De regio rond Charleroi kreeg na de afdankingen bij Splintex een nieuwe slag te verwerken. Ditmaal bij een hoogtechnologisch bedrijf uit de luchtvaartsector. Bij Sonaca zouden 279 van de 1.890 jobs mogelijks verdwijnen. Het bedrijf bevindt zich in Gosselies in Henegouwen waar de werkloosheidsgraad 24,10% bedraagt, het hoogste aantal werklozen van het land.
Vincent Devaux
Het Franstalige dagblad La Libre Belgique kondigde de ontslagen aan in haar editie van 3 en 4 september. Sonaca is gespecialiseerd in burgerluchtvaart en werkt voor Airbus, Dassault, Embraer, Boeing. De herstructurering lijkt op het eerste zicht paradoxaal aangezien het orderboekje volstaat.
Het herstructureringsplan noemt “Uitdagingen 2007” en wil op de kap van de arbeiders een besparing doorvoeren van 63 miljoen euro op 4 jaar tijd. Vorige donderdag kwamen er meer gedetailleerde berichten: van de 279 jobs die zullen verdwijnen tegen 2008 zijn er 184 arbeiders, 69 bedienden en 26 kaders. In 2006 zullen er 149 jobs verdwijnen. 129 jobs zullen door middel van brugpensioenen verdwijnen. De anderen zullen te maken krijgen met naakte ontslagen.
Het bedrijf houdt het niet bij ontslagen, maar komt ook naar voor met een plan om een arbeidsduurverlenging door te voeren zonder loonsverhoging en verdere aanvallen door te voeren op de sociale voordelen. De arbeidsduurverlenging komt er door het invoeren van een 38 urenweek in plaats van een 35 urenweek en het schrappen van 3,5 vakantiedagen met een dreiging van een loonsverlaging van 10% indien deze twee elementen niet aanvaard worden. Er wordt dus duidelijk een stap achteruit gezet. De officiële reden van de raad van bestuur is de daling van de dollar tegenover de euro en de prijsdalingen toegekend aan bepaalde cliënten waardoor het zakencijfer de komende maanden zou kunnen worden aangetast.
Volgens de informatie die momenteel beschikbaar is, wil het bedrijf de onderdelen die manueel worden geproduceerd (voor Embraer) delocaliseren naar haar vestiging in Brazilië. De strategie van de directie bestaat dus uit een delocalisering van een deel van de productie die erg arbeidsintensief is, naast een loonsdaling voor de overblijvende arbeiders.
Nochtans is Sonaca voor 98% in handen van het Waalse gewest. Maar zelfs indien een bedrijf in overheidshanden is, blijft het onderworpen aan de druk van het kapitalistisch systeem waarin het werkt. De druk van de aandeelhouders van grote bedrijven die met Sonaca werken is reëel en maakt dat er een aanval komt op de arbeiders.
Anderzijds staat Sonaca onder druk van Airbus om te fusioneren met een ander bedrijf. De privatisering van Sonaca in de komende jaren maakt dat geprobeerd wordt om het bedrijf zo aantrekkelijk mogelijk te maken, met andere woorden om de winsten voor de aandeelhouders veilig te stellen. Dit gebeurt nu op de rug van de arbeiders. Sonaca eist bovendien een herkapitalisatie van 40 miljoen euro aan het Waalse Gewest om haar investeringen te financieren in het kader van haar onderzoek en ontwikkeling. Als Sonaca echt op weg is naar een privatisering, zou dus overheidsgeld aangewend worden om een toekomstige private partner te “verleiden”? Dit zou niet nieuw of verwonderlijk zijn, maar het komt er wel op neer dat de gemeenschap betaalt voor de crisis van het kapitalisme.
