In 1999 stond het lot van de Koerden opnieuw in het middelpunt van de internationale actualiteit. Het Turkse regime toonde zijn brutale karakter. Ocalan werd in Naïrobi ontvoerd, wellicht met betrokkenheid van de Amerikaanse en Israëlische geheime diensten. Hij werd in een Turkse gevangenis geplaatst. Er volgde een showproces waarin Ocalan ter dood werd veroordeeld, een straf die in levenslang werd omgezet. Hij zit vandaag nog steeds vast. Hieronder een licht ingekorte versie van een standpunt dat we in 1999 publiceerden naar aanleiding van de ontvoering en arrestatie van Ocalan.
De ontvoering van Abdullah Ocalan, de leider van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK), door de Turkse geheime diensten heeft geleid tot massaal protest van Koerden en heeft de Koerdische kwestie opnieuw onder de internationale aandacht gebracht. Het CWI steunt de onderdrukte Koerdische bevolking en steunt campagnes voor hun recht op zelfbeschikking.
De brutale en vernederende wijze waarop Ocalan in Nairobi werd ontvoerd en de vermoedelijke betrokkenheid van de Amerikaanse en Israëlische geheime diensten heeft samen met het feit dat op Koerdische betogers voor het Israëlische consulaat in Berlijn werd geschoten geleid tot massale woede en protest. Ocalan zal een showproces krijgen en veroordeeld worden tot de doodstraf of een erg lange straf. Alle aandacht voor zijn ‘proces’ en mogelijke executie zullen de woede onder de Koerden in Turks Koerdistan, het Midden-Oosten, Europa en de rest van de wereld enkel nog versterken. Wij steunen de eis van de onmiddellijke vrijlating van Ocalan uit de handen van de onderdrukkers van de Koerden. We eisen dat Ocalan recht op asiel krijgt. Tegelijk eisen we de vrijlating van alle politieke gevangenen uit de beruchte Turkse gevangenissen.
De aandacht is wereldwijd gevestigd op het lot van de Koerden en in het bijzonder op de 12 miljoen Koerden die onder brutale onderdrukking van het Turkse leger gebukt gaan. De Turkse staat voert al 15 jaar oorlog tegen de Koerden in het strategisch belangrijke zuiden van Turkije (het noorden van Koerdistan). Meer dan 4.000 dorpen werden vernield, tot 40.000 mensen kwamen om het leven en miljoenen trokken op de vlucht. Met 25 miljoen mensen vormen de Koerden de grootste nationaliteit ter wereld zonder eigen staat. De meeste Koerden worden onderdrukt door de regimes van Turkije, Irak, Syrië en Iran. Een eigen nationale identiteit of cultuur wordt hen ontzegd, net als democratische en culturele rechten. In Syrië werd de Koerdische minderheid culturele en democratische rechten ontzegd. De Alawitische moslimheersers in Syrië beschouwt de soennitische moslims van Koerdische afkomst als bondgenoten van de vervolgde soennitische Arabische bevolking en dus als een potentiële bedreiging. In Iran staat het sjiitische bewind erg wantrouwig tegenover de vijf miljoen voornamelijk soennitische Koerden. Onder Saddam Hoessein werden in Irak onderworpen aan massale deportaties, bombardementen, gifgas en massale executies. Na de Golfoorlog [van begin jaren 1990] probeerde Saddam de provincie Kirkoek, goed voor 70% van de olieproductie van het land, etnisch te zuiveren door nogmaals 250.000 Koerden te deporteren. Geen enkele van deze brutale staten wil een autonoom of onafhankelijk Koerdistan in de buurt. Dat zou immers aanstekelijk kunnen zijn voor de eigen Koerdische minderheden.
De repressie tegen de Koerden is erg hard in Turkije. Het gebruik van de taal in het onderwijs, op televisie en in de media wordt verboden. Martelingen zijn alledaagse feiten. Oppositiepartijen en groepen worden vervolgd. Er zitten meer schrijvers en journalisten in de Turkse gevangenissen dan in gelijk welk ander land met uitzondering van China. Grote betogingen tegen de arrestatie van Ocalan werden vervolgd met massale arrestaties en martelingen. De oorlog tegen de Koerden heeft rampzalige gevolgen voor de hele regio. Er is geen economische en sociale ontwikkeling van de regio, 36% van de scholen zijn gesloten. De Turkse regering vierde de arrestatie van Ocalan met nieuwe aanvallen op PKK-bastions in het noorden van Irak. Het nieuwe offensief geeft aan dat de Turkse generaals de nationale kwestie op militaire wijze willen ‘oplossen’. Dit zal de vastberadenheid van de Koerdische bevolking om de strijd verder te zetten versterken.
