In wat de ‘moeder van alle verkiezingen’ wordt genoemd, trekken 840 miljoen Indiërs tussen 7 april en 12 mei naar de stembus. De stemmen worden midden mei geteld. Na jaren van bewind onder leiding van Congress met de dynastie van de familie Nehru-Ghandi stevent de rechtse hindoenationalistische BJP van Narendra Modi momenteel op de macht af. Voor het eerst komt een populistische formatie, de Aam Admi Party (AAP of ‘partij van de gewone man’), om de hoek kijken. De linkse krachten zijn de afgelopen decennia dermate realistisch en pragmatisch geweest dat ze verder afkalven. Hieronder een standpunt dat werd gepubliceerd door New Socialist Alternative, onze Indische zusterorganisatie.
De algemene verkiezingen hebben de afgelopen maanden tot heel wat debat geleid. Sinds de discussies na de noodtoestand van 1975 was er geen dergelijke betrokkenheid meer bij de politieke ontwikkelingen in het land. Deze nieuwe situatie is het gevolg van heel wat vooral socio-economische en politieke factoren. Tegelijk is het duidelijk dat veel mensen in zowel de steden als op het platteland de buik vol hebben van de holle verkiezingsslogans op een ogenblik dat hun eigen leven niet bepaald gemakkelijk is.
De opkomst van de Aam Admi Party (AAP) op het politieke toneel heeft een vleugje hoop gebracht in de zin dat de situatie niet hoeft te blijven zoals ze is en dat verandering mogelijk is. We komen verder in dit artikel op de AAP terug, maar merken nu al op dat het aansluit bij een globale tendens op wereldvlak. Als reactie op de moeilijke economische en sociale crisis onder de meerderheid van de bevolking, begeeft de Indische bevolking zich op diverse manieren op het strijdtoneel. Dit maakt het voor de heersende klassen moeilijk om gewoon verder te gaan met de ‘business-as-asual’.
New Socialist Alternative komt al jarenlang op voor een onafhankelijk alternatief van de werkende bevolking op het tweepartijenstelsel die het land al zolang domineert. We begrijpen dat het moeilijk is om met een radicale politieke positie de ijzeren greep van de gevestigde partijen te doorbreken. Die partijen vertegenwoordigen de machtige factoren van het kapitaal, de grote bedrijven, de hoogste kasten en de feodale grootgrondbezitters die het land controleren en beheren, los van welke partij op dat ogenblik aan de macht is.
We zien ook het mogelijke gevaar van een bijzonder nationalistische regering van de Bharatiya Janata Party (BJP) onder leiding van de massamoordenaar Narendra Modi. Modi is een professionele haatzaaier en hij aarzelt niet om de staatsmacht te gebruiken tegen religieuze en andere minderheden. Deze dreiging kan echter niet los gezien worden van de politieke en economische processen van de afgelopen 25 jaar.
De grote bedrijven, zowel de Indische als de multinationals, hebben al langer vastgesteld dat hun belangen veilig zijn bij zowel Congress als de BJP. Daarom wordt de politieke keuze al lang beperkt tot een keuze tussen twee partijen. Wij verwerpen deze ‘keuze’ tussen Congress en BJP.
De BJP een nederlaag toebrengen? Ja natuurlijk! Maar dit betekent niet dat het kwaad van Congress als ‘minder’ kan gezien worden en al helemaal niet als een ‘seculier’ alternatief. We verwerpen de tactiek die steeds opnieuw wordt bovengehaald om de mensen en zeker de werkenden af te leiden van hun strijd tegen het kapitalisme en het grootgrondbezit.
Dit is geen nieuwe conclusie voor de werkende bevolking in zowel de steden als het platteland. De zelfvernietigende tactiek van het ‘minste kwaad’ werd de afgelopen decennia steeds gebruikt door de leiding van beide in het parlement vertegenwoordigde ‘Communistische’ partijen (CPI(M) en CPI). Deze tactiek is niet alleen verkeerd, maar kan ook gevaarlijk zijn en dit niet alleen op lange maar ook op korte termijn.
