In de ogen van de bezettingsmachten in Irak en de wereldleiders, zou de nieuwe Irakese grondwet een belangrijke stap moeten vormen in de richting van een “onafhankelijk en vrij” Irak. Het Britse en Amerikaanse imperialisme hoopten bijzonder hard dat het een stap zou vormen om uit de oorlogssituatie te raken. Die oorlog vormt een probleem voor de regering-Bush. De hoop rond de nieuwe grondwet, materialiseert zich niet. De situatie in Irak wordt steeds erger door de verdeeldheid tussen verschillende etnische en religieuze groepen.
Tania Niemeier
De Amerikaanse minister Condoleezza Rice verklaarde al dat er een grondwet was vooraleer de officiële resultaten van het referendum werden bekendgemaakt. Dat illustreert hoe wanhopig de heersende elite is om een zogenaamde vooruitgang in het nachtmerrie-scenario te kunnen naar voor brengen.
De maand oktober was de meest gewelddadige in Irak dit jaar. Er zijn heel wat elementen aanwezig voor een mogelijke ontwikkeling van burgeroorlog en opsplitsing van het land. Dit werd zo duidelijk dat de imperialistische euforie rond de nieuwe grondwet wat moest worden afgezwakt. De Amerikaanse regering sloeg eerder de bal mis met de zogenaamde ‘succesverhalen’ rond het einde van de oorlog, de gevangenneming van Saddam en de verkiezingen van januari.
Het referendum over de grondwet
Volgens de media zou 78,59% voor de grondwet hebben gestemd en 21,41% tegen. Om de grondwet tegen te houden, moest er in 3 van de 18 provincies een twee derden meerderheid tegen zijn. Twee Soennitische provincies, Anbar en Salaheddin, stemden tegen de grondwet met een grote meerderheid. In Ninive, een andere Soennitische provincie, stemde 55% tegen. Aangezien dat geen twee derde meerderheid was, werd aangekondigd dat de grondwet er komt. Indien 38.000 extra tegenstemmen werden geteld, zou de grondwet er niet door geraakt zijn. De eerste berichtgeving had het over 78% voorstemmen in Ninive, maar dat cijfer werd nadien zonder enige verklaring aangepast. Een aantal kranten stelden dat het cijfer naar beneden werd gehaald omdat het anders te duidelijk zou zijn dat er gesjoemeld werd met de resultaten.
Verdeel en heers
De door het imperialisme opgelegde grondwet wordt gezien als een poging om de groeiende tegenstellingen tussen de etnische en religieuze groeperingen onder controle te krijgen. Het imperialisme denkt dat het hierdoor gemakkelijker zou worden om het land op militair en economisch vlak te controleren. Onder het mom van federale structuren, laat de grondwet toe dat er provincies zijn die zelf controle hebben op de olie- en gasvelden. Dat is in het belang van lokale leiders, maar ook van het Amerikaanse en Britse imperialisme die hopen tot akkoorden te komen met de Sjietische en Koerdische elite. De corrupte Koerdische politici en leiders van de belangrijkste partijen, de PUK (Patriottische Eenheid van Koerdistan) en de KDP (Koerdische Democratische Partij), zijn zowat de enige krachten waarop de bezetters kunnen vertrouwen. Een provincie waarin de rijke oliegebieden van Mosoel en Kirkoek zich bevinden en die gecontroleerd wordt door de PUK en de KDP, zou in de kaart van het imperialisme spelen.
Hetzelfde zou tot op zekere hoogte gelden voor de Sjietische provincie waarin zich de olievelden van Ramayla bevinden. De Soennieten zouden geen enkel olie- of gasveld controleren. Dat is één van de belangrijkste redenen waarom de meeste Soennitische partijen, met uitzondering van de Irakese Islamitische partij, opriepen om tegen de grondwet te stemmen of om het referendum te boycotten. Geen enkele politieke partij of organisatie in gelijk welk deel van Irak, of ze nu Soennitisch, Sjietisch of Koerdisch zijn, verdedigt de belangen van de arbeiders en de arme boeren. Ze nemen deel aan een machtsstrijd over de energiebronnen en de rijkdom van het land om dat onder hen te verdelen.
Stop de bezetting
De Irakese arbeiders en armen verliezen opnieuw door het getouwtrek. Er zijn illusies bij een deel van de Sjietische en Koerdische bevolking dat de grondwet en verkiezingen hun situatie zouden kunnen verbeteren. Die illusies zullen snel verdwijnen. Onder het kapitalisme zou zelfs een formele lokale controle over de natuurlijke rijkdommen, er nog steeds toe leiden dat de winsten in de zakken van grote buitenlandse multinationals verdwijnen.
De nieuwe grondwet is in essentie een stukje papier zonder enige echte betekenis voor de meerderheid van de Irakese bevolking die iedere dag geconfronteerd worden met armoede, werkloosheid en de dreiging van burgeroorlog. Een aantal arbeiders, jongeren, boeren en armen hopen dat de grondwet en de controle over de olievelden tot een verbetering van de levensstandaard zou leiden. Vandaag heeft 71% geen toegang tot drinkbaar water, 47% heeft geen elektriciteit en 40% van de Iraki in het zuiden van het land zijn werkloos. Die cijfers zijn veelzeggend, maar geven nog geen volledig beeld van de schaal van het probleem. De angsten en traumatische ervaringen zijn een onderdeel van het dagelijkse leven geworden voor heel wat mannen, vrouwen en kinderen.
