Vrijheidsberoving directieleden Sigma Coatings en Alstom
Eind november werden 6 directieleden van Sigma Coatings in Manage (Henegouwen) 3 dagen vastgehouden door stakende arbeiders. Kort daarna overkwam de directie van Alstom in Beyne-Heusay (Luik) hetzelfde.
Eric Byl
In februari sloten kaders van Cockerill Sambre algemeen directeur Alain Bouchard met enkele directieleden op in de Luikse universiteit. Later gebeurde hetzelfde in de kerncentrale van Tihange. In de jaren ’80 hadden FN-arbeiders hun directie ook al een 2-tal dagen vastgehouden. Welke syndicale delegatie kent niet hier of daar een incident waarbij arbeiders een ondernemingsraad blokkeerden en de leden ervan opsloten tot ze een verklaring hadden afgelegd en/of een voorstel onderhandeld?
De pers reageert selectief verontwaardigd. Het Vlaams Economisch Verbond wil de vakbonden rechtspersoonlijkheid opdringen en stakerskassen aanpakken omdat die "betalen voor mensen die criminele taken verrichten". Binnenlandminister Dewael stuurde de federale politie.
Het weekblad Knack stelt daarover: "De socialistische burgemeester Christian Gibeau van Manage heeft er goed aan gedaan ze niet te laten optreden. Het zou tot een uitzichtloos debat hebben geleid. Om die explosie te vermijden, hield zelfs het Verbond van Belgische Ondernemingen zijn veroordeling van de onwettige sociale acties sober." Knack en de meer intelligente strategen van de burgerij wilden geen olie op het vuur gooien.
Patronaat zet rechtbanken in tegen protest
De voorbije maanden en jaren werden duizenden arbeiders en hun gezinnen geconfronteerd met bedrijfsherstructureringen, delokalisaties en regelrechte sluitingen. Zelden werden de wettelijke bepalingen en collectieve overeenkomsten gerespecteerd. Bij protest schakelen patroons om de haverklap rechtbanken in om stakerspiketten op straffe van dwangsommen onmogelijk te maken. Werkwilligen worden per helicopter over de stakersposten heen gevlogen en bedrijfsbezettingen worden op gerechtelijk bevel ontzet wegens "schending van eigendomsrecht".
In de praktijk hebben heel wat patroons het sociaal overleg al lang begraven. Met 19e eeuwse methodes maken ze stakingen vleugellam. Beroofd van ieder ander verweermiddel opteren arbeiders ten einde raad soms voor harde confrontatie. In Frankrijk zagen de arbeiders van Cellatex-Givet in juli 2000 geen andere uitweg meer dan te dreigen om een bijtend zuur in de Maas te lozen. Hun collega’s van de brouwerij Adelshoffen bij Straatsburg dreigden de fabriek op te blazen als hun eisen niet werden ingewilligd.
Sigma: directie houdt geen woord
Daarbij vergeleken is de zogenaamde gijzeling bij Sigma Coatings klein bier. In mei 2003 had de directie al een herstructurering aangekondigd met een verlies van 73 jobs. Na 7 dagen staking werd hierover een voorakkoord getekend dat voorzag in brugpensioen voor wie ouder is dan 50 jaar, vrijwillig vertrek, tijdskrediet en een loonsinlevering tot 15%!
Begin november kondigt de directie echter aan dat ze het akkoord niet zal naleven. Brugpensioen wil ze pas vanaf 52 jaar. Een verzoeningspoging op 17 november mislukt. Alle bedienden worden een week op verlof gestuurd en de directie verdwijnt. De achtergebleven arbeiders onderhouden de machines, aangezien het hier om een Seveso-bedrijf gaat. Van hun directie is geen spoor te bekennen.
Op 24 november roept de directie een buitengewone ondernemingsraad samen. Ze kondigt een nieuwe herstructurering aan met het verlies van 159 jobs (op een totaal van 279). Ze weigert te onderhandelen over een sociaal begeleidingsplan.
Daarop beslissen de werknemers de leden van de ondernemingsraad op de vestiging te houden tot de onderhandelingen starten. 3 dagen en heel wat media-aandacht later worden de 6 directieleden vrijgelaten. De directie aanvaardt dat de arbeiders het bedrijf blijven bezetten omwille van de veiligheid. Ze erkent dat er geen vernielingen zijn geweest en zal geen beroep doen op de ordediensten. Ze is bereid te onderhandelen over brugpensioen vanaf 50 jaar.
Betoging voor werk
Op de regionale betoging voor werk in La Louvière op 17 december worden de arbeiders van Sigma door de vakbondsleiders geprezen. Er worden toespraken gehouden over reconversie, maar niet over het behoud van jobs. De PS-burgemeester en de algemene secretaris van het FGTB-centre klagen de multinationals en de globalisering aan, maar een overname van Sigma door het gewest komt nooit ter sprake. Een ordewoord om de regio te mobiliseren, het idee van een solidariteitsstaking,… dat blijft uit. Met zo’n vakbondsapparaat is het begrijpelijk dat arbeiders tot het uiterste gaan om niet met lege handen op straat te belanden.
Wat de arbeiders van Sigma deden was de laatst mogelijke uitweg, een betere optie dan het falende overlegsyndicalisme van de vakbondsapparaten dat alleen maar tot nederlagen leidt. Het vastzetten van directieleden hoort net als de voorbeelden van Cellatex en Adelshoffen thuis in de tradities van een ander syndicalisme: strijdsyndicalisme. Het zijn taktieken die echter thuishoren in de neergaande fase van strijd, wanneer het erop aan komt zijn vel zo duur mogelijk te verkopen. Het kan de zaak deblokkeren, maar kan eveneens – als de krachtsverhoudingen ongunstig zijn – een instrument worden voor de burgerij om de repressie op te drijven.
Kortom: het vastzetten van directieleden en andere zogenaamd radicale acties kunnen een hulpmiddel zijn, voor zover ze de eenheid van de arbeiders en van de arbeiders met de omliggende gemeenschap niet schaden. Als syndicale strategie moet dit type van radicale actie echter ondergeschikt blijven aan de offensieve instrumenten van strijdsyndicalisme: massameetings op de bedrijven, solidariteitsstakingen en bedrijfsbezoeken door delegaties van de stakers, massabetogingen, mobilisatie van de gemeenschap, opzetten van solidariteitscomités en stakerscomités, etc.