Koerdische strijd in Europa
Het CWI denkt dat massale acties (betogingen, protestacties,…) door Koerden doorheen Europa en in eenheid met andere werkenden de beste weg vooruit aanbiedt. Socialisten en arbeidersorganisaties in Europa moeten hun steun geven aan de Koerdische werkende bevolking en solidariteitsacties opzetten. Om een isolement te vermijden moeten Koerdische organisaties banden smeden met andere arbeidersorganisaties. Het is belangrijk dat nauwe banden tussen de Koerdische en Turkse arbeidersorganisaties worden uitgebouwd om nationale en etnische verdeeldheid onder de werkende bevolking in Turkije tegen te gaan. De vakbondsfederatie in de publieke sector, KESK, groepeert beide nationaliteiten in verenigde strijd en steunt het Koerdische recht op zelfbeschikking.
De Koerdische bevolking kan geen vertrouwen stellen in kapitalistische machten. Er is veel druk gezet op andere landen om geen asiel aan Ocalan te verlenen. Dit is een aanval op het democratische recht op asiel. Veel landen gaven asiel aan ex-dictators met het bloed van miljoenen werkenden aan hun handen. Historisch gezien sloten de kapitalistische machten echter steeds de deuren voor revolutionairen en leiders van de onderdrukten. De Russische marxistische revolutionair en arbeidersleider Leon Trotski bestreed het stalinisme, imperialisme en fascisme en vond in de jaren 1930 geen land dat hem asiel wou geven [tot hij uiteindelijk in Mexico terecht kon].
Europese landen verkopen wapens aan Turkije die deze inzet tegen de Koerden. Er is openlijke steun en hulp voor het Turkse staatsterrorisme. Tegelijk wordt de PKK op hypocriete wijze veroordeeld als “terroristen verantwoordelijk voor 30.000 doden.” Er wordt niets gezegd over de nieuwe Turkse inval in het Koerdische gebied in het noorden van Irak. In naam van dezelfde Koerden voeren de VS en Groot-Brittannië overigens erg dodelijke bommencampagnes uit over Irak. Europese landen dreigen zelfs Koerden die protesteren tegen de ontvoering van Ocalan te deporteren. De culturele en democratische rechten van Koerden in Europa en de rest van de wereld worden aan banden gelegd.
De PKK-leiding heeft oproepen gedaan aan de VS, EU en de VN om Ocalan een eerlijk proces te geven. Het is echter niet in het belang van een grootmacht of een groot machtsblok om dat te doen. Israël en Turkije zijn twee belangrijke steunpunten van de VS. Ze worden door de VS gezien als cruciale bondgenoten in de regio als antwoord op de Arabische landen en Iran. De repressieve staatsinstanties van de drie landen werken nauw samen, Turkije is lid van de NAVO en de VS levert heel wat wapens. Turkije biedt lucratieve mogelijkheden voor grote Westerse bedrijven. Er worden miljardendeals gesloten om een oliepijpleiding door de regio aan te leggen. De verhoudingen tussen deze landen en hun primaire economische, militaire, strategische en politieke belangen worden als veel belangrijker gezien dan het lot van de Koerden. Koerdistan heeft een groot geopolitiek belang voor de imperialistische machten, vooral voor de VS. Het vormt de grens tussen de landen die door de VS als vrienden en de landen die als vijand worden beschouwd. Het is een cruciaal gebied tussen de NAVO en Rusland. Het is ook een belangrijke toegangspoort tot de olierijke golfstaten. Dergelijke strategische belangen maken dat het recht op zelfbeschikking wat het imperialisme betreft niet aan de orde is.
Wij eisen:
- Onmiddellijke vrijlating van Ocalan en alle andere politieke gevangenen in Turkse gevangenissen. Asiel voor Ocalan en andere Koerden
- Stop de oorlog tegen de Koerdische bevolking. Terugtrekking van alle Turkse militaire eenheden uit Koerdisch gebied
- Opheffing van het verbod op oppositiepartijen in Turkije. Stop de staatsrepressie tegen HADEP en andere oppositiekrachten
- Stop de discriminatie van de Koerdische politieke vertegenwoordiging in Turkse instellingen, voor een democratisch kiesstelsel, democratisering van de volledige Turkse samenleving (met vrijheid van media, vrijheid van actievoeren, vrijheid om zich te organiseren)
- Recht op zelfbeschikking voor Koerdistan. Voor een socialistisch Koerdistan en een socialistisch Turkije als deel van een vrijwillige socialistische federatie van gelijkwaardige socialistische staten in de regio
- In Europa eisen we het recht op asiel voor politieke vluchtelingen, stopzetting van uitwijzingen, stopzetting van wapenhandel en militaire of politieke steun aan de Turkse elite, stopzetting van de repressie tegen Koerdische organisaties, democratische rechten, massale gezamenlijke strijd voor volledige democratische rechten.
