Er zijn al veel boeken over Che Guevara verschenen. Wat zou dit artikel dan nog kunnen bijdragen? Hoe goed sommige stukken over Che ook zijn, zelden worden er politieke conclusies uit getrokken.
Jasper Rommel
Ernesto Guevara werd in 1928 geboren in een rijk maar progressief middenklassegezin in Argentinië. Op driejarige leeftijd kreeg hij astma, wat zijn hele verdere leven zou beïnvloeden. Door die astma werd hij vaak gedwongen om in bed te liggen. Hij maakte daar optimaal gebruik van om boeken te lezen. Zowel Marx en Engels als Bolivar en Gandhi stonden op zijn boekenplank. Ook zijn ijzersterke karakter heeft hij ontwikkeld ondanks zijn astma.Tijdens zijn dokterstudies maakte hij een eerste reis door Latijns Amerika. Hij kwam er in contact met de bittere armoede op het continent. Zijn passieve steun aan de arme bevolking evolueerde naar een actievere steun. Hij kwam in contact met communisten en zijn internationalistische ideeën begonnen te ontwikkelen.
Zijn tweede reis, na zijn studies, was veel belangrijker voor de jonge Ernesto. In Bolivië maakt hij een arbeiders- en boerenrevolutie mee. Dit veranderde zijn opvattingen grondig. Hij zag de verbetenheid van de bevolking en de enorme veranderingen die ze doorvoerden na de revolutie. Hier werd zijn denken veranderd, hij keerde zich tot het marxisme.
Zijn handelen veranderde pas in Guatemala. Tot dan was Che een passieve toeschouwer gebleven, maar in Guatemala werd hij actief in de strijd voor landhervormingen en de nationalisatie van de United Fruit Company, een multinational die de bevolking in Latijns Amerika uitbuitte. Hij sloot zich niet aan bij de CP (Communistische Partij) aangezien hij kritiek had op de stalinistische tweestadia theorie en de volksfronten. Die theorieën koppelen de arbeiders aan de burgerij om gezamenlijk een “burgerlijk democratische revolutie” te bewerkstelligen. In de praktijk was het de CP er vaak om te doen regeringspostjes te krijgen. Van zodra de burgerij kon, verpletterde ze de arbeidersklasse en de CP.
Het is dan ook niet verbazingwekkend dat Che Guevara zich later in Mexico aansluit bij de rebellenbeweging van Fidel Castro. De CP in Cuba schaarde zich achter de dictator en de rebellen waren een stuk strijdbaarder. Toch is een guerilla volgens ons niet de geschikte methode om tot het socialisme over te gaan. In stabielere landen is het een tactiek die gedoemd is om te mislukken, zoals later in Bolivië ook bleek. Een guerillabeweging is ook zeer top-down georganiseerd, wat later een grote impact heeft op het systeem. Lenin en Trotski hadden al eerder beschreven dat een revolutie hoofdzakelijk moet steunen op de arbeidersklasse.
Toch slaagde Che er niet in om zich deze theorie eigen te maken. Zijn ideeën waren wel nog volop aan het ontwikkelen toen hij, als rebellenleider in Bolivië, door de CIA werd vermoord. Men vond toen ondermeer drie boeken van Trotski terug in zijn rugzak.
We zullen Che blijven herinneren als een eerlijk en heroïsch revolutionair die zijn leven gaf voor het socialisme. Hasta la victoria siempre!