Bij de herstructurering van Splintex, verklaarde PS-minister Marcourt dat de 259 verloren gegane jobs nodig waren om het bedrijf te redden. In Le Soir van 5 september, stelde hij over Sonaca: “Het is niet gemakkelijk om dit uit te leggen aan de arbeiders.” Het is inderdaad niet gemakkelijk om uit te leggen hoe iemand zichzelf “socialist” noemt en tegelijk een aanval goedpraat op jobs en arbeidsomstandigheden omwille van de logica van de markt en de winst.
De minister waarschuwt ook: “Los van het standpunt van de raad van bestuur, zal het plan sowieso enkel kunnen slagen indien het sociaal overleg positief verloopt.” Tot wie richt hij zich met die boodschap? Is het een boodschap aan de vakbonden om de basis te controleren om een tweede Splintex te vermijden? Is het een oproep om de rangen te sluiten op een ogenblik dat het Marshall-plan naar voor komt?
Om het neoliberale Marshallplan van Di Rupo te financieren, heeft minister-president Van Cauwenbergh geëist dat een deel van de aandelen van Arcelor die in overheidsbezit zijn, zouden worden verkocht. Het geld voor het plan (zo’n 280 miljoen die zou aangewend worden voor “competitiviteitspolen” – onder meer in de luchtvaartsector) zal mogelijks gebruikt worden voor het privatiseren van bedrijven die nog onder controle van het gewest staan. Totnutoe hebben de vakbonden geen ordewoord voor acties naar voorgebracht onder het mom dat dit de productie zou verstoren. Onder meer de productie voor Airbus zou in het gedrang komen, terwijl dat bedrijf net druk uitoefent om de productiekosten te drukken. Volgens Antonio Di Santo staat het ABVV negatief tegenover de plannen en valt er niet over te onderhandelen.
De arbeiders willen meer dan mondeling protest, er wordt verwacht dat alles in het werk wordt gezet om de aanvallen af te slaan. Totnutoe was er geen enkele actie. De nederlaag van de strijd bij Splintex zit nog vers in het geheugen. Een tweede nederlaag in dezelfde regio, zou bijzonder negatief zijn. Er is nood aan een actieplan met een democratisch stakerscomité en regelmatige algemene personeelsvergaderingen.
Een loonsvermindering is onaanvaardbaar. Enkele dagen geleden protesteerden de arbeiders van Sonaca tegen de dure energieprijzen. Ze werden daarbij gevolgd door de arbeiders van Arcelor in Luik en Caterpillar. De levensduurte neemt toe en bovendien wil men de arbeiders laten betalen voor de crisis door langer te werken voor eenzelfde loon. De arbeiders moeten zich organiseren om de strijd te winnen, na Splintex en de TEC mag er geen nieuwe nederlaag volgen.
Doorheen dit voorbeeld wordt nogmaals duidelijk dat onder het huidig systeem de concurrentie en de zoektocht naar winst alles bepaalt, zelfs indien het gaat om een bedrijf dat in handen is van de overheid. De besparingsmaatregelen worden doorgevoerd onder het toeziend oog van de sociaal-democratie die de arbeidersklasse reeds lang verraden heeft. Het volstaat niet dat een bedrijf in overheidshanden is, indien het geïsoleerd is in een neoliberale samenleving. Bovendien probeert de PS doorheen haar banden met het ABVV de strijd af te remmen en haar neoliberaal beleid op te leggen aan de arbeiders. Meer dan ooit is er nood aan een nieuwe partij die wel opkomt voor de belangen van de arbeiders en hun gezinnen.
De arbeiders van Sonaca moeten opkomen voor een echte arbeiderscontrole over hun bedrijf, met een open boekhouding en een echte democratische beslissingsmacht over het beheer van het bedrijf. Om de privatisering tegen te gaan, maar ook om de ontslagen en andere asociale maatregelen af te slaan, moeten de arbeiders van Sonaca beseffen dat er nood is aan een andere samenleving. Enkel een samenleving waar de productie gecollectiviseerd wordt onder de controle van de arbeidersklasse, kan zorgen voor een democratische planning van de economie en komaf maken met de chaos die wordt veroorzaakt door het kapitalisme.