In De Standaard reageert Mia – barones – Doornaert op een eerder verschenen opiniestuk door Mathias Vander Hoogerstraeten van de campagne TegenGAS. De ijzeren dame van het conservatieve establishment was allerminst opgezet met het standpunt van TegenGAS. Neen, overlast heeft niets met een samenleving vol tekorten voor een groeiend deel van de bevolking te maken. Het probleem zit bij de opvoeding, er is een gebrek aan normen en waarden.
Mia Doornaert had het moeilijk in de kerstperiode. Haar zenuwen werden danig op de proef gesteld omdat haar krant een voor haar bijzonder schokkend opiniestuk publiceerde. Mathias Vander Hoogerstraete van de campagne TegenGAS schreef onder de titel ‘Het zwaktebod van de Romeinse GAS-keizers’ onder meer dat het neoliberale beleid vandaag liever GAS-boetes voor wildplassen oplegt dan dat het investeert in degelijk publiek sanitair.
Vooraleer tot de orde van de dag over te gaan, acht Doornaert het nodig om een slag onder de gordel uit te delen. De stelling van Mathias zou “behoorlijk macho” zijn. Want “voor de helft van de mensheid is wildplassen geen optie, en wij vrouwen leven ook, en ons leven is niet ondraaglijk. Natuurlijk is publiek sanitair nodig, maar wildplassen heeft meestal daar niet mee te maken, maar met totaal gebrek aan respect voor de omgeving. Net zo zie je soms mensen roekeloos een straat oversteken omdat ze het vertikken honderd meter verder tot een verkeerslicht of een zebrapad te gaan.” We begrijpen de frustratie van mevrouw Doornaert, deze wordt gedeeld door heel wat vrouwen. Maar discriminatie los je niet op door dan maar iedereen te discrimineren. De slavernij is niet bestreden door van iedereen slaven te maken.
Het beleid dat weigert te investeren in degelijk publiek sanitair, en niet diegenen die opkomen voor een oplossing, zet het verschil tussen mannen en vrouwen in de schijnwerper. Degelijk publiek sanitair zou iedereen ten goede komen en is zeker onder vrouwen een eis die steun vindt. Het is een verenigende eis die ingaat tegen tekorten die verdeeldheid versterken. Opvallende randbemerking: toen de campagne ‘Plasactie’ op de Gentse Feesten afgelopen zomer opkwam voor meer sanitair kreeg het zelf een GAS-boete wegens het verkopen van gadgets om steun op te halen.
Barones Doornaert heeft een probleem met het standpunt van TegenGAS omdat wordt gewezen op het neoliberale beleid dat tekorten creëert, openbare diensten afbouwt en vervolgens de tekorten toeschrijft aan individuen die zoveel mogelijk beboet worden. “De woordvoerder van de TegenGas-campagne zit er behoorlijk naast met zijn afgezaagde mantra dat het allemaal de schuld is van de ‘neoliberale’ maatschappij. Het verschijnsel van de GAS-boetes is juist een reactie tegen hyperliberalisme. Of beter gezegd, tegen een hyperindividualisme dat al te lang als progressief gold. Het interdit d’interdire, het moi d’abord van de meidagen van ’68 is inderdaad veel te ver doorgeslagen.” De realiteit van de GAS-waanzin doet ons niet zozeer aan 1968 denken, maar eerder aan 1984. Het doet de Orwelliaanse Big Brother uit het boek ‘1984’ stilaan naar de categorie ‘non-fictie’ opschuiven.
Het neoliberale beleid heeft de afgelopen decennia geleid tot een grote kloof tussen arm en rijk, het heeft de openbare dienstverlening steeds verder met de grond gelijk gemaakt. Het aantal publieke vuilnisbakken werd drastisch herleid om ons dure zakken te laten kopen om de private afvalophaling economisch interessanter te maken. Zelfs publieke ruimte wordt steeds meer geprivatiseerd. In een samenleving met zoveel sociale problemen – van een ‘verloren generatie’ tot tekorten op alle vlakken – is het niet verwonderlijk dat er overlast is.
Eigenlijk is het opmerkelijk dat er niet meer overlast is. Misschien laat het geheugen van barones Doornaert haar wat in de steek, maar hoeveel werd er vroeger niet op straat gevochten? Hoe luid werd er niet gezongen in door rook gevulde cafés? In welke mate werd wildplassen toen nog als de normaalste zaak ter wereld gezien? Wat zouden de ‘normen en waarden’ van pakweg de vroege jaren 1960 vandaag in de veel dichter bevolkte steden betekenen? Het afgezaagde mantra van ‘vroeger was alles beter’ stemt niet overeen met de realiteit van hoe het er vroeger aan toeging.
Voor de barones ligt het probleem niet bij de neoliberale fundamenten van de samenleving. Neen, het ligt bij de opvoeding van kinderen die geen burgerzin meer hebben. Nu hebben wij met opvoeding geen probleem. Integendeel, waar de gevestigde politici al jarenlang besparen op onderwijs pleiten wij net voor het drastisch opvoeren van de publieke financiering zodat ook meer individuele begeleiding mogelijk is. We pleiten voor het socialiseren van een reeks huishoudelijke taken en het verlagen van de werkdruk door een arbeidsduurvermindering zodat ouders meer tijd met hun kinderen kunnen doorbrengen. We willen meer middelen voor publieke kinderopvang en voor ontspanningsmogelijkheden voor jongeren.
Het is opvallend dat de grootste conservatieve pleitbezorgers van normen, waarden, opvoeding,… dezelfden zijn die geen probleem hebben met het voeren van oorlog of het drastisch besparen op alle sociale verworvenheden. Eerst steunen ze het beleid dat de sociale problemen groter maakt en vervolgens schrijven ze de gevolgen van die problemen toe aan het individu en dat in naam van het bestrijden van het hyperindividualisme dat vervolgens wordt toegeschreven aan… mei ‘68. Individuele ouders zijn, als we Doornaert mogen geloven, collectief aan het falen om hun kinderen degelijk op te voeden.
De belerende toon van Doornaert over het gebrek aan opvoeding – nochtans het werk van de generatie die door Doornaert en co is opgevoed – doet wat denken aan de kolonialen die destijds beweerden dat ze de bevolking van landen als Congo zouden opvoeden tot brave katholieken met de burgerzin waarover ze zelf uiteraard in grote mate beschikten. En wellicht waren de oorlogen in Irak en Afghanistan, waar Doornaert zo’n voorstander van was, er ook op gericht om die mensen wat opvoeding bij te brengen?
De pogingen om te ontkennen dat overlast verbonden is met de samenleving falen. Wie niet wil zien van waar overlast komt, biedt geen oplossingen en komt dan maar tot een steunbetuiging aan totale willekeur. Is dat de opvoeding die we de toekomstige generaties willen meegeven?
