Duizenden doden en 11 miljoen slachtoffers door zwaarste storm ooit
De tyfoon Haiyan (‘Yolanda’ in de Filipijnen) heeft massale vernielingen aangericht. De storm was drie keer zo krachtig als orkaan Katrina, de orkaan die in 2005 over de VS trok en daarbij 1.400 doden achterliet. De wind die het oosten van de Filipijnen bereikte op 7 november raasde met een ongelofelijke snelheid, tot 275 kilometer per uur. De energie die werd opgewekt door de storm was tien keer krachtiger dan de atoombom van Hiroshima. De meeste doden vielen door het kolkende zeewater, er waren golven van verschillende verdiepingen hoog wat aan een tsunami deed denken. Huizen werden met de grond gelijk gemaakt en honderden mensen verdronken.
De officiële dodentol is opgelopen tot 2.344. De regering heeft de eerdere schatting van 10.000 doden naar beneden herzien, maar de echte omvang van de ramp zal mogelijk wekenlang onbekend zijn. Er werden meer dan 11 miljoen mensen getroffen en volgens de VN moesten 673.000 mensen vluchten. De omvang van de humanitaire ramp – met een tekort aan voedsel, water en onderdak – is kolossaal. Het risico van ziektes die uitbreken, is groot. Er liggen overal lijken en het drinkwater is vervuild. Gezondheidsexperts stellen dat er in de komende maand in de getroffen zone 12.000 baby’s zullen bijkomen, zij zullen grote gezondheidsrisico’s lopen.
De Filipijnen zijn met 7.107 eilanden wel wat rampen gewoon. Er zijn jaarlijks zowat 20 tyfonen. Dat komt door de geografie van het land dat omringd is door grote oppervlakten met warm water, wat tot tropische stormen leidt. Vorig jaar zorgde de tyfoon Bopha voor meer dan 1.100 dodelijke slachtoffers. In oktober werd het eiland Bohol getroffen door een aardbeving met een kracht van 7,2 op de schaal van Richter. Daarbij vielen 222 doden waardoor het meteen de dodelijkste aardbeving in de Filipijnen sinds 25 jaar was.
De hardst getroffen gebieden door Haiyan zijn de eilanden Samar en Leyte. In Tacloban, de hoofdstad van Leyte, liggen er her en der hoopjes lijken. Sommige dorpen in de provincie Leyte werden bijna volledig verwoest. Er waren nadien gevallen van plundering en gewapende confrontaties tussen veiligheidsdiensten en gewapende groepen. President Benigno Aquino III suggereerde dat de noodtoestand kan uitgeroepen worden in de provincie.
Niet alleen natuurlijke factoren
De heersende elite probeert, zoals steeds bij dergelijke rampen, om publieke steun te winnen. Alle kritiek wordt aan de kant geschoven onder het mom van eenheid tegenover de gevolgen van de ramp. Er zijn veel voorbeelden van heroïsche gewone mensen die elkaar helpen. Dat is bij alle rampen zo, elkaar helpen is een natuurlijk menselijk instinct. Tegelijk moeten we vaststellen dat het politieke en economische wanbeheer alsook de plundering van middelen door de kapitalistische elite de omvang van de ramp hebben versterkt.
Armoede, slechte kwaliteit van bouwwerken en onaangepaste infrastructuur hebben het erger gemaakt. De klimaatveranderingen die eveneens door menselijke tussenkomsten verergeren, leiden tot een toename van de kracht van cyclonen en andere extreme weerfenomenen, ook al is het moeilijker om daar exacte gegevens van op te maken. De afgelegen provincies van de Filipijnen hebben weinig wegen waardoor de hulpverlening moeilijk ter plaatste raakt. Het land kent proportioneel het laagste aantal verharde wegen van de hele Zuidoost-Aziatische regio. Het bengelt ook achteraan inzake verspreiding van elektriciteit.
De bouwvallige staat van veel huizen leidt ertoe dat ze niet bestand zijn tegen de natuurkracht. Er waren beelden van stevig gebouwde huizen die wel overeind bleven. Een derde van de huizen in de stad Tacloban werd uit hout opgetrokken en een op de zeven huizen had een dak dat met palmbladeren was aangelegd. De afgelopen vier decennia verdriedubbelde het bevolkingsaantal tot 221.000, maar de infrastructuur en investeringen volgden niet. De burgemeester van Tacloban, Albert Romualdez, is de neef van Imelda Marcos, de weduwe van de vroegere dictator.