Congress seculier? Vraag dat aan de slachtoffers van de rellen tegen de Sikhs in 184…
De voorstanders van de slogan ‘Breng BJP een nederlaag toe – Red India!’ leggen niet gedetailleerd uit welke partijen ze als ‘seculier’ beschouwen, maar het is duidelijk dat ze bedoelen dat Congress seculier zou zijn terwijl de BJP zich uitdrukkelijk als hindoenationalistisch opstelt. We hebben de afgelopen jaren meermaals uitgelegd dat de opkomst van het communalisme van de BJP en haar stoottroepen van de RSS samengaat met de opmars van het neoliberalisme dat door Congress vanaf 1991 naar voor werd gebracht. Beide elementen versterken elkaar en vullen elkaar aan.
Het is ironisch dat diegenen die nu de oproep ‘Breng BJP een nederlaag toe – Red India!’ verdedigen, dezelfde radicale intellectuelen zijn die eerder protesteerden tegen het neoliberale beleid van Congress en de economische, sociale en politieke gevolgen ervan. Nu komen ze tot een pathetische positie dat er ‘geen alternatief’ is waardoor ze het zogenaamde ‘minste kwaad’ steunen.
Er is al veel verbeelding nodig om pakweg Congress-kandidaat en miljardair Nandan Nilekani als seculiere kandidaat te bestempelen. We zijn immers niet vergeten wat deze kandidaat in 2006 te vertellen had over de democratie. Hij klaagde toen dat de hindoenationalistische regering van Vajapayee van de BJP in 2004 de verkiezingen verloor ondanks de hype rond de campagne van het ‘schitterende India’. Nandan Nilekani stelde ook dat de Indische democratie het principe van ‘Eén persoon, één stem’ beter zou vervangen door ‘Eén Roepee, één stem’ zodat de ondernemers en diegenen die tot de groei van het BBP bijdragen een beslissende zeg zouden hebben…
Het gevaarlijke avontuur van de Unique Identification Development Authority of India- AADHAAR van Nilekani was iets waar we allemaal tegen ingingen. Diegenen die nu campagne voeren voor Congress weten dat het project om alle Indiërs een unieke identificatie te bezorgen het project was van de BJP, niet in het minst omdat de vorige sterke man van de BJP, LK Advani, op die manier de vervolging van moslims uit Bangladesh wilde versterken. Nu wordt dit allemaal vergeten en krijgt Nilekani een seculier label opgekleefd nadat hij zich zopas bij Congress aansloot.
Op basis van de geschiedenis heeft Congress het voordeel dat het zich een aura van anti-imperialisme kan aanmeten, Congress was immers de partij die vooraan stond in de strijd tegen het koloniale Britse regime. De meeste andere politieke partijen (behalve een aantal regionale partijen) zijn overigens opgericht nadat ze uit Congress stapten.
Na de dood van Jawaharlal Nehru en het einde van de naoorlogse economische groei begin jaren 1970, verdween geleidelijk aan alles wat progressief was binnen Congress ook al werd krampachtig vastgehouden aan het verleden van antikoloniale strijd en het anti-imperialistische verzet van de onafhankelijkheidsbeweging. De beruchte periode van noodtoestand onder Indira Gandhi en de kliek rond haar legde de basis voor communalisme in de Indische politiek.
Zo was er de beruchte vernietiging van de Turkman Gate in Delhi, de sterilisatiecampagne die vooral op de armen was gericht en bovendien werd Jagmohan Malhotra, een fervente moslimhater, in de regering binnen gehaald. Het discours over de Indische versie van het secularisme van Congress werd hiermee totaal ondermijnd.
Marxisten verwerpen overigens de pogingen van delen van de heersende klassen om zich met het label van ‘secularisme’ progressief voor te doen. Zij doen geen voorstellen om te vermijden dat religie iets te zeggen heeft in de staatszaken, ze beperken zich tot holle slogans als ‘Indisch secularisme’ waarmee ze bedoelen ‘gelijke promotie van alle religies’. Dat is waar het al begint fout te gaan, de heersende klassen aarzelen niet om in naam van dit ‘secularisme’ akkoorden te sluiten met religieuze fundamentalisten om zo stemmen binnen te halen.
Zelfs vanuit een burgerlijke standpunt kan secularisme niet beperkt worden tot de politieke eisen van het ogenblik. Een seculier standpunt moet vertrekken van progressieve waarden. De overheid moet tussenkomen om ervoor te zorgen dat kwetsbare lagen in de samenleving niet achtergesteld worden omwille van een brutale meerderheid van een religieuze, taalkundige, etnische, nationale of regionale gemeenschap. Tegelijk moet een gevoelige benadering worden aangenomen ten aanzien van vrouwen, Daliths, Adivasis (kastenlozen) en anderen die aan de rand van de samenleving staan.
