In de septemberverklaring van de regering-Bourgeois wordt nog niet concreet ingegaan op alle maatregelen, maar worden de grote lijnen voor het harde neoliberale beleid uitgezet. Er zit voor iedereen wel een maatregel in die hard zal aankomen, van vermindering van openbare dienstverlening tot extra betalen voor onderwijs of de zorgpremie. Het uitgangspunt is dat iedereen de broeksriem moet aanhalen. Iedereen? Niet bepaald. De enigen die bij de opsomming van maatregelen zich niet aangesproken hoeven te voelen, zijn de grote patroons, de speculanten en de bankiers. Bourgeois I spaart de bourgeois om de arbeiders en hun gezinnen te laten opdraaien voor de crisis.
Artikel door Geert Cool
De septemberverklaring moet de krachtige verandering waar N-VA op aandringt weerspiegelen. De pogingen om de nadruk op een mooie verpakking te leggen vol holle woorden zijn wat naar de achtergrond verdwenen om plaats te maken voor een kille zakelijke aanval op de levensstandaard van de werkende bevolking. Niet dat we ons voorheen met een mooi ingepakt besparingsbeleid tevreden stelden, maar dit gaat verder. Het is een ander type beleid waarbij Bourgeois zich als de Thatcheriaanse boekhouder van dienst opwerpt.
De begroting 2015 voorziet in een inspanning van 1,160 miljard euro. De “tegenvallende economische cijfers, onvoorziene budgettaire impact als gevolg van gewijzigde en op zich betwistbare Europese aanrekeningsregels en besparingen opgelegd aan alle entiteiten in het kader van de zesde staatshervorming zorgden voor een zware opgave”, aldus de septemberverklaring. De ambitie van de Vlaamse regering bestaat uit een begroting in evenwicht, “wij zijn voorstanders van budgettaire orthodoxie.” Dat het Federaal Planbureau de Europese begrotingsorthodoxie in vraag stelt met het cijfer dat dit traject 47.000 jobs zou kosten, wordt uiteraard niet in aanmerking genomen.
Wie moet betalen als het van deze Vlaamse regering afhangt? Alle werkenden en hun gezinnen. De liberale regeringspartijen stellen altijd dat ze geen nieuwe belastingen willen, maar door asociale taksen drastisch te verhogen laten ze ons wel degelijk meer betalen. De verhoging van het inschrijvingsgeld voor studenten of de verhoging van zorgpremie van 25 naar 50 euro, het zijn allemaal maatregelen waarbij een miljonair en een gewone werkende met 1500 euro netto in de maand evenveel moeten betalen.
Het eerste doelwit van de regering-Bourgeois zijn de ambtenaren. Daar wil hij de hakbijl boven halen. In zijn boekhoudersjargon heet dat een “personeelsreductietraject”. Het doel is om 1950 jobs te laten verdwijnen. Hoe kan je beter de economie gezond krijgen en werk creëren dan door sociale bloedbaden aan te richten, moet de regering gedacht hebben. In 2015 moet dit al 29,3 miljoen euro opleveren en tegen 2019 101,5 miljoen op jaarbasis. Bovendien moeten alle administraties 56,6 miljoen euro besparen op hun werkingsmiddelen, de zogenaamde “apparaatskredieten”. De administraties moeten zelf maar zien hoe ze die besparing doorvoeren.
Ook instellingen als VRT, De Lijn en Kind en Gezin krijgen autonomie om te beslissen hoe ze de harde besparing van 45,8 miljoen euro in 2015 doorvoeren. Volledige vrijheid krijgen ze daar niet bij. “Zoals in het regeerakkoord aangekondigd moet dit specifiek bij De Lijn leiden tot een verhoging van de kostendekkingsgraad. We passen onze prijzen aan naar buitenlands, maar ook Waals en Brussels voorbeeld, en we maken een einde aan de gratis-politiek.” Die gratis-politiek blijft enkel van toepassing voor parlementsleden en ex-parlementsleden. De verhoging van de tarieven naar Waals en Brussels voorbeeld – tiens, bestaat het N-VA-model uit het volgzaam opnemen wat eerder door het PS-model aan besparingen is doorgevoerd? – betekent een drastische verhoging van de prijzen voor een ticket, een los ticket in voorverkoop kost nu 1,3 euro terwijl het in Brussel 2 euro is.
Naast het personeel in de openbare sector worden ook de gewone werkenden en hun gezinnen hard aangepakt. Dat een busticket duurder wordt zullen de ministers-met-chauffeur niet merken, maar voor gewone werkenden komt dat wel hard aan. En het is niet de enige maatregel. De verdubbeling van de zorgpremie van 25 tot 50 euro betekent een serieuze extra kost voor wie het niet breed heeft. Eens te meer wordt ons gezegd dat het een solidariteitsbijdrage is om de wachtlijst in de gehandicaptensector weg te werken. Moest dat effectief gebeuren, zouden velen er wellicht geen probleem mee hebben om 25 euro te betalen. Maar we hebben het intussen al zo vaak gehoord dat er weinig geloofwaardigheid van uitgaat. Het enige wat overeind blijft, is het feit dat wij dubbel zoveel moeten betalen en dit amper enkele jaren na de invoering van die zorgpremie. Hoeveel zal die nog stijgen?