Er is ook een zware erfenis van het imperialisme en kapitalisme in de Filipijnen. Het economische beleid van het land werd decennialang bepaald door het IMF en de Wereldhandelsorganisatie. Hierdoor heeft een kleine superrijke elite een enorm machtige positie. De Filipijnse kapitalisten staan bekend als de meest corrupte van de regio. Dat heeft meermaals geleid tot grote protestacties. Veel voormalige presidenten waren berucht voor hun corruptie, Marcos was er een voorbeeld van maar hij was zeker niet de enige. Er is momenteel een onderzoek naar tal van senatoren en voormalige parlementsleden die publieke middelen hebben gestolen via een systeem van nep-NGO’s die enkel dienden om hun machtsbasis te versterken.
Hoewel de economie momenteel sneller groeit dan die van China, met een kwartaalgroei van 7,8%, merkt de gewone bevolking daar weinig van aan haar levensstandaard.
De ramp Haiyan heeft ook geleid tot enorme angst onder de grote groepen Filipijnse migranten in de regio en daarbuiten. Hun bijdragen aan het thuisfront zijn vaak de enige manier om in de Filipijnen aan extreme armoede te ontsnappen. Er zijn meer dan tien miljoen Filipijnen die in het buitenland werken, dat betekent dat meer dan 10% van de 92 miljoen Filipijnen als migrant actief is.
VS moeien zich
Het VS-imperialisme verloor zijn militaire bases in de Filipijnen begin jaren 1990. Na waren de VS er snel bij om op deze crisis te springen. Het Pentagon stuurde enkele marineschepen van Japan en Hong Kong naar de rampenzone. Ook het door kernenergie aangedreven vliegdekschip USS George Washington wordt ingezet. Het lijkt eerder op een krachtsvertoning dan op een echte bijdrage om hulp te verlenen. Het Amerikaanse imperialisme wil strategisch voordeel uit de ramp halen en dit ten koste van het Chinese regime. De Chinezen botsten eerder met de regering van Aquino over een aantal betwiste gebieden – eigenlijk niet meer dan rotsen – in de Zuid-Chinese Zee (de Filipijnse regering gebruikt de naam ‘West Filipijnse Zee’). De oorsprong voor deze betwistingen ligt bij de olie- en energiereserves in het gebied. De VS wil een nieuw militair akkoord met de Filipijnen om er hun troepen opnieuw te kunnen stationeren. Dat speelt een grote rol in het Amerikaanse antwoord op Haiyan.
Klimaatveranderingen
Klimaatveranderingen leiden duidelijk tot een toename van meer vernielende gevallen van extreme weersomstandigheden. De globale opwarming door de opeenstapeling van koolstofdioxide en andere gassen die de atmosfeer opwarmen, vergroot het verschil tussen de temperaturen van de zee en de lucht. Dat leidt tot de vorming van cyclonen. De stijgende zeespiegel zorgt bovendien voor het risico dat tientallen miljoenen mensen, vooral in Azië, onder water dreigen te komen.
Haiyan sloeg enkele dagen voor de Klimaatconferentie van Warschau toe. Dergelijke klimaatbijeenkomsten van de VN eindigen doorgaans zonder enige resultaat. “Wat mijn land nu meemaakt als gevolg van de extreme klimaatgebeurtenissen is waanzin, de klimaatcrisis is waanzin”, verklaarde Yeb Sano, de belangrijkste vertegenwoordiger van de Filipijnen op de conferentie.
Hij kondigde meteen aan dat hij in hongerstaking zou gaan tot er een “betekenisvolle vooruitgang” is om tot een klimaatakkoord te komen. Als hij dat meent, zou hij zijn begrafenis mogen plannen. Want de kapitalistische wereldleiders zijn niet in staat om een echte oplossing te vinden, daartoe moet hun vergiftigde systeem immers aan de kant geschoven worden. Daar zullen zij niet voor zorgen, het is aan de rest van ons, de gewone werkende bevolking, om er werk van te maken door te bouwen aan een massale socialistische beweging die de planeet kan bevrijden van het kapitalisme.
