Dossier door Nicolas Croes uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Op 15 mei betoogden in Brussel meer dan duizend mensen (jongeren, syndicalisten,…) naar aanleiding van de European Business Summit, een top van de Europese autoriteiten en vertegenwoordigers van multinationals om onder andere in te gaan op de onderhandelingen rond een Trans-Atlantisch Verdrag, een project gericht op de creatie van een gigantische vrijhandelszone tussen de VS en de EU. Het protest tegen het Verdrag en de top verliep volkomen vreedzaam, maar toch werden 281 mensen willekeurig opgepakt en meer dan zeven uur vastgehouden. Sommigen werden eerst bewerkt met het waterkanon, vervolgens omsingeld en opgepakt. Een uitschuiver van de politie? Niet bepaald. Om onze sociale verworvenheden te verdedigen en nieuwe te veroveren, moeten we strijd leveren. Onze tegenstrevers zijn zich daar bewust van en bereiden zich erop voor.
Big Brother is watching us…
De massale arrestaties stonden even vooraan in de actualiteit, maar het fenomeen is niet uitzonderlijk in België. In december ondergingen tientallen jongeren nog hetzelfde lot toen ze tegen een Europese Top betoogden. Bij een protestactie tegen het ‘Banket van de rijken’, een prestigieus diner van de architecten van de Europese besparingsplannen, in oktober 2012 werden 148 militanten opgepakt. Op 22 oktober werden Afghaanse vluchtelingen die tegen hun uitwijzing protesteerden gewelddadig opgepakt.
Daarnaast wordt het steeds moeilijker om een actie te kunnen organiseren. De Brusselse burgemeester Yvan Mayeur wil bijvoorbeeld betogingen op zaterdag verbieden. Dat werd eerder aangeklaagd door de campagne Stop Répression van de Franstalige KAJ, Jeunes Organisés et Combatifs (JOC). Toen de Chinese premier in ons land op bezoek was, werd een protestactie van Amnesty International verboden.
Het arsenaal aan repressieve maatregelen is groter geworden, met bijvoorbeeld ook een instrument als de Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) waarvan de toepassingsmogelijkheden recent zijn uitgebreid. De GAS-boetes waren aanvankelijk gericht tegen ‘overlast’, wat problematisch is aangezien repressie geen antwoord biedt op sociale problemen, maar ze werden ook toegepast tegen betogers bij het ‘Banket van de rijken’ of nog in mei 2013 toen in Antwerpen 80 betogers tegen de rol van Monsanto een GAS-boete kregen (die nadien onder druk van protest niet werd doorgedrukt). Syndicalisten werden eveneens al met GAS-boetes bedreigd toen ze actie voerden, het ABVV deed een oproep om getuigenissen te verzamelen van zodra het stakingsrecht op deze manier onder vuur ligt.
België volgt met deze toenemende repressie de algemene tendens. Overal waar de heersende elite met verzet en sociale contestatie wordt geconfronteerd, neemt ook de repressie toe. Zo besliste de Spaanse overheid om de Wet op de Burgerveiligheid (Ley de Seguridad Ciudadana) in te voeren waarbij het recht om te betogen en een mening te uiten sterk aan banden werd gelegd. De wet telt 55 artikels die gaan van een verbod om een agent in dienst te filmen tot een verbod om Facebookgroepen te creëren op basis van politieke meningen. De boetes lopen op tot 30.000 euro. In tegenstelling tot Spanje kennen we hier nog geen 6.000 betogingen op een jaar, maar de repressie van 15 mei geeft aan dat de ‘ordediensten’ zich voorbereiden op de komende periode. Enkele jaren zonder verkiezingen vormen een kans voor een harder besparingsbeleid op alle niveaus. Dat zal ongetwijfeld ook leiden tot protest, met mogelijk acties die verder gaan dan de gewone wandelingen van Brussel-Noord naar Brussel-Zuid.