Over de verhoging van het inschrijvingsgeld is de septemberverklaring nog niet concreet. Het is te zeggen, de verklaring bevestigt dat de verhoging er komt maar plakt er nog geen cijfer op. Dat iedereen het heeft over een verhoging tot 900 à 1000 euro wordt evenwel niet tegengesproken. Ook Bourgeois stelde aan de Ugent dat het onder de 1000 euro blijft. Na afloop van de openingsles in Gent verklaarde Bourgeois over het studentenprotest: “In mijn tijd waren acties toch wat spontaner.” Blijkbaar maken ludieke acties weinig indruk op de minister-president. Hij hoopt dat het studentenprotest beperkt blijft en als eerste een nederlaag wordt toegebracht om vervolgens andere sectoren hard aan te pakken. Dat kunnen we voorkomen door onze strijd serieus te organiseren en op te bouwen.
Het inschrijvingsgeld is overigens niet het enige. Van de omkadering in het secundair onderwijs wil de regering 20 miljoen euro afnemen. De enveloppe voor het hoger onderwijs wordt kleiner. En de regering vraagt aan de instellingen van het hoger onderwijs om “hun eigen processen, het opleidingsaanbod en de ongewenste effecten van de doorgedreven flexibilisering kritisch te bekijken en te rationaliseren waar mogelijk (versoberen).” Directer gezegd: trekt uw plan met minder middelen.
Dat is ook de boodschap aan de verenigingen en de culturele sector. “We vragen generieke inspanningen van alle met overheidsmiddelen gefinancierde initiatieven of tegemoetkomingen. Over alle beleidsdomeinen gespreid levert dit een effect op van ongeveer 190 miljoen euro in 2015.” Enkel het gemeente- en stedenfonds wordt wat ontzien. Maar verenigingen, subsidies of het provinciefonds zullen het allemaal met een pak minder moeten doen. Besparen wil de regering onder meer door te investeren in bovenlokale sportinfrastructuur. Verenigingen moeten ook maar hun plan trekken met minder middelen. “We schenken bijzondere aandacht aan het Vlaams vrijwilligersbeleid”, geeft de septemberverklaring nog mee.
De besparingstsunami houdt maar niet op. We betalen al meer voor hoger onderwijs, een busticket, zorgpremie en krijgen minder openbare dienstverlening. Komt daar nog bovenop dat de kinderbijslag niet wordt geïndexeerd – wie profileerde zich ook al weer als gezinspartij? Het minimumtarief voor kinderopvang wordt verhoogd. Verder komt er nog een extra belasting op water door het “herzien van de bovengemeentelijke saneringsbijdrage voor de zuivering van het afvalwater.” En ook energie kan duurder worden omdat de regering de tarieven van de distributienetbeheerders wil aanpassen. De kleine hoeveelheid gratis energie en water verdwijnt.
In een poging om toch één sociale maatregel te nemen, vermeldt de septemberverklaring dat er tegen 2025 “42.000 sociale huurwoningen en 6.000 bescheiden woningen” bijkomen. Aan een weinig indrukwekkend tempo van 4.200 woningen per jaar en nog een reeks onduidelijkheden – worden renovaties meegerekend? Gaat het om door de overheid gebouwde woningen? – gaat het duidelijk om wat ze in de provincie van Bourgeois “een scheet in een netzak” noemen. Voor de wachtlijst met meer dan 100.000 mensen is het alleszins geen oplossing. In plaats van de wachtlijst weg te werken, hoopt de regering de sociale huurders weg te werken. Tijdelijke contracten moeten ervoor zorgen dat mensen sneller uit een sociale woning weg zijn.
De opsomming van maatregelen geeft aan wat we van deze Vlaamse regering kunnen verwachten. De media stelden dat de reacties op de beleidsverklaring uiteenliepen van positief langs de kant van VOKA en andere werkgeversorganisaties tot kritiek van de oppositie. Tegenwoordig weegt de stem van de werkgevers inderdaad sterk door, zowel in het beleid als in de media. Het verzet tegen dit beleid zal zich niet mogen beperken tot woorden en ludieke acties, daar is Bourgeois niet van onder de indruk.
We zullen onze strijd ernstig moeten organiseren en dit van onderuit met democratische betrokkenheid gekoppeld aan een alternatief op de besparingsagenda. Daarbij moeten we strijden voor antwoorden op de sociale tekorten in de vorm van een massaal programma van publieke investeringen in sociale huisvesting, gratis en degelijk openbaar vervoer, meer middelen voor onderwijs, optrekken van de kinderbijslag, goedkope kinderopvang,… Daarvoor moeten we het geld zoeken waar de Vlaamse regering dit uitdrukkelijk niet doet: in de zakken van de bourgeois. Dat vereist een breuk met het huidige systeem waarbij de winsthonger van de grote werkgevers, speculanten en beroepsaandeelhouders aan de kant wordt geschoven om plaats te maken voor democratische controle en publiek bezit van de sleutelsectoren van de economie.