In de neokoloniale wereld heeft het kapitalisme en het grootgrondbezit (met elementen van feodalisme die nog steeds dominant zijn in het sociale leven) de samenleving niet kunnen ontwikkelen. De heersende klassen doen ze telkens opnieuw ‘links’ voor bij de massa’s en gebruiken de term ‘progressief’ naargelang het hen uitkomt. De enige basis voor dit ‘secularisme’ en ‘progressiviteit’ is de opportunistische poging om de macht te behouden of te veroveren en de eigen positie te verbeteren. De bedenkers van het ‘secularisme’ van Congress dachten dat toegeven aan de argumenten van zowel de moslimfundamentalisten als de hindoefundamentalisten de beste strategie was.
Op organisatorisch vlak heeft Congress overigens geen enkele stap gezet om de verantwoordelijken voor het bloedbad op onschuldige Sikhs, waaronder vrouwen en kinderen, in 1984 te vervolgen of uit de partij te zetten. Diegenen die toen verantwoordelijk waren voor het organiseren van de anti-Sikh rellen werden gewoon terug opgenomen, gepromoveerd en konden in naam van de partij aan de verkiezingen deelnemen.
Het is dan ook politieke zelfmoord om vandaag de kiezers te vragen om Congress te stemmen omdat het beter zou zijn dan de BJP die onder meer in 2002 in Gujarat overging tot een bloedbad op moslims. De keuze tot Congress of BJP beperken, komt neer op een keuze tussen dood door de kogel of dood door vergif. Uiteraard willen wij de BJP niet aan de macht zien komen, maar tegelijk verwerpen we Congress.
Wat dan wel?
In de burgerlijke parlementaire democratie worden verkiezingen algemeen gezien als een mogelijkheid om aan beslissingen deel te nemen, zelfs indien alle gevestigde politieke partijen zowel in de deelstaten als op nationaal vlak steeds opnieuw gefaald hebben in het aanpakken van de fundamentele kwestie die de bevolking bezig houden.
Het is ironisch dat de Indische ‘communistische’ beweging na een eeuw er nog niet in geslaagd is om een beslissende rol te spelen in de strijd tegen het kapitalistische systeem of om een alternatief naar voor te brengen voor de werkende bevolking. We erkennen dat er op basis van strijd sociale en economische vooruitgang was in de staten waar de communisten aan de macht waren, zo vormden de verstrekkende landhervormingen in Kerala onder de eerste verkozen communistische regering een grote stap vooruit. Maar halfslachtige maatregelen zoals Operatie Barga (het recht om het land te bewerken zonder het zelf te bezitten) zorgden er in West-Bengalen later voor dat de regering van het Linkse Front op de boeren liet schieten toen die in actie kwamen. Zo verloren de ‘communisten’ de steun die ze jarenlang hadden genoten onder arme boeren.
De beperkingen van een beleid binnen de krijtlijnen van het kapitalisme en het grootgrondbezit, en dus van een afwezigheid van een radicale en revolutionaire strategie die buiten de grenzen van het parlementaire cretinisme treedt, heeft ruimte gelaten voor reactionaire krachten die op basis van feodale vooroordelen, kastenelementen of religieus fundamentalisme een bredere ingang konden vinden.
Wat blijft er over van links?
Als delen van de Indische burgerlijke partijen zich seculier en progressief kunnen voordoen, is dat niet in het minst te danken aan de praktijken van de twee ‘communistische’ partijen. Hun foutieve opstelling leidde ertoe dat ze Indira Gandhi als progressief bestempelden en zelfs de noodtoestand onder Indira steunden.
De CPI en CPI(M) hingen aan de slippen van Congress in hun eeuwige zoektocht naar een progressieve kapitalistische klasse die het ideologische standpunt van de tweestadiatheorie zou bevestigen. Het heeft er vooral toe geleid dat de strijdbaarheid van de werkende bevolking werd ondermijnd. Steeds opnieuw heeft de leiding van beide communistische partijen de werkende bevolking gebruikt als kanonnenvoer dat werd ingezet om zelf sterker te staan in onderhandelingen en akkoorden met de heersende partijen.
