Met meer dan 200 deelnemers zat de conferentiehal van de Berlijnse regionale metaalbond (IG-Metall) bomvol. De organisatoren, het regionale comité van de WASG in Berlijn, waren enorm tevreden met de grote opkomst op deze conferentie met als thema: “Nieuw links en regeringsdeelname”. In het bijzonder waren ze blij om te zien dat WASG-leden uit het hele land voor deze bijeenkomst naar Berlijn gekomen waren. Het doel van de bijeenkomst was te discussiëren over de belangrijke kwestie van de rol die de WASG in Berlijn in de komende regionale deelstaatverkiezingen in september in Berlijn zou moeten vervullen. Het antwoord op die vraag zal waarschijnlijk van grote invloed hebben op het lot van de recentelijk gevormde partij.
Tania Niemeier
|
De WASG (Electoraal alternatief voor werk en sociale rechtvaardigheid) werd in 2004 opgericht op basis van de beweging tegen de besparingsplannen van de regering-Schröder. WASG nam deel aan regionale verkiezingen in Noordrijn Westfalen waar het 2% behaalde. Bij de nationale verkiezingen van september 2005 vormde WASG een kartel met de PDS, de ex-communisten. Daartoe veranderde de PDS haar naam tot Linkspartei, zodat op basis van de resultaten van de vroegere PDS kon worden deelgenomen aan de verkiezingen (hierdoor was het niet nodig handtekeningen op te halen om te kunnen deelnemen). De WASG en de PDS vormen geregeld electorale allianties, waarbij WASG-leden op lijsten van de Linkspartei staan en vice versa. In Berlijn is er evenwel discussie omtrent de samenwerking. |
Jammer genoeg waren er geen vertegenwoordigers aanwezig van de lokale afdeling van de Linkspartei.PDS of van de gezamenlijke parlementaire fractie. Die waren uitgenodigd om hun standpunt te verdedigen bij de WASG-leden, maar ze lieten de kans voorbijgaan.
Achtergrond
In de WASG is iedereen het erover eens dat er een enorm potentieel is voor een nieuwe linkse formatie. De vier miljoen stemmen voor de open lijsten van de Linkspartei (waarop ook heel wat WASG-kandidaten stonden) bij de nationale verkiezingen van vorige september, hebben dat potentieel voldoende aangetoond. En dat zowel in het oosten als het westen van het land. Het verkiezingsresultaat brengt kansen met zich mee, maar ook verantwoordelijkheden.
Er onstond een discussie over hoe het potentieel kan worden benut. Een meerderheid in het nationaal comité van de WASG, alsook in de parlementaire fractie, stuurt aan op een snelle fusie tussen de Linkspartei.PDS en de WASG. Hierdoor zouden beide formaties samen deelnemen aan de komende regionale verkiezingen in Berlijn.
Het regionaal comité van de WASG in Berlijn is echter van mening dat een gezamenlijke verkiezingsdeelname enkel mogelijk is op basis van principiële standpunten. Maar als de WASG zou fusioneren met een Linkspartei.PDS die deel blijft uitmaken van een regionale regering en die daardoor medeverantwoordelijk is voor het afbreken van de lonen en arbeidsvoorwaarden in de hoofdstad, zou dat niet bevorderlijk zijn voor de geloofwaardigheid van een nieuwe linkse kracht.
Sinds haar aantreden in het najaar van 2005 heeft het regionale comité van de WASG in Berlijn, waarin ook twee leden van de SAV (CWI in Duitsland) zitten, beargumenteerd dat de Linkspartei uit de regionale regering geleid door de SPD moet treden. Het is echter niet erg waarschijnlijk dat de Linkspartei haar koers zal wijzigen. De toon die door haar lokale leiding is gezet, is arrogant en afwijzend tegenover de eisen van de WASG. Zij beschouwen hun regeringscoalitie met de sociaal-democraten (SPD) namelijk als een succesverhaal.
Berlijn – een eigenaardige situatie
Hans Modrow, erevoorzitter van de Linkspartei en de laatste niet-kapitalistische premier van de voormalige Duitse Democratische Republiek (DDR), was de enige functionaris van de Linkspartei die de uitnodiging van de WASG accepteerde en die sprak de conferentie. In zijn bijdrage uitte Modrow zijn ontevredenheid met het beleid van zijn partij in Berlijn. Hij maakte duidelijk dat hij het eens is met Oscar Lafontaine, de co-leider van de linkse fractie in het nationale parlement, dat er een einde dient te komen aan privatiseringen.
Hij wil het debat tussen de beide partijen zien voortgaan en hoopt dat ze samen zullen vechten voor een sociaal beleid in Berlijn. Hoewel hij zijn eigen partij bekritiseerde, o.a. omdat niet werd ingegaan op de vraag tot debat op de conferentie, waarschuwde hij dat de linkerzijde sterk zou verzwakken als er twee afzonderlijke lijsten zouden zijn voor de regionale verkiezingen.
