door Europarlementslid Paul Murphy en Tanja Niemeier
In de context van de escalatie over Oekraïne tussen de VS en de EU enerzijds en Rusland anderzijds, grijpen de vertegenwoordigers van de grote bedrijven en conservatieve politici terug naar de raad van Winston Churchill: “Verspil nooit een goede crisis”.
Als onderdeel van de dreiging van sancties tegen Rusland en de mogelijke Russische vergelding als gevolg daarvan, wordt steeds meer gesproken over “energieveiligheid” en de noodzaak van onafhankelijkheid op vlak van energie en van Russisch gas in het bijzonder. De natuurlijke rijkdommen van Rusland en van het grote gasbedrijf Gazprom zijn een politiek wapen dat door de regering-Poetin wordt ingezet in de strijd voor politieke macht en invloed in de regio en daarbuiten.
In 2012 was Gazprom goed voor 34% van de invoer van natuurlijk gas in de Europese Unie. Vorig jaar leverde Gazprom een record van 162 miljard kubieke meter gas aan de EU en Turkije. Daarvan ging 86 miljard kubieke meter via Oekraïne. Dit maakt duidelijk waarom de EU zoveel interesse heeft in Oekraïne en het bevestigt meteen ook dat economische belangen centraal staan in het conflict.
De Poolse conservatieve premier Donald Tusk verklaarde bij een ontmoeting met de Duitse kanselier Merkel: “De kwestie van Oekraïne gaat over de toekomst van de EU, de veiligheid van de EU en een verbetering van het energiebeleid van de EU. We zullen in de toekomst potentieel agressieve stappen van Rusland niet kunnen beantwoorden indien zoveel Europese landen afhankelijk zijn van Russisch gas.”
Polen is een van de meest fervente aanhangers van schaliegas. Momenteel importeert het land 60% van zijn gas via Gazprom, maar de reserves van schaliegas en -olie worden op de grootste van Europa geschat. De Poolse regering kondigde al aan dat bedrijven die schaliegas ontginnen gedurende zes jaar belastingvrijstelling krijgen. Er wordt gehoopt dat buitenlandse bedrijven zo snel mogelijk investeren en tot de ontginning van het schaliegas overgaan.
Ook de Britse premier Cameron verklaarde meteen dat Groot-Brittannië de plicht heeft om de ontginning van schaliegas, het zogenaamde ‘fracken’, te aanvaarden. Dat Groot-Brittannië veel minder van Russisch gas afhankelijk is, wordt niet in rekenschap genomen.
Lokale gemeenschappen, milieuactivisten en socialisten zijn gekant tegen het ontginnen van schaliegas met de methode die ‘fracking’ wordt genoemd. Er zijn steeds meer bewijzen van gezondheids- en milieurisico’s als gevolg van fracking of hydraulisch kraken. Er is steeds meer bewijs dat dergelijke gasproductie het drinkwater aantast, de lucht en de bodem vervuilt, het klimaat ten slechte komt en aanleiding kan geven tot aardbevingen.
Bovendien zorgt fracking ervoor dat de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen nog decennialang in stand kan gehouden worden. Naast de pleidooien om hier deze sociaal en ecologisch rampzalige gasontginning te ontwikkelen, wordt ook opgeroepen om schaliegas uit de VS te importeren.
De conservatieven, reactionairen en de ontkenners van klimaatverandering in het Europees Parlement zijn heel openlijk over hun standpunten. Zo stelde de partij Verenigd Polen (dat deel uitmaakt van de groep rond de Britse UKIP) in een resolutie in het Europees Parlement: “Schaliegas neemt een belangrijk deel van de Noord-Amerikaanse markt in en heeft de prijs naar beneden gehaald. Dit kan in Europa herhaald worden en het kan de energietoevoer veiligstellen en de economische concurrentiepositie versterken.”
De EU en de VS onderhandelen momenteel een vrijhandelsakkoord, de Transatlantic Trade and Investment Partnerschip (TIPP). Indien dit akkoord erdoor komt, zal het de fracking-lobby goed uitkomen. Toen de Amerikaanse president Obama in Brussel was om de handelsrelaties en de situatie in Oekraïne te bespreken, stelde hij dat het akkoord de export van schaliegas gemakkelijker zou maken.
Om tot vreedzame oplossingen voor problemen inzake energieproductie, consumptie en milieu te komen, moeten we breken met de winstlogica en de inhaligheid. Massale publieke investeringen in hernieuwbare energie zijn noodzakelijk, naast publieke middelen voor onderzoek en ontwikkeling van alternatieve energie alsook onderzoek naar klimaatverandering en energie-efficiëntie. De grote energiebedrijven moeten genationaliseerd worden. Ze moeten onder democratisch publieke controle en bezit worden geplaatst zodat de belangen van de samenleving en het milieu centraal kunnen staan.
