in handen van de grote vervuilers kwam er ten koste van mens en milieu. In plaats van gebruikt te worden voor verdere afbouw en vernielingen, moeten we de bestaande rijkdom gebruiken voor een snelle overgang naar groene energie en moeten we het enorme potentieel van de samenleving gebruiken voor de behoeften van iedereen. Dat is waar socialisten voor opkomen, doe mee met onze strijd voor een socialistische samenleving!
