Oorzaken van het gasconflict tussen Rusland en de Oekraïne

Het tijdelijk afsluiten van de gasbevoorrading van het Russische staatsbedrijf Gazprom aan de Oekraïne is een weerspiegeling van de groeiende tegenstellingen tussen de VS en de EU aan de ene kant en Rusland aan de andere kant.

Dave Carr

De Russische regering van president Poetin beweert dat de beslissing om de gasbevoorrading stop te zetten – nadat de regering in Kiev weigerde om vier keer meer te betalen – een louter “commerciële beslissing” was. Maar de regering van de Oekraïne en de VS/EU beweren dat Rusland de Oekraïne wil straffen naar aanleiding van de “oranje revolutie” vorig jaar waarna een pro-Westers regime onder leiding van Joetsjenko werd gevestigd.

Na haar onafhankelijk bij het uiteenvallen van de Sovjetunie in 1991, kwamen er in de Oekraïne verschillende pro-Russische regeringen die genoten van goedkopere gasimport uit Rusland. Nu Joetsjenko het land wil laten aansluiten bij de EU en de NAVO, werd Rusland gealarmeerd.

Rusland heeft nog steeds een militaire basis in de haven van Sebastopol aan de Zwarte Zee in de Oekraïne. De regering dreigt echter om Rusland te laten betalen voor het duurdere gas door meer belastingen te eisen voor het gebruik van de havenfaciliteiten in Sebastopol. Intussen waren er bovendien onderbrekingen van de gasbevoorrading voor een aantal Europese landen langs pijpleidingen die door de Oekraïne lopen.

Rusland stelt dat het de bevoorrading opnieuw zal herstellen en beschuldigt de Oekraïne ervan dat gas wordt gestolen. Kiev ontkent dit, maar stelt tegelijk dat het toegelaten is om gas vanuit de pijpleidingen naar West-Europa te halen als de temperatuur onder het vriespunt komt.

De EU had onderhandelingen voorgesteld om het conflict op te lossen. Anderzijds is de EU in hogere mate aan het denken over veiliger energiebevoorrading. Dat is een bezorgdheid die overal in het Westen aanwezig is.

Energiebevoorrading is natuurlijk een strategisch doel van het imperialisme. Recent leidde dit tot de door de VS geleide invasie in Irak of de poging om een rechtse staatsgreep te organiseren tegen Hugo Chavez in het olierijke Venezuela in april 2002.

Deze geopolitieke strategie heeft een groter belang gekregen omwille van de toegenomen vraag naar energie, wat deels komt door de snelle groei in China en India.

Tegen 2020 zal twee derde van de noodzakelijke energie in de EU worden ingevoerd. 75% van de gasbevoorrading zal uit de import komen. De grootste olievelden bevinden zich in onstabiele regio’s zoals het Midden-Oosten en centraal Aziatische landen, naast het opkomende Rusland. Hierdoor worden politieke en militaire conflicten meer waarschijnlijk.

De discussies over toekomstige energiebevoorrading worden door de lobby voor kernenergie aangegrepen om op de onzekerheid in te spelen. Belangrijke bedrijven in de nucleaire sector stellen dat kernenergie een goed alternatief is voor de onzekere en dure import van gas en olie. Dat gaat wel voorbij aan de gevaren van kernenergie op een ogenblik dat enkel de winst telt en niet zozeer de veiligheid in de centrales en inzake het afval.

Het gasconflict tussen de Oekraïne en Rusland toont het belang van de conflicten rond energie aan. Het maakt ook duidelijk dat er nood is aan een wereldwijde planning in een socialistisch systeem, zodat de energiebevoorrading kan georganiseerd worden naargelang de behoeften en niet afhankelijk van onderlinge conflicten tussen nationale staten.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie