Met inmiddels meer dan 93.000 stemmen is het duidelijk dat Kshama Sawant gewonnen heeft bij de verkiezingen in Seattle. Voor het eerst sinds tientallen jaren won een socialistische kandidaat in de VS een verkiezing van de Democraten. De tegenkandidaat van Sawant, Richard Conlin, moest zijn nederlaag erkennen. We spraken met Kshama Sawant over de campagne.
Waarom nam Socialist Alternative deel aan deze verkiezingen?
“We kwamen vorig jaar op toen ik kandidaat was voor het deelstaatparlement. Ik kwam toen op tegen parlementsvoorzitter Frank Chopp, wellicht de machtigste politieke figuur in de deelstaat Washington.
“De reden waarom we een verkiezingscampagne voerden, was onze politieke analyse van de situatie na de Occupybeweging. Die beweging was erg actief en tegen eind 2011 en begin 2012 ontstonden nieuwe initiatieven zoals Occupy Homes in Minnesota, maar voor de rest was het grotendeels gedaan met Occupy. Het centrale discussiepunt op dat ogenblik was de herverkiezing van Barack Obama. Velen stelden dat het er voor progressieven op aankwam om Obama te herverkiezen om te vermijden dat Mitt Romney in het Witte Huis zou terechtkomen.
“Socialist Alternative was het uiteraard eens met het feit dat de rechterzijde niet de kans mocht krijgen om verkozen te raken, maar we benadrukten tevens dat de Democraten geen alternatief op de Republikeinen vormden. Er zijn twee partijen van de grote bedrijven of beter gezegd twee vleugels van dezelfde partij van de big business. Dat heeft de werkende bevolking in de VS niets opgeleverd.
“De regering van Obama is een goed voorbeeld van hoe progressieve Amerikanen eerst hun vertrouwen in de Democraten stellen om vervolgens telkens opnieuw verraden te worden. Alle beloften rond de gezondheidszorg, rond het vasthouden van mensen op Guantanamo Bay, rond het stoppen van de bezetting van Afghanistan en de aanvallen met drones – telkens opnieuw werden de beloften niet gehouden. Het aantal aanvallen met drones is zelfs toegenomen. Onder Obama was er het grootste aantal deportaties van mensen-zonder-papieren. Als leraar kan ik ook getuigen dat de aanvallen op het openbaar onderwijs en de lerarenvakbond werden opgedreven onder Obama.
“Voor Socialist Alternative was de verkiezingsdeelname onderdeel van de vraag hoe we de politieke discussie voeren en hoe we de nood aan een breuk met de twee gevestigde partijen en met het kapitalisme naar voor brengen. Het leek ons een goede strategie om eigen campagnes te voeren en duidelijk te maken hoe een echte onafhankelijke campagne van onderuit eruit ziet.
“We hebben onze campagnes gevoerd zonder geld van de grote bedrijven en door onafhankelijk van de Democraten op te komen. We hengelden niet naar steun van het establishment van de Democratische Partij. Vorig jaar haalden we 29% in de verkiezingen en vestigden daarmee onze campagne. We haalden toen meer dan 20.000 stemmen. We bevochten ook ons recht om als Socialist Alternative op te komen op de stembrief.”
Hoe was de campagne georganiseerd?
“De eerste mensen die actief waren in deze campagne, waren de leden van Socialist Alternative. Van bij het begin hebben we geprobeerd om een breder campagneplatform uit te bouwen. Dat werd grondig bediscussieerd in de afdelingen van Socialist Alternative. We besloten om nadruk te leggen op drie punten, waaronder de eis van een verhoging van het minimumloon tot 15 dollar per uur. Die eis verdedigden we vorig jaar ook al. Omdat we nu in de volledige stad opkwamen, eisten we een stedelijk minimumloon van 15 dollar per uur. De tweede eis was voor betaalbare huisvesting en controle op de huurprijzen. De derde eis was voor een vermogenstaks op miljonairs om de nodige middelen voor degelijk openbaar vervoer en onderwijs te voorzien.
“Onze campagne stelde Seattle voor iedereen betaalbaar moet zijn. We benadrukten dat Seattle een erg rijke stad is, maar tegelijk erg ongelijk en onbetaalbaar voor steeds meer mensen. Zeker voor de groeiende groep van laagbetaalde arbeiders is dat het geval.