Als croissants kopen een hachelijke onderneming wordt…
Niet alleen actieve militanten krijgen met de toenemende repressie af te rekenen. Sinds het begin van de crisis brokkelt het sociale weefsel verder af in ons land. Het tekort aan middelen treft alle sociale sectoren en maakt de situatie erger. Besparingen, aanvallen op onze lonen en arbeidsvoorwaarden, afdankingen, schorsingen van werkloosheidsuitkeringen, overbevolkte klassen en schoolmoeheid,… Hoe kan iemand zonder perspectieven een sociale band met de gemeenschap behouden? De sociale onveiligheid neemt toe, de gevolgen ervan worden aangewend om meer controle en repressie te rechtvaardigen.
We schreven in deze krant al veelvuldig over de GAS-boetes (en de strijd ertegen), maar er gaan ook stemmen op voor andere maatregelen zoals meer bewakingscamera’s en de Franstalige liberale MR pleit er voor om een Taser (pistool met elektrische schokken) in ons land toe te laten. De Antwerpse procureur-generaal Yves Liégeois stelde voor om DNA-stalen van alle pasgeborenen te nemen om de criminaliteit beter te kunnen bestrijden. Volgens hun logica zijn de slachtoffers van het systeem de enige verantwoordelijken voor hun gedrag, zelfs indien ze niets verkeerd deden. In bepaalde bedrijven neemt het toezicht op het personeel stilaan absurde voorbeelden aan. In Molenbeek ging het gemeentepersoneel in staking tegen een nieuwe prikklok (ter waarde van 40.000 euro) waarbij het personeel met vingerafdrukken zou moeten in- en uit tikken. Er is echter geen enkele garantie van hoe met de persoonlijke gegevens wordt omgesprongen en het college van burgemeester en schepenen vond het niet nodig om de Privacycommissie hierover te raadplegen.
Geweld door de politie op straat komt steeds meer voor, maar doorgaans haalt dit de media niet. Tenzij er een bekende persoon het slachtoffer van wordt. Dat was recent het geval met de acteur David Murgia (die in 2013 een Magritte kreeg als meest beloftevolle mannelijke acteur). Hij zat bijna negen uur in een Brusselse cel toen hij ’s ochtends croissants wilde kopen (zie hiernaast). Op 15 mei was het niet anders. De media zouden er wellicht amper aandacht aan geschonken hebben indien er niet toevallig enkele parlementsleden van Ecolo mee opgepakt waren (en overigens voor de anderen werden vrijgelaten). In de meeste gevallen gaan de agenten vrijuit en kunnen ze eigenlijk doen wat ze willen, waarbij ze denken dat hun geweld legitiem is.
Naarmate de strijd tegen het besparingsbeleid toeneemt, zal de repressie van het establishment eveneens aangroeien. Het verzet en de strijd moeten ingaan tegen de basis voor deze kwalen en het systeem dat ertoe leidt: het kapitalisme.
Enkele voorbeelden van repressie
David Murgia: “Het verkeer was onderbroken (…) Mensen staken de weg over zonder over het zebrapad te gaan. Ik was één van die mensen. Een agent vroeg me op agressieve toon om over te steken over het zebrapad en vroeg me of ik mijn Paasmaandag liever in de cel doorbracht. Ik volgde de vraag om over het zebrapad te gaan op, maar zei dat dit ook op een andere toon kan gevraagd worden. De agent zei me dat hij me nog een laatste kans gaf om over het zebrapad te gaan. Ik deed dit en langs de andere kant mompelde ik nog iets. De agent riep me toe: ‘Wat is er, is er een probleem?’. Daarop zei ik: ‘Er is inderdaad een probleem, ik kan de wijze waarop je me aansprak niet appreciëren.’ Toen begon het. (…) De wijze waarop ik opgepakt werd, opgesloten werd in een cel en de wijze waarop ze de mensen daar afsnauwen, is angstaanjagend. (…) Op het ogenblik dat ik besliste om het hoofd te buigen en met ja of neen te antwoorden en om te luisteren zonder te reageren, dan zei die agent me: ‘Dit is hoe ik wil dat je je gedraagt op de openbare weg’. Dat joeg me pas echt angst aan. Ik had de indruk dat ze me een les wilden leren.”
In Antwerpen pakte de politie uit met een wel erg origineel verbod. Na een betoging van de socialistische vakbond van de lokale en regionale besturen werden militanten die op de Grote Markt een terrasje deden verplicht om hun rode vakbondsjassen uit te doen. De politie stelde dat de kledij de indruk kon wekken dat er een betoging plaatsvond….
