30 jaar geleden: Britse mijnstaking
door Tiphaine
Dertig jaar geleden gingen de Britse mijnwerkers in staking tegen de versnelde sluiting van mijnen. In de vijf jaar voor de staking van 1984 gingen 47.000 jobs in de mijnen verloren. De conservatieve premier Thatcher wilde de sector afbouwen om dit belangrijke bastion van de arbeidersbeweging te breken. Eerdere mijnstakingen in 1972 en 1974 leverden overwinningen op. In 1981 moest Thatcher nog inbinden toen de mijnwerkers reageerden op de poging om de vakbonden te breken.
De heldhaftige mijnstaking zou bijna een jaar duren en werd een ware burgeroorlog tussen de mijnwerkers die brede steun van de volledige werkende bevolking kregen enerzijds en de heersende klasse met Thatcher anderzijds. Het volledige repressieve arsenaal (politiegeweld, betrokkenheid geheime diensten, rechtbanken, afdankingen,…) werd ingezet tegen de stakers. Nu blijkt dat Thatcher zelfs overwoog om het leger in te zetten.
In tegenstelling tot wat veel commentatoren, zowel ter rechterzijde als ter linkerzijde, stellen, was een overwinning wel degelijk mogelijk. Het enorme economische gewicht van de mijnwerkers (de steenkoolvoorraad die de autoriteiten bewust hadden aangelegd raakten door de staking uitgeput), hun strijdbaarheid, hun vastberadenheid om tegen de conservatieve aanvallen in te gaan en de brede steun die ze kregen maakten dat mogelijk.
Er kwam een formidabele steun van de Britse arbeidersklasse en van de werkende bevolking in de rest van de wereld. Er werd materiële hulp geboden en er waren tal van solidariteitsacties. Maar de vakbondsleiders gebruikten het potentieel niet, ze waren zelf bang van de kracht van de georganiseerde arbeidersklasse waardoor er geen algemene staking kwam om de mijnwerkers te ondersteunen.
De nederlaag van de mijnwerkers heeft hele gemeenschappen verwoest en heeft de vroegere mijnbassins omgevormd tot economische en sociale woestijnen. Het opende de weg voor een bocht naar rechts door de vakbondsleiding en de Labour Party. De leiders van Labour stelden steeds meer dat klassenstrijd iets uit het verleden was en dat de markteconomie nu eenmaal moet aanvaard worden.
Als deze staking een overwinning had opgeleverd, dan had niet alleen de sluiting van de mijnen kunnen vermeden worden maar was het ook mogelijk geweest om Thatcher en de conservatieven ten val te brengen. Dat had de arbeidersbeweging vertrouwen kunnen geven voor toekomstige strijd en het had de druk op de eigen leiding vergroot.
Het boek ‘A civil war without guns’ is 10 jaar na de eerste publicatie opnieuw uitgebracht, we hopen binnenkort een voorraad van het boek te hebben. De auteur, Ken Smith, was tijdens de mijnstaking een van de organisatoren van Militant, de voorloper van de Socialist Party. Hij was voorzitter van het solidariteitscomité voor de mijnwerkers van Llynfi en Afan Valley. Dit comité organiseerde politieke en financiële steun voor een kleine duizend mijnwerkers.
In dit boek wordt uitdrukkelijk ingegaan tegen de pessimisten die stelden dat de staking niet kon gewonnen worden. Er wordt een marxistische analyse van de nederlaag gegeven, onder meer door in te gaan op de strategische en tactische kwesties tijdens het conflict. Ken Smith komt onder meer terug op de vragen over het organiseren van een referendum over de staking of niet, de acties die werden georganiseerd of de wijze waarop druk werd gezet op de leiders van andere vakbonden die niet in actie wilden komen.
De heldhaftigheid en de vastberadenheid van de Britse mijnwerkers in 1984-85 blijft een inspiratiebron van strijd vandaag. Het is belangrijk om er lessen uit te trekken, zeker voor strijdbare syndicalisten.