De interviews op radio en in de media maakten duidelijk dat heel wat mensen die voor de grondwet stemden, dit niet deden omdat ze het eens zijn met de inhoud van die grondwet, maar omdat ze hopen dat het een stap dichter bij de terugtrekking van de bezettingstroepen kan betekenen.
Het dilemma voor het imperialisme
In de VS en Groot-Britannië, maar ook elders in de wereld, neemt het verzet tegen de oorlog toe. De zogenaamde “Coalitie van bereidwilligen” van imperialistische machten en kleinere landen die Irak bezet houdt, valt voor de ogen van Bush uiteen. De VS en Groot-Britannië hopen op een uitweg uit de nachtmerrie. Op 24 september betoogden zo’n 500.000 Amerikanen in Washington DC tegen de oorlog. De orkaan Katrina en de houding van Bush tegenover de armen in New Orleans, hebben bovendien heel wat Amerikanen vragen doen stellen. Ze vragen zich af waarom zoveel gespendeerd wordt aan een onrechtvaardige oorlog in Irak, terwijl er geen geld was om levens te redden in New Orleans of om ervoor te zorgen dat de omvang van de ramp beperkter was. Er komen bijkomende vragen over de aanvallen op de restanten van sociale zekerheid in de VS. Dat verhoogt de druk op Bush.
De oorlog wordt ook steeds meer rechtstreeks in vraag gesteld. Het resultaat van het referendum over de grondwet in Irak werd overschaduwd door het bericht dat de dodentol van Amerkaanse soldaten de grens van 2.000 had bereikt. Ook Amerikaanse soldaten stellen de bezetting steeds meer in vraag. Dat kan leiden tot een opleving van de anti-oorlogsbeweging in de VS. De crisis bij een deel van de administratie van Bush, onder meer na het lek over de identiteit van een CIA-agent, zullen het ongenoegen en de afkeer tegenover de regering enkel doen toenemen.
Er komen nu ook meer verslagen van een lage moreel onder de Britse troepen en problemen op het vlak van de recrutering van nieuwe soldaten. Op 30 oktober stelde ‘The Sunday Times’ nog: “De televisiecampagne van 3 miljoen pond werd een flop, er waren minder dan 600 nieuwe recruten […] Het Territoriale Leger heeft een probleem op het vlak van bemanning nu er het voorbije jaar meer dan 6.000 soldaten uit dienst traden omwille van de oorlog in Irak.”
Deze ontwikkeling is geen verrassing. De gewone soldaten in Irak merken een groeiende vijandigheid tegenover de bezetting. Ze zien geen enkele vooruitgang, zowel op het vlak van de veiligheid als voor de levensstandaard van de bevolking. Een onderzoek in Irak in augustus, kwam tot de conclusie dat 82% van de Irakezen sterk tegen de bezettingstroepen is. Minder dan 1% stelde dat de troepen leiden tot een verbetering van de veiligheid. 45% stelt zelfs dat de aanvallen op de bezettingstroepen gerechtvaardigd zijn. De bezetters zijn er dus niet bepaald in geslaagd om de harten en geesten voor haar zaak te winnen.
De ontevredenheid en de haat tegenover de imperialistische besetting neemt zelfs nog toe in Irak. Ondanks de zoektocht naar een uitweg, zijn de mogelijkheden daartoe erg beperkt. Er wordt nu geschat dat de troepen er nog minstens 5 tot 10 jaar zullen moeten blijven.
Is er een oplossing in zicht?
Met de bezetting en de mogelijkheid van een opsplitsing van het land, ziet de toekomst er niet rooskleurig uit voor de arbeiders en armen. Het imperialisme heeft geen enkele oplossing, er zal geen vrede of veiligheid komen zolang de bezetting blijft duren. Tegelijk wordt de lokale bevolking gebruikt door religieuze en lokale leiders om hun machtsstrijd te voeren om meer invloed te krijgen op de natuurlijke rijkdommen.
Irak is een rijk land en heeft genoeg middelen om het land opnieuw op te bouwen en de bevolking te voeden. Opdat de massa’s zouden kunnen genieten van die rijkdom, moeten ze er de controle over verwerven en vermijden dat het kan gebruikt worden om de winsten van multinationals te vergroten. De Irakese arbeiders en hun gezinnen hebben nood aan onafhankelijke vakbonden en politieke partijen die de arbeiders organiseren over de etnische en religieuze afkomsten heen. Er moeten multi-etnische verdedigingscomités komen die verkozen worden en de strijd aangaan tegen de bezetting. Om echte verandering te bekomen, moet worden gebroken met het kapitalisme en het imperialisme en moet worden opgekomen voor een socialistisch Irak als onderdeel van een vrijwillige federatie van socialistische staten in het Midden-Oosten.
