Geen extra beton, maar gratis en degelijk openbaar vervoer
door Geert Cool
In het politieke debat in en rond Antwerpen blijft het BAM-tracé om de ring te sluiten een fel betwist thema. De woede tegenover het eenzijdig opgelegde tracé is groot, op een protestbijeenkomst van de actiegroepen waren er maar liefst 600 aanwezigen. Hoe kunnen we het verzet tegen de betonlobby versterken?
1/ Wie haalt voordeel uit dit tracé?
Waarom gaan de gevestigde partijen in de Vlaamse Regering zo hard voor het BAM-tracé dat een extra snelweg midden in de stad wil leggen? De Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) wordt geleid door Rudi Thomaes, voormalig voorzitter van de werkgeversfederatie VBO. De BAM kiest resoluut voor samenwerking met het bouwconsortium Noriant. De bedrijven die daar deel van uitmaken willen zo snel mogelijk met de bouw van het miljardenproject beginnen, voor hen levert het immers heel wat winst op. Wie zit in Noriant? Het gaat onder meer om betonbedrijven CFE en Besix naast bedrijven als Van Laere dat onderdeel is van Ackermans & van Haaren, baggerbedrijf Jan De Nul, Aannemingen Van Wellen, Fabricom (dat deel uitmaakt van GDF Suez), … Gaat het de gevestigde politici en de BAM om onze mobiliteit en ons fileleed of om de winsten van de boven genoemde betonboeren?
2/ Hoe kunnen we het fileleed direct verzachten?
De afgelopen jaren is het goederentransport per spoor stelselmatig afgebouwd. De afbouw van het goederentransport per spoor stuurt dagelijks honderden extra vrachtwagens de weg op, zeker in en rond Antwerpen. Het centrale argument was het financiële aspect: het goederentransport zou verlieslatend zijn. En dus starten we maar miljardenprojecten op om het vrachtverkeer over de weg aan te kunnen? Een onmiddellijke publieke heruitbouw van het goederentransport over het spoor zou het fileleed meteen verzachten. Zeg nu zelf: duizenden vrachtwagens per dag van de weg houden, is dat geen dienst aan de gemeenschap?
Andere directe maatregelen kunnen het stopzetten van de tolheffing aan de Liefkenshoektunnel omvatten. Waarom geen gebruik maken van een weg die er al ligt maar amper gebruikt wordt omdat er tol betaald moet worden? Dat tolwegen amper gebruikt worden, heeft ook te denken over het effect van het BAM-tracé dat uitgaat van de aanleg van nog een extra toltunnel…
3/ Is beton de enige oplossing?
Een meer fundamentele oplossing voor het mobiliteitsprobleem vinden we bij het openbaar vervoer. We hadden het al over goederentransport per spoor en kunnen er de binnenvaart aan toevoegen. Maar ook voor personen vormt openbaar vervoer een alternatief. De afgelopen jaren werd de dienstverlening bij zowel De Lijn als NMBS afgebouwd. Opnieuw met het argument dat er moest bespaard worden. Voor betonboeren en de subsidiëring van bedrijfswagens is er wel geld, voor onze gezondheid en collectieve mobiliteit niet.
De uitbreiding van het netwerk van openbaar vervoer, van het aanbod ervan en het gratis maken voor gebruikers zou het aantal auto’s op de weg verminderen. Als we dat niet doen zullen er alleen maar extra auto’s bijkomen en blijft de discussie beperkt tot waar we extra beton laten aanleggen. Met offensieve eisen rond gratis en degelijk openbaar vervoer beantwoorden we ook het centrale argument dat de BAM wil uitspelen, met name dat van het fileleed. Eisen rond gratis en degelijk openbaar vervoer ontbreken spijtig genoeg bij de actiegroepen en zelfs bij de linkse tegenstanders van het BAM-tracé. De PVDA voert een affichecampagne op 150.000 exemplaren, een uitstekend initiatief om het brede verzet tegen het BAM-tracé zichtbaar te maken. Maar ook een gemiste kans als in het pamflet over openbaar vervoer wordt gezwegen.
4/ Hoe kunnen we het verzet uitbouwen?
Er is een brede steun voor verzet tegen het BAM-tracé, maar als het niet georganiseerd wordt staan we nergens. Lokale wijkcomités in de hardst getroffen wijken als Merksem, Deurne, Borgerhout en Linkeroever kunnen de aanzet vormen voor lokale acties en de verdere uitbouw van comités in de rest van de stad. Met een offensief actieplan dat ook eisen voor gratis en degelijk openbaar vervoer opneemt, kan een verdere krachtsverhouding uitgebouwd worden. Dat kan zelfs directe actie om de bouw van het ongewenste BAM-tracé te stoppen mogelijk maken. Als de beweging voldoende uitgebouwd is om met honderden mensen de terreinen waar de werken zouden beginnen te bezetten, dan zal repressie daartegenover niet volstaan.
Op zondag 4 mei organiseren de actiegroepen een nieuwe manifestatie. Er wordt vanuit drie districten in een optocht vertrokken naar het Park Spoor Noord waar onder meer optredens zullen plaatsvinden. Het motto van de actie is ‘stappen om te overkappen’. Er wordt om 15u verzameld in Deurne (aan de parking van de Carrefour in de Ten Eekhovelei), Merksem (Burgemeester Nolfplein) en Borgerhout (Terloplein).
