Het Vlaams Belang houdt op 26 november een economisch congres. Daarmee werkt ze zich in een vrij ongemakkelijke situatie. Ze zal standpunten moeten innemen, die vragen doen rijzen binnen haar eigen rangen en zal als partij die over de klassen heen wil reiken het hoofd moeten bieden aan een groeiende arbeidersbeweging waartoe een groot deel van haar kiezerspubliek behoort. Dit is het gevolg van de objectieve situatie waarin de neofascisten zich vandaag bevinden. Die verschilt fundamenteel met die waarin de NSDAP is grootgeworden, en vereist dan ook een andere methode.
Boris Van Acker
Verschillen met de jaren ‘20 en ‘30
Als we het neofascistische programma en haar verhouding tot dat van de fascisten in de vorige eeuw analyseren, sluit die perfect aan bij Trotski’s omschrijving van fascisme als “het programma van de burgerij in haar uiterste vorm doorgevoerd”. De geschiedenis van het Duitse en Italiaanse fascisme tonen aan dat fascisme niets meer is dan de kapitalistische reactie op de instabiliteit van een economische crisis en een ontwikkelende arbeidersbeweging. De objectieve situatie verschilt echter fundamenteel van die in de jaren ‘30 bij de opkomst van Hitler en Mussolini. Eenzelfde programma of tactiek is vandaag simpelweg ondenkbaar.
Toen het fascisme in de jaren ‘30 opgang maakte, kon het zich beroepen op een historische nederlaag van de arbeidersklasse en bevond het kapitalisme zich in een minder ontwikkeld stadium. De toen mislukte massale pogingen om het kapitalisme omver te werpen en te vervangen door socialisme zorgden voor een gigantische desillusie en openden de weg voor de fascistische ideologie van het solidarisme (de verwerping van de tegenstelling arbeid-kapitaal door de verdediging van het idee dat werkgevers en werknemers in feite dezelfde belangen hebben) en corporatisme (de vervanging van onafhankelijke arbeidersorganisaties door gemeenschappelijke organisaties van patroon en arbeiders op bedrijfsniveau).
De burgerij zag zich toen genoodzaakt vast te houden aan een sterke staatsstructuur om een uitweg te vinden voor de economische crisis en stabiliteit te verkrijgen. Onder Hitlers macht werd de staat, door middel van staatsbedrijven en openbare werken, een immense werkgever. Vandaag stuurt de burgerij steeds meer aan op een afbraak van de welvaartstaat. Een ver doorgedreven liberalisme en kapitalistische uitbreiding over alle landsgrenzen heen, zonder beperkingen van de verschillende staten.
VB moet schipperen
Het Vlaams Belang, intussen gegroeid tot zowat de (electoraal) grootste partij van Vlaanderen, lijkt bij de volgende verkiezingen de eerste scheuren te zullen veroorzaken in het cordon sanitaire. Ze wordt gedwongen zich uit haar rol van oppositiepartij te wrikken en zich te bewijzen als capabele regeringspartij. En dat net op het moment dat de arbeidersbeweging in haar eerste opgang is. De buurlanden gaven reeds het voorbeeld en de kleinere gevechten van de arbeidersklasse in België van het afgelopen jaar waren enkel de voorbode voor een gelijkaardige schokgolf die de Belgische arbeidersklasse zal teweegbrengen. De sociale strijd zit in de lift. Niet zo voordelig voor een fascistische partij, die op het punt staat zich te zullen moeten bewijzen tegenover enerzijds het patronaat en anderzijds de protteststemmende arbeiders.
Ultraliberalisme wordt niet door iedereen aanvaard
Voor de leiding van het VB wordt het dus een gevaarlijk koorddansen. Een ultraliberale koers is hetgeen waar de burgerij uiteraard op aan stuurt, maar dit zal niet worden geslikt door een groot deel van de fascistische kern die in sé een onbeteugeld kapitalisme veroordelen en nog steeds vasthouden aan een fascistisch programma zoals in de jaren ‘30.
Interne tegenstellingen komen bloot te liggen, wat zich in de verdere aanloop naar het economische congres wellicht nog scherper zal af tekenen.
Onder haar basis heeft het VB rekening te houden met een rechts antikapitalisme.Vanuit solidaristisch standpunt verdedigen fascisten de eigenheid van de volkeren en fulmineren ze tegen de globalisering van de economie en de veramerikanisering van de volkscultuur.
Dit staat in schril contrast met de strekking van ultraliberale fascisten, die een sociaal systeem totaal afwijzen en voorstander zijn van hakken met de botte bijl. Zij gaan dan ook volledig voorbij aan het element van een groeiende sociale strijdbeweging als reële kracht in de samenleving, maar hebben wel het best begrepen wat het fascisme en haar historische rol betekenen in de huidige context.
VB: tegen sociale verworvenheden
Met de uitnodiging van prof. Hans Herman Hoppe, de zichzelf tot “anarcho-kapitalist” gekroonde fascist, toonde de VB-leiding aan in welke richting zij wil evolueren. Ze wil komaf maken met arbeidersorganisaties en kaart de idee van rechtspersoonlijkheid voor vakbonden aan. Ze predikt stakingsverbod in sleutelsectoren van de economie. Dat zijn haar oude, maar desalniettemin bekende standpunten, die ze tot midden jaren ’80 onverbloemd verdedigde. Daarnaast lijkt zij zich steeds radicaler te ontwikkelen op het terein waar de VLD zo sterk op was: het aanvallen van de openbare diensten en de sociale zekerheid.
Hoppe, die pleit voor een uitroeiing van de sociale zekerheid en haar vervanging door liefdadigheid, kan zich scharen in het ultraliberale kamp en verwerpt daar dan ook het solidarisme mee, dat wél een weliswaar zeer beperkt sociaal vangnet verdedigt.. De rol van de staat blijft namelijk een fundament voor een solidaristische gemeenschap.
De verdeeldheid binnen de partij omtrent deze opvattingen kan haar wel eens zuur opbreken, zeker op het moment dat zij zich te bewijzen heeft tegenover een patronaat dat geconfronteerd wordt met de vooruitzichten van een dieper wordende economische crisis en de groei van de arbeidersstrijd. Het VB zal moeten naar buiten treden als een solide partij, maar de vraag is of interne scheuringen kunnen vermeden worden?
26 november. Betoging in Gent tegen het economisch congres van het VB. 14u, Vrijdagmarkt
> Meer info over deze betoging