Nooit hebben de ‘communistische’ partijen in India het idee geopperd dat ze de macht zouden nemen. Tot begin februari van dit jaar drongen ze nog aan op een alliantie met de AIDAMK van Jayalalitha [de premier van de deelstaat Tamil Nadu] en Naveen Patnaik van BJD [de premier van de deelstaat Odissa] met de vraag dat die twee deelstaatpremiers het ‘Derde Front’ zouden leiden tegen Congress en BJP. Maar beide partijen zijn niet bepaald anti-BJP of anti-Congress. Ze hebben op deelstaatniveau of nationaal niveau al de macht gedeeld met Congress en de BJP en zullen niet aarzelen om dat opnieuw te doen.
Kan AAP verandering brengen?
Het falen van de grote linkse partijen om een alternatief te bieden op de enorme politieke en economische problemen maakte het mogelijk dat een nieuwe formatie als AAP zo snel op de voorgrond kon treden. De meeste thema’s waar AAP op inspeelt zijn de klassieke kwesties waar de grote linkse massapartijen rond zouden moeten geageerd en gemobiliseerd hebben.
Het vacuüm maakte een doorbraak voor rechtse figuren als Anna Hazare, Kiran Bedi en Babi Ramdevs mogelijk. Zij kunnen op de latente energie van de stedelijke bevolking inspelen om zichzelf op te werpen als de beste strijders tegen de breed verspreide corruptie die door alle gevestigde partijen tot een kunst is verheven. Vanuit het verzet tegen de corruptie kon AAP groeien en tot op zekere hoogte tot de verbeelding van de stedelijke jongeren spreken. Die jongeren haalden voordeel uit de decennialange economische groei die zich vooral in de grote steden concentreerde.
Het is te vroeg om de kwaliteit van deze onbekende kwantiteit in te schatten, maar de partij trok heel wat individuen aan die een lange staat van dienst hebben in verschillende strijdbewegingen, van het verzet tegen kernenergie tot de strijd voor kastenlozen, milieuthema’s en andere onderwerpen. Veel verantwoordelijken in de leiding van de AAP en sommige activisten die de partij vervoegen komen uit NGO-kringen.
Het is natuurlijk mogelijk om tegelijk bij NGO’s actief te zijn en een politieke positie in te nemen. Maar de overheersende ideologie in de wereld van NGO’s is er een die wat afstand neemt van de partijpolitiek. Bovendien doen NGO’s in de neokoloniale landen zoals India vaak dienst als een vorm van buffer om de effecten van het meedogenloze neoliberale beleid van de Wereldbank, het IMF en de Wereldhandelsorganisatie wat af te vlakken. Groepen als de Ford Foundation, Rockefeller, Carnegie Foundation of Bread for the World staan ervoor bekend dat ze militante radicale bewegingen opkopen of onthoofden zodat ze zeker geen revolutionaire conclusies zouden trekken.
We gebruiken dat argument uiteraard niet tegen die strijders die oprecht opkwamen voor hun zaak en die belangrijke bewegingen hebben geleid. Maar we moeten er rekening mee houden dat er in de nieuwe partij AAP heel wat figuren zitten die een geschiedenis hebben van apathie tegenover “politiek” of betrokken waren bij tal van andere politieke formaties.
AAP stelt dat het noch rechts noch links is en geen specifieke ideologie kent. Dat trekt een aantal mensen in de stedelijke centra van India aan, zeker onder de jongeren waar er een steun is voor een apolitieke of antipartij benadering. Maar als het over de cruciale thema’s voor de gewone bevolking gaat, blijft AAP wel erg vaag. Het brengt dezelfde boodschap van het vrijemarktkapitalisme, met die nuance dat wordt uitgehaald naar de uitwassen van corruptie.
Veel analisten zijn de mening toegedaan dat de opmars van de AAP een snellere groei van Modi en zijn BJP heeft vermeden. We zijn het daar tot op zekere hoogte mee eens, maar we zijn ook bezorgd dat de AAP de deur wel erg breed open zet voor ontgoochelde rechtse hindoefundamentalisten.
Welke strategie voor de toekomst?
We hebben dus onze bedenkingen bij deze nieuwe partij, maar roepen tegelijk die strijders die erbij aansloten op om de AAP naar links te duwen. We denken onder meer aan S P Udhayakumar, Pushparayan, Jesuraj, Ponnaiah Chandran, Medha Patkar, Dayamani Barla, Soni Sori en vele anderen waarmee de radicale linkerzijde samen heeft gestreden rond diverse thema’s. Als zij erin slagen om de partij naar links te duwen, is het mogelijk om geleidelijk aan een alternatief te bieden op het huidige politieke kluwen.