Ludy Redler, een lid van het Berlijnse regionale WASG-comité en een lid van de SAV, gaf in haar bijdrage vanop het podium een overzicht van de basisprincipes die noodzakelijk zijn om te komen tot de vorming van een echte nieuwe linkse kracht voor het hele land. Lucy zei dat we niet enkel een andere partij nodig hebben die het “minste van twee kwaden”is.
Een nieuwe formatie moet meer zijn dan enkel de krachten die nu binnen de WASG en de Linkspartei georganiseerd zijn. Een nieuwe partij zal zich moeten richten op activisten in de vakbonden en de sociale bewegingen. Het moet de velen arbeiders en jongeren die momenteel geen politieke formatie hebben die hun belangen verdedigt, aanmoedigen en organiseren. Om succesvol te kunnen zijn, moet een oprechte partij opkomen voor de belangen van de arbeidersklasse.
In Berlijn is dit geen abstracte vraag. Het personeel van het Charité ziekenhuis, een van Europa’s grootste ziekenhuizen met 15.000 werknemers, zal wellicht stakingsactie moeten ondernemen tegen de Berlijnse regionale regering. De arbeiders worden gechanteerd en geconfronteerd met de ‘keuze’ om enerzijds loonsverlagingen te accepteren of anderzijds 1500 gedwongen ontslagen te slikken. Deze plannen worden gelanceerd door een Linkspartei-bestuurder.
Carsten Becker, voorzitter van de vakbond voor openbare diensten ver.di in Charité, zegt dat hij graag iemand zou willen uitnodigen die aan de arbeiders op de werkvloer zou komen uitleggen waarom ze voor de Linkspartei moeten stemmen. Het zou geen warm welkom zijn. De Linkspartei zal aan de andere kant staan in het waarschijnlijke geval dat er gestaakt wordt.
Carsten Becker zei daarom dat de WASG om haar geloofwaardigheid te behouden, zelfstandig aan de verkiezingen moet deelnemen. Carsten weerspraak ook de bewering van de Linkspartei dat ze de vertegenwoordiger van de bevolking van Oost-Duitsland zou zijn. Charité is een traditionele werkplek in Oost-Duitsland. Eén derde van de Oost-Duitse beroepsbevolking werkt op basis van Oost-Duitse arbeidsovereenkomsten en is daardoor benadeeld op het gebied van lonen en arbeidsvoorwaarden. Die overeenkomsten bieden minder bescherming dan die van hun Westelijke lotgenoten, wat de Oost-Duitsers tot makkelijke doelwitten maakt als er gedwongen ontslagen vallen.
Andere sprekers bevestigden de rampzalige rol van de Linkspartei in het doorvoeren van neoliberale aanvallen in Berlijn. Een vakbondslid legde uit dat de zogenaamde “rood-rode” stadsregering in Berlijn 66% van de crèches heeft geprivatiseerd. Ze zijn ook verantwoordelijk voor de privatisering van de schoolkantines. In veel gevallen moeten ouders nu € 2,20 per maaltijd betalen. Mensen die onder het Hartz IV-programma een werkloosheidsuitkering ontvangen, hebben dagelijks € 2,80 te besteden per kind voor voedsel. In 2003 leefde één op de zes gezinnen onder de armoedegrens van € 600 per maand. Dit komt overeen met een aantal van 530.000 mensen in Berlijn. 34.000 mensen zijn genoodzaakt te werken op basis van zogenaamde €1-banen (banen waarmee slechts een euro per uur wordt verdiend) om hun uitkering niet te verliezen. Geschat wordt dat in de komende periode 40.000 werklozen gedwongen uit hun woning gezet zullen worden en in goedkopere accommodatie zullen worden ondergebracht. Dit is de dagelijkse realiteit van het leven onder een lokale regering van Linkspartei-SPD.
Zoals een andere spreker aangaf, moet de WASG aan de kant staan van degenen die getroffen worden door het beleid, en niet diegenen die ervoor verantwoordelijk zijn. Waar het noodzakelijk is, zal de WASG een actieve rol dienen te spelen om te voorkomen dat gedwongen huisuitzettingen plaatsvinden. Opnieuw staat de vraag aan welke kant de WASG staat centraal.
Sprekers uit andere delen van Duitsland waar de Linkspartei ook onderdeel vormt van regionale of lokale regeringen, hebben de Berlijnse ervaringen bevestigd. Bovendien wees SAV-lid en gemeenteraadslid Christine Lehnert uit de Oost-Duitse kuststad Rostock erop dat de PDS consistent stemmen had verloren tussen 1994 en 2003. De voornaamste reden voor een stijging van het aantal stemmen was de lancering van de WASG en de terugkeer van Oscar Lafontaine op het politieke toneel als een leidend lid van de WASG. De WASG was de dynamische kracht in het verwerven van 8,7% van de stemmen en 54 nationale parlementsleden.