Een onderhandelde oplossing?
Het conflict tussen de Turkse staat en de gewapende vleugel van de PKK zit in een impasse. De PKK was in 1978 opgezet en werd een massakracht tijdens de radicalisering van de Koerden in de jaren 1980. Er was heldhaftig verzet tegen het Turkse bewind en tegen reactionaire stammenleiders. Sinds 1993 verklaarde Ocalan dat de erkenning van Koerdische rechten door Turkije zou volstaan om een dialoog op te starten. Hij stelde dat een ander land zoals Zweden, Duitsland of een ander EU-land de rol van onderhandelaar zou kunnen spelen. Om de goede wil aan te tonen kondigde Ocalan in september 1998 een eenzijdige wapenstilstand aan.
De tijdelijke versterking van de kapitalistische machten na de ineenstorting van het stalinisme en het voorbeeld van andere ‘nationale bevrijdingsbewegingen’ die vredesonderhandelingen opstarten, hadden een grote invloed op de strategie van de PKK-leiders. Veel werkenden en arme boeren in Koerdistan willen om begrijpelijke redenen het einde van de oorlog en een rechtvaardige vrede. Om de doelstellingen van de Koerdische massa’s te bereiken, moeten alle repressieve Turkse troepen uit Koerdistan weg. De Koerdische bevolking moet het eigen lot in handen kunnen nemen en kunnen terug grijpen naar het recht op zelfverdediging tegen agressie. Onderhandelingen onder toezicht van de grote westerse machten en de VS zouden geen houdbare vrede en nationale en sociale bevrijding brengen. Hoe zou er onder invloed van de grote kapitalistische machten een inde gemaakt worden aan geweld, onderontwikkeling en armoede? Dit bleek nogmaals in het geval van Kosovo dat een virtueel Westers ‘protectoraat’ werd waar de grote westerse machten de belangrijke beslissingen nemen. De VS en de EU zijn geen neutrale onderhandelaars, het zijn imperialistische machten met economische belangen die versterkt worden door verdeeldheid onder de massa’s in Koerdistan en het Midden-Oosten.
Voor zijn ontvoering wees Ocalan op het Palestijns-Israëlische ‘vredesproces’ als te volgen voorbeeld. Onder toezicht van de VS werd slechts een beperkt gebied aan de Palestijnen gegeven voor een vorm van ‘zelfbeheer’. De economische situatie is er overigens verder op achteruit gegaan. De Palestijnse Autoriteit is ondemocratisch en corrupt.
Het is duidelijk dat de guerrillastrijd geen uitweg heeft geboden. Veel PKK-leiders zoeken daarom naar een diplomatieke strategie. Het idee van een onderhandeld akkoord onder toezicht van het imperialisme zal echter evenmin een oplossing vormen. Het zal de verwachtingen van de Koerdische bevolking niet inlossen.
Gewapende strijd volstond niet om het Turkse leger te verdrijven en nationale en sociale bevrijding te bekomen. Daartoe is het nodig dat de Koerdische en Turkse arbeiders en jongeren in de steden overgaan tot massale acties. In de stedelijke centrale vinden we de sterkste kracht in de samenleving, de georganiseerde arbeidersbeweging. Het was overigens ook de moedige Intifada, een massale stedelijke opstand van Palestijnse jongeren, die de heersende elite van Israël, de reactionaire Arabische regimes en het imperialisme het meeste schrik aanjoeg. De stedelijke arbeidersklasse in Turks Koerdistan is potentieel erg sterk.
Voor nationale bevrijding moet de macht van het imperialisme gebroken worden door verenigde strijd van de werkende bevolking op internationaal vlak. De strijd voor een socialistische samenleving is de enige optie voor de werkende bevolking in de regio en doorheen de wereld. Een socialistisch Koerdistan en een socialistisch Turkije zouden de levensomstandigheden fundamenteel veranderen en leiden tot een vreedzame oplossing van de nationale kwestie. In plaats van grote winsten voor het handvol superrijke kapitalisten en grootgrondbezitters, zouden de aanwezige middelen ingezet worden voor de belangen van de werkende bevolking en de armen.