Er is de complexe aard van de AAP en de leiding ervan, de verwarring over het karakter van de partij en de vaagheid inzake programma rond cruciale thema’s als kernenergie, vrijhandel, LGBTQI-rechten, nationale kwestie (in het bijzonder rond Kasjmir en de kwestie van Sri Lankese Tamils die het recht op zelfbeschikking opeisen),… Maar ondanks al die beperkingen zal de AAP tienduizenden stemmen aantrekken op basis van verzet tegen corruptie en de gevestigde partijen, een verzet dat breed gedragen wordt in de samenleving. Een aantal kandidaten met een reputatie van massastrijd, zoals S P Udhayakumar, Medha Patker,… nemen niet alleen deel om te winnen maar ook om hun beloften te realiseren.
Als ze verkozen zijn, zullen hun mogelijkheden om te realiseren wat ze beloofden erg beperkt zijn. Ze zullen er wellicht niet voldoende zetels voor halen. De vraag dringt zich dan ook op wat hun strategie na de verkiezingen zal zijn? Een afwachtende houding aannemen zoals de AAP dat in de deelstaat Delhi deed, is een te gemakkelijke opstelling en getuigt van weinig respect voor de tienduizenden kiezers.
Ze zouden de massa’s moeten voorbereiden op buitenparlementaire strijd tegen de regering die aan de macht zal komen, wat volgens ernstige analisten wel eens een totalitaire regering zou kunnen zijn. We kunnen onze eisen naar voor brengen, los van het aantal zetels die de AAP behaalt, door de massa’s te mobiliseren. Wij zouden alvast steun geven aan zo’n oproep voor massamobilisatie om onze eisen in te willigen. Een stem voor de AAP zou dan overigens een meer bewuste stem zijn dan die voor de gevestigde partijen. Als de leiding ernstig is, zal de actiebereidheid eveneens sterker zijn.
De mensen die betrokken waren in verschillende strijdbewegingen wachten op debat over hoe de strijd vooruit kan geholpen worden. Ze willen de huidige routine doorbreken en opkomen voor echte verandering in het leven van de gewone bevolking. Om aan deze discussie bij te dragen, zullen we oproepen om voor die kandidaten van AAP te stemmen die een geschiedenis van compromisloze strijd hebben in verschillende delen van het land.
We staan erg kritisch tegenover de leiding van de linkse partijen CPI en CPI(M) en hun eeuwige fout om progressieven te zoeken onder de kapitalisten en grootgrondbezitters, maar we weten dat er bij de basis heel wat discussie is. In een aantal staten waar de CPI(M) een massale aanhang kent, zijn er belangrijke discussies over de politieke strategie en de houding van links tegenover de alledaagse problemen van de bevolking. In Tamil Nadu was er vorig jaar een revolte tegen de houding van de leiding tegenover de strijd tegen de opening van een kerncentrale in Kudankulam. Duizenden leden vernieuwden hun lidmaatschap niet. In de regio Coimbatore was er zelfs een kleine afsplitsing.
Om de linkse krachten te versterken, zullen we kritische steun geven aan kandidaten van de gevestigde linkse partijen, kleinere radicale partijen en groepen voor zover het gaat om kandidaten die het opnemen voor de belangen van de werkende bevolking, de uitgestotenen en meest onderdrukten. Een stem voor dergelijke kandidaten gaat in tegen zowel het religieus fanatisme als het neoliberalisme en kapitalisme.
New Socialist Alternative wil een versterking van alle oprecht linkse krachten en blijft oproepen voor de uitbouw van een massaal alternatief van onderuit op basis van een duidelijk antikapitalistisch en democratisch socialistisch programma.
- Weg met de verheerlijking van de zogenaamde groei en ontwikkeling in het land!
- Weg met alle gevestigde partijen die het kapitalisme op de een of andere wijze verdedigen!
- Geen stem voor neoliberalen of religieuze fundamentalisten!
- Verzet tegen een religieus getinte totalitaire regering onder leiding van Modi!
- Voor een oprecht antikapitalistisch, massaal en democratisch socialistisch alternatief op het huidige systeem!