Zelfverzekerd lidmaatschap
Er is veel woede bij de werklozen, de arbeiders en de jongeren. De WASG wil de stem zijn van diegenen die niet langer een politieke stem hebben. Dit was in de eerste plaats de reden waarom de WASG gelanceerd werd. Een kleine minderheid op de conferentie, waaronder leden van Linksruck (de Duitse zusterorganisatie van de Britse SWP), was meer pessimistisch en stelde dat het niet mogelijk is om een nieuwe linkse kracht op te bouwen zonder de Linkspartei. Dus in de naam van linkse eenheid heeft zij gepleit tegen de zelfstandige deelname van de WASG aan de Berlijnse verkiezingen in september. De meerderheid van de aanwezigen was echter meer zelfverzekerd. De meeste sprekers benadrukten hun bereidheid om verder te discussiëren met de PDS, maar dat omwille van bovengenoemde redenen een gezamenlijke en een verenigde partij enkel tot stand kan komen op een stevig politiek fundament.
WASG- en SAV-lid Claus Ludwig legde uit dat hij als gemeenteraadslid in Keulen op dit moment bezig is met de vorming van een linkse coalitie in de gemeenteraad, samen met de gemeenteraadsleden van de Linkspartei. Het vormen van een dergelijke coalitie was enkel mogelijk, omdat de raadsleden van de Linkspartei beloofden geen bezuinigingen en privatiseringen uit te voeren.
De meerderheid op de conferentie was ervan overtuigd dat de WASG in staat is om genoeg steun en stemmen te verwerven om op eigen kracht tot het Berlijnse regionale parlement toe te kunnen treden.
Het belangrijkste was echter het behouden van de geloofwaardigheid en het vertrouwen te winnen van de velen die gedesillusioneerd zijn en die zich in de steek gelaten voelen door de grote traditionele partijen. In het algemeen is de Linkspartei tegenwoordig een partij die bewust neoliberaal beleid uitvoert waar ze onderdeel uitmaakt van het lokaal bestuur. Siemen Daalmann, een WASG-lid uit Berlijn, vatte het geheel goed samen toen hij zei “Ik zou liever deel uitmaken van een partij die 4,9% van de stemmen haalt bij de verkiezingen terwijl ze trouw blijft aan haar principes maar daardoor niet boven de 5% uitkomt die vereist is om in het regionele parlement te komen, dan onderdeel te zijn van een partij die in dat parlement terecht komt en vervolgens haar stemmers verraadt.”
Een regionaal partijcongres van de WASG zal eind februari plaatsvinden. Volgend op dat congres zal er een stemming onder de WASG-leden worden gehouden over het al dan niet gezamenlijk deelnemen aan de verkiezingen met de Linkspartei.
Perspectieven
Links heeft een belangrijke overwinning behaald op de conferentie. De hoge opkomst en de steun van regio´s buiten Berlijn hebben het zelfvertrouwen van de tegenstanders van een snelle fusie versterkt. Nu zal het erop aankomen om bredere lagen van de WASG-leden te overtuigen om afzonderlijk op te komen in Berlijn indien de PDS geen afstand doet van haar beleid. De komende periode zal een belangrijke test zijn voor de WASG.
Om zichzelf te bewijzen als een geloofwaardige kracht moet de WASG actieve steun verlenen aan de strijd van de arbeiders in het Berlijnse Charité ziekenhuis alsmede aan de arbeiders in de publieke sector en de metaalarbeiders die momenteel in loonsonderhandelingen verwikkeld zijn. Er is een mogelijkheid voor een opleving van strijd in Duitsland en daarbij kan de WASG substantiële ledenwinst boeken en een groei van invloed te bereiken.
Als resultaat van de conferentie werd de lokale media gedwongen om de WASG weer als een serieuze kracht te beschouwen die in staat is om op eigen kracht toe treden tot het regionale parlement. De WASG zal, om een systeem dat niets te bieden heeft aan de arbeiders en jongeren, echter moeten debatteren over alternatieven op het kapitalistische systeem. Georg Kümmel, een WASG- en SAV-lid, vroeg aan de conferentie haar verbeelding te gebruiken en even aan te nemen dat Duitsland nog steeds geregeerd zou worden door een koning. Massale protesten vinden plaats uit onvrede met de onrechtvaardigde belasting van de armen door de koning. De koning wordt een beetje nerveus als gevolg van deze protesten. Hij stuurt enkele van zijn trouwe dienaren erop uit om te achterhalen wat er aan de hand is. Bij hun terugkeer vraagt de koning of zijn heerschappij in gevaar is. “Nee” zeggen de dienaren van de koning “de mensen zijn kwaad, maar ze twijfelen niet aan uw heerschappij.” De koning is tevreden “Wel” zegt hij “Laat ze dan maar protesteren”. Deze vergelijking kreeg een groot applaus vanuit het publiek. Koningen zijn uit de mode en kapitalisme is dat ook.
SAV-leden, die een actief en integraal onderdeel vormen van de WASG, zullen ervoor blijven opkomen dat de WASG trouw blijft aan haar principes van bij haar oprichting, inclusief het verzet tegen alle besparingen en aanvallen op werkende mensen, terwijl ze tegelijkertijd zullen beargumenteren dat de WASG een anti-kapitalistisch en socialistisch programma moet aannemen om de wortel van de crisis die Duitsland bedreigt, te verwijderen.