“Het was van bij het begin duidelijk dat deze punten een brede steun genoten onder de werkende bevolking van de stad en dat hielp ons om een basis van vrijwilligers uit te bouwen. Die waren erg enthousiast over een verkiezingscampagne die totaal anders is dan die van de gevestigde politici.
“Velen waren erg enthousiast over de belofte dat ik als verkozene niet meer zou verdienen dan een gemiddeld arbeidersloon. De gemeenteraadsleden in Seattle zijn goed voor een jaarloon van 120.000 dollar, wat erg veel. Enkel in Los Angeles krijgen raadsleden nog meer. De meeste mensen wisten dat niet en toen we stelden dat ik als verkozene aan een gemiddeld arbeidersloon zou leven en de rest zou besteden aan de uitbouw van bewegingen voor sociale rechtvaardigheid, werd de aandacht hierop gevestigd.
“Op basis van ons politiek programma konden we een brede groep vrijwilligers op de been krijgen. We hadden verschillende voltijdse activisten van Socialist Alternative in de campagne om de vrijwilligers te organiseren. We hadden een kantoor en dagelijkse bijeenkomsten van de ploeg voltijdse activisten om alles te bediscussiëren. Deze bijeenkomsten werden in samenwerking met de lokale leiding van Socialist Alternative georganiseerd.
“We waren ook in staat om aandachtig te volgen wat in de stad gebeurde en we maakten gebruik van iedere kans om over de campagne te spreken, onze campagne bekend te maken en aanwezigheid in de media te bewerkstelligen. Dat was voor ons nodig omdat we opkwamen tegen iemand die al 16 jaar in de raad zat met diepe wortels in de Democratische partij. Onze tegenkandidaat was bijzonder machtig. We waren steevast erg scherp in onze benadering waarbij we niet alleen wezen op de standpunten van onze tegenkandidaat, maar ook van de gemeenteraad in het algemeen. De raadsleden staan mijlenver van de gewone bevolking en de noden van de gewone bevolking. Het was op deze basis dat we een groep vrijwilligers wisten te enthousiasmeren, er waren uiteindelijk meer dan 350 vrijwilligers actief in onze campagne.
“Wat de campagne ook hielp, was de beslissing om in het weekend voor de verkiezingen 100 lokale bijeenkomsten te organiseren in de stad. We hadden mensen met grote borden van de campagne op alle drukke kruispunten en de grote straten van de stad. We plaatsen ook tal van spandoeken rond de grote invalswegen. De slogans lieten niets aan onduidelijkheid over: ’15 dollar minimumloon, stem Sawant’ stond erop.
“Dat hielp ons om de mensen effectief te doen stemmen. Omdat de meeste politici zo ver van de dagelijkse realiteit staan, is het normaal dat veel mensen weinig aandacht hieraan besteden of politiek saai vinden. Ze zien een gemeenteraad vol voornamelijk blanke, rijke mensen van goede afkomst die niet weten wat er leeft onder de bevolking en zich daar overigens ook niets van aantrekken. Wij wilden dus niet alleen mensen bereiken die altijd gaan stemmen, maar ook diegenen die doorgaans niet stemmen.
“We probeerden een dialoog met de bevolking aan te gaan. Als marxisten weten we dat verkiezingen niet noodzakelijk het beste platform vormen om sociale bewegingen op te bouwen. Maar we kunnen wel een voorbeeld stellen van wat mogelijk is op basis van een actieve betrokkenheid. Dat was onze grootste uitdaging en we zijn daar goed in gelukt.
“Onze campagne kan niet als een geïsoleerd gegeven gezien worden. Het is verbonden met de strijd van het personeel van de fastfoodsector. Zeker in Seattle toonde dat personeel een groot zelfvertrouwen en wij waren steeds betrokken bij hun acties. Er was ook het initiatief voor een referendum rond het minimumloon van 15 dollar per uur in Seatac, een stadje in de buurt van Seattle rond de internationale luchthaven. Die campagne was vooral gericht op een minimumloon van 15 dollar per uur voor het luchtvaartpersoneel. Het zorgde er mee voor dat er een momentum voor onze campagne mogelijk was. “
Hoe reageerden de meeste mensen op het feit dat je als openlijke socialist opkwam?
“De meeste mensen wisten vooral dat onze campagne opkwam voor een minimumloon van 15 dollar per uur.
