Rijkdom en armoede nemen toe. Een verhaal van winnaars, maar vooral van veel verliezers

Achter de schermen van deze wereld wordt er feest gevierd. Wie dacht dat er in deze wereld enkel kommer en kwel is, vergist zich. Een heel kleine minderheid leeft in onnoemelijke luxe, verzamelt kapitalen die onmetelijk groot zijn en bepalen het leven van de rest van de wereldbevolking. Een klein voorbeeld: de 26 rijkste multimiljonairs van Latijns-Amerika hebben evenveel rijkdom als de 130 miljoen armsten.

Bart Vandersteene

Sinds haar ontstaan is het kapitalisme een economisch systeem dat leidt tot een concentratie van kapitaal, rijkdom en macht. Terwijl de elite op de Miljonair Fare zich een GSM kan aanschaffen van ettelijke tienduizenden euro, heeft meer dan de helft van de wereldbevolking nog nooit een telefoongesprek gevoerd. Het kapitalisme is altijd een verhaal geweest van winnaars, maar vooral van veel verliezers. Verliezers die alsmaar harder en harder geconfronteerd worden met de beperkingen die hen worden opgelegd in hun bestaan.

Het is niet enkel in de verre neokoloniale wereld dat ellende en miserie het leven bepalen van de meerderheid van de bevolking. Ook in het Westen komt een alsmaar groter wordende groep in aanraking met absolute armoede.

Wereldeconomie al jaren op slappe benen

Geregeld verschijnen in de media euforische artikels over de economische toestand. Dat is pure propaganda! Tegelijk met de groei, zien we een daling van de koopkracht van de arbeiders en hun gezinnen. In België was er in 2004 een daling van de koopkracht met 0,5%.

De meest ernstige economen moeten erkennen dat de groei van de afgelopen jaren enkel gebaseerd is op het opdrijven van de uitbuiting, onder meer in China, en een nooit geziene stimulering van de consumptie. Dat laatste gebeurt door een historisch lage rentevoet waardoor lenen goedkoper wordt. We worden aangezet om te kopen op krediet en om schulden aan te gaan. De arbeiders worden dus aangezet om uit te geven wat ze niet hebben.

In de VS bedraagt de spaarquota (het deel van het inkomen dat gespaard wordt) reeds enkele jaren slechts 1,5%. Dat is historisch weinig en het wijst erop dat een groot deel van de bevolking zich diep in de schulden aan het steken is. Velen zullen hun schulden wellicht niet meer kunnen afbetalen.

De huidige economische situatie is niet stabiel omdat er zeepbellen worden gecreëerd op het vlak van consumptie en krediet, en ook op de immobiliënmarkt.

Na de ineenstorting van de IT-sector op de beurzen in 2000-2001, ging er veel kapitaal veiliger oorden opzoeken. Gecombineerd met de historisch lage rente zorgde dit ervoor dat veel geld naar de immoboliënsector vloeide. De huizen werden hierdoor duurder, dit jaar steeg de gemiddelde woningprijs in de VS met 14%!

Dat zal echter voor problemen zorgen als de rente opnieuw stijgt en de leningen duurder worden. Een belangrijk deel van de bevolking zal daardoor in financiële problemen komen, wat kan leiden tot een toename van de verkoop van woningen en een harde landing van de immobiliënmarkt. Dat kan de VS-economie meesleuren in een crisis.

Leningen en krediet zorgen voor problemen

Ook in België is er een sterke toename van het aantal leningen. Zo waren er in de eerste 6 maanden van 2005 14% meer aankopen op krediet. Een kleine aanpassing van de rentevoet heeft bovendien grote gevolgen voor wie een woonkrediet heeft met een aanpasbare interest.

De Europese Centrale Bank besliste om de rentevoet met 0,25% te verhogen tot 2,25%. Dit zorgt ervoor dat er bij een recent afgesloten lening van 100.000 euro op 20 jaar een extra maandelijkse aflossing bijkomt van 40 tot 50 euro. Voor veel gezinnen is dat geen abstract cijfer, maar een harde noot om te kraken.

Het gebrek aan sociale woningen, maar ook bijvoorbeeld de liberalisering van de energiemarkt, zorgen vandaag reeds voor een stijging van de armoede. Dat blijkt uit een recente studie van de Antwerpse Universiteit (Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting). Zeker onder 65-plussers (22,6% armoede) en werklozen (32%) is er een groot probleem. De economische situatie kan er echter toe leiden dat het cijfer van 6,4% werkenden in armoede, sterk kan toenemen.

Winst 30.000 grootste bedrijven steeg in 2004 met 9%

Het patronale blad Trends stelde dat de 30.000 grootste bedrijven in 2004 een nettowinst van 19,2 miljard euro behaalden. Dat is zonder Belgacom en de intercommunales. Deze winst bedraagt 9% meer dan in 2003.

Met 19,2 miljard euro zou het mogelijk zijn om ruim 750.000 mensen een voltijdse job te geven (met een brutoloon van zowat 25.000 euro per jaar). Dat zou de werkloosheid in België oplossen. Het zou de uitgaven van de sociale zekerheid beperken en bovendien zorgen voor 1 miljoen euro extra bijdragen voor de sociale zekerheid.

Maar zo eenvoudig werkt het natuurlijk niet. De tegengestelde belangen tussen kapitalisten en arbeiders, vallen niet te omzeilen. De kapitalisten zullen nooit toelaten dat hun superwinsten worden aangewend om de meerderheid van de bevolking te dienen. LSP komt op voor iedere verbetering in de huidige situatie, maar stelt tegelijk vast dat enkel een socialistische samenleving iedereen een degelijk bestaan kan garanderen.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie