Chili bevindt zich in een nieuw politiek stadium. Een groeiend deel van de bevolking heeft niet langer vertrouwen in de democratische instellingen van de burgerij. In feite zijn zowel de rechtse ‘Alianza’ en de centrumlinkse ‘Concertación’ de grote verliezers van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Slechts 5,6 miljoen van de 13 miljoen kiesgerechtigden kwam opdagen om te stemmen, maar liefst 57% ging niet stemmen.
Op de dag van de verkiezingen, 15 december, toonden alle media de lege stembureau’s met hier en daar zelfs verantwoordelijken van de bureau’s die in slaap gedommeld waren bij gebrek aan kiezers.
Als enkele mensen niet opdagen, zegt dat niet zoveel. Maar als een meerderheid van de bevolking het niet de moeite vindt om te stemmen in een land dat enkele decennia geleden nog een dictatuur kende, wijst erop dat er geen echte democratie is in het land. De mensen geloven niet meer dat ze iets kunnen veranderen door te stemmen. Dat is een uitdrukking van een breed gedragen ongenoegen onder de Chileense bevolking, een ongenoegen dat nog tot uiting kwam in de grote mobilisaties in 2011 en 2012 toen miljoenen jongeren en werkenden betoogden in alle grote steden van het land.
Een ander belangrijk element is het feit dat vooral oudere generaties wel gingen stemmen. Van de mensen jonger dan 40 jaar ging bijna niemand stemmen. Diegenen die nu thuis bleven, zijn dezelfde lagen die de afgelopen jaren op straat kwamen om te betogen en het wantrouwen in de gevestigde politiek te laten zien. Er wordt duidelijk niet geloofd dat de traditionele partijen iets zullen ondernemen rond de bekommernissen van de bevolking.
Er is een algemeen ongenoegen dat zeker onder de jongeren sterk aanwezig is. De jongeren hebben de dictatuur niet meer meegemaakt en vrezen niet voor repressie of een terugkeer naar dictatuur indien het protest “te ver” gaat. De studenten en jonge werkenden kenden alleen maar regeringen van de Concertación en de rechterzijde.
We moeten ook nog opmerken dat de reële steun voor Bachelet erg beperkt is. Relatief gezien haalde ze 62% van de stemmen, maar met een opkomst van 43% betekent dit dat er amper een kwart van de Chilenen voor de nieuwe president heeft gestemd. Dat is een pak minder dan bij de presidentsverkiezingen van 2005 toen Bachelet voor het eerst als president werd verkozen.
De studentenbeweging heeft geen enkel vertrouwen in Michelle Bachelet. De repressieve antecedenten onder de vorige regering hebben dat mee in de hand gewerkt. De beweging heeft al aangekondigd dat de nieuwe regering op mobilisaties en acties zal stoten. De jongeren willen concrete maatregelen zien om een einde te maken aan de privatisering van het onderwijs en aan de winstlogica die het onderwijs overspoelt.
Alles lijkt erop te wijzen dat de wittebroodsweken van de nieuwe regering van erg korte duur zullen zijn. Waar er nog verwachtingen en hoop in Bachelet leven, zullen die snel doorprikt worden. En dat zal zorgen voor nieuwe olie op het vuur van het sociale protest dat we de afgelopen jaren al zagen.
Lees ook:
- Chileense presidentsverkiezingen wijzen op nieuw tijdperk (14 november)
- Chileense verkiezingen tonen verzet tegen rechterzijde (10 december)