“Wat veel mensen aantrok, was het feit dat we stoutmoedig waren terwijl ons vaak wordt gezegd dat we dat niet moeten zijn. Veel mensen met sympathie voor onze campagne maar met ervaring met burgerlijke politiek stelden: ‘je moet de toon wat afzwakken en niet zoveel kritiek op de autoriteiten geven’. Ze vroegen me dan waarom ik iedere toespraak begon met me voor te stellen als lid van Socialist Alternative.
“Ze wilden mij loskoppelen van Socialist Alternative. In de Amerikaanse electorale politiek staat het individu doorgaans centraal en niet de organisatie en de collectieve inspanning. Wij verwierpen dat volledig. We namen gedurfde initiatieven en waren duidelijk in onze standpunten. We maakten duidelijk dat wie deze campagne goed vond en het ok vond dat wij strijdbaar zijn, eigenlijk akkoord was met het socialisme dat aan de basis van de campagne ligt.
“Veel mensen waren niet zozeer bezig met het label dat erop geplakt wordt, ze waren meer bekommerd om de thema’s en de campagne. Maar er is een laag voor wie socialisme echt een deel van de campagne is. Er waren mensen die stelden: ‘als dat een socialistische campagne is en ik ben het daarmee eens, dan ben ik zelf misschien ook een socialist en moet ik eens met Socialist Alternative gaan spreken’. Er waren mensen die lid werden of daarover nadenken omdat ze het eens zijn met wat we zeggen en omdat hun vertrouwen werd versterkt door de campagne die we voerden.”
Wat zijn de verdere plannen?
“We hebben vandaag [op 17 november] een meeting voor al wie aan de campagne heeft meegewerkt en enthousiast is over onze campagne. De bijeenkomst zal de overwinning vieren, maar direct overgaan tot de discussie over wat er nu zal gebeuren.
“We willen het niet alleen over onze campagne hebben en over wat we in de gemeenteraad zullen doen. Het belang van deze verkiezingsuitslag met een revolutionaire socialist die verkozen raakt in een gemeenteraad van een grote stad in de VS is groot. Het heeft gevolgen voor de gehele linkerzijde in de VS, maar ook internationaal. Het moet de linkerzijde tot nadenken aanzetten, als dit mogelijk is, wat is er dan nog allemaal mogelijk?
“We krijgen nu nationale en internationale mediabelangstelling. Dat is niet zozeer omdat we een zetel veroverden – normaal zou niemand bezig zijn met één zetel in een gemeenteraad. Maar het opvallende is dat een openlijke socialist de zetel won en dat met een campagne die geen steun van grote bedrijven kreeg en geen steun van het apparaat van de Democratische Partij genoot. We moeten daar lessen uit trekken en beseffen dat er een openheid is om bewegingen op te bouwen en dat het mogelijk is om een stevige anti-kapitalistisch alternatief van de werkende bevolking op de gevestigde partijen uit te bouwen.
“In de gemeenteraad zal onze eerste prioriteit de eis van 15 dollar per uur minimumloon zijn. We zullen daartoe een voorstel indienen, maar we hebben geen illusie dat het gemakkelijk zal zijn. De bedrijfswereld zal er zich met hand en tand tegen verzetten. Seattle is immers een grote stad en als er hier een minimumloon van 15 dollar per uur komt, kan het een domino-effect hebben op andere steden. Om de eis te ondersteunen, zullen we er massale steun voor blijven opbouwen en organiseren.
“We werken naar een grote protestbijeenkomst – met een doel om begin volgend jaar 10.000 mensen bijeen te brengen, maar we zullen we zien hoe het loopt. Alleszins willen we enkele duizenden mensen verzamelen voor een actie die de eis van 15 dollar per uur naar voor brengt.
“Veel commentaren zeggen dat er iets uniek is aan Seattle. Er zijn natuurlijk altijd specifieke elementen die maken dat de ene situatie verschilt van de andere, maar ik denk dat het voor de linkerzijde belangrijk is om te beseffen dat er overal kansen zijn. De crisis van het kapitalisme en de gevolgen van het besparingsbeleid, zeker in Europa, leiden ertoe dat er kansen voor links zijn. Als het in het hol van de kapitalistische leeuw mogelijk is, dan kan het overal. Maar de opbouw van een alternatief gebeurt niet automatisch, we moeten bewust onze krachten uitbouwen.”
