Griekse openbare omroep ERT onder zelfbeheer

Op 11 juni 2013 werd als een donderslag bij heldere hemel de sluiting van de Griekse publieke omroep ERT aangekondigd. Met één pennentrek door premier Samaras verloren meer dan 2600 mensen hun baan. De omroep blijft echter doorgaan in zelfbeheer, in vaak moeilijke omstandigheden.

Reportage door Kristof V (Leuven). Foto: ERT-gebouw in Thessaloniki

Noch onder de fascistische bezetting, noch onder de dictatuur van het kolonelsregime onderging de ondertussen 75 jaar oude ERT een dergelijke maatregel. Meer dan 4 maand na haar sluiting doen de mensen van ERT nog steeds wat ze de afgelopen tientallen jaar deden; het informeren van de bevolking via radio en televisie. Een niet onbelangrijk verschil is dat dit alles nu gebeurt onder zelfbeheer, waarbij de noden van de bevolking centraal staan, en niet langer de belangen van een elite.

Thanasis Vikopoulos en Annita Paschalinou doen elk hun verhaal. Thanasis heeft zijn eigen radioprogramma op ERT3, de regionale ERT-omroep voor het noorden van Griekenland (Macedonië), terwijl Annita 500 kilometer zuidelijker in het hoofdgebouw van ERT in Athene werkt als journalist.

Thanasis Vikopoulos in Thessaloniki

2 oktober 2013. In het centrum van Thessaloniki vinden we de gebouwen van ERT3. Twee ervan zijn leeg en worden constant zwaar bewaakt door zowel politie als privébewaking. Een paar tiental meter verder, voor een ander ERT3-gebouw, ontmoet ik Thanis, terwijl hij samen met enkele collega’s een aankondiging maakt voor de filmavond die die vrijdag door ERT3 georganiseerd wordt.

Thanasis neemt me mee naar de studio tijdens zijn programma. Tussendoor speelt hij nummer zoals "The Ghost of Cable Street" over werkenden die in 1936 een fascistische mars in Oost-Londen verhinderden. Andere nummers zijn "Vradi Savatto", van de populaire linkse zanger Vasilis Papakonstantinou en "London Calling" van The Clash. Tijdens het spelen van de muziek vertelt hij.

De sluiting

"Op 11 juli kondigde de de regering, bij monde van woordvoerder Simos Kedikoglou, haar beslissing tot sluiting van ERT aan, wat op quasi alle radio- en televisiekanalen in Griekenland uitgezonden werd. De 2.656 werknemers van ERT vernamen via deze weg dat ze met onmiddellijke ingang hun job verloren".

"Dit was een mokerslag voor ons, onze families, vrienden, voor iedereen. Overal in het land stroomden mensen samen voor de gebouwen van ERT om hun steun te betuigen; Niet alleen in de grotere steden zoals Athene en Thessaloniki, maar ook op de andere plaatsen waar ERT een meer lokale implanting heeft."

"We hebben echter nooit de gebouwen verlaten. We bleven uitzenden. De eerste dagen na de aankondiging kon heel Griekenland ons nog via zowel radio als televisie ontvangen. Als reactie daarop begonnen de daaropvolgende dagen technici, die geen enkele band met ERT hadden en vergezeld door de politie, de transmitters af te sluiten, om te verhinderen dat mensen onze uitzendingen nog konden volgen."

"Ze konden echter enkel de digitale transmitters uitschakelen, wat wil zeggen dat tot op de dag van vandaag het analoge signaal ontvangen kan worden. Helaas zijn hele regio’s zoals Kreta volledig digitaal. Het uitzenden werd dus wel zwaar bemoeilijkt."

"Gelukkig gaf de European Broadcasting Union (EBU) ons een satelietsignaal voor zowel radio als televisie. De EBU stelde immers dat ERT de enige wettelijke publieke omroep was. We kregen steun van diverse overheden, omroepen en politieke partijen wereldwijd, alsook van werknemers, in het bijzonder die in de mediasector, onder meer uit Schotland, Spanje en België."

Verdeel en heers

"Ondertussen ging de regering over tot de oprichting van een nieuwe, tijdelijke omroep onder de naam DT. Haar uitleg? 2.656 werknemers was te veel, ze werden bovendien te veel betaald. De ERT was een bron van ondoorzichtigheid en corruptie die gestopt moest worden. DT is snel-snel opgericht en zendt uit gebruikmakend van de infrastructuur van private bedrijven. (nvdr: DT zendt uit gebruikmakend vanuit gebouwen die eigendom zijn van de private zender Mega.)"

"DT heeft tot doel de brug te maken naar de nieuwe staatszender NERIT en zou dus maar een een korte tijd uitzenden. DT zou 2.000 mensen tewerkstellen, maar pas wanneer de ERT gebouwen leeg zijn. Hoeveel er daarvan uiteindelijk bij NERIT zullen kunnen blijven is onduidelijk, maar het zullen er een pak minder zijn. Ik schat een 800-tal."

"Deze regering past hier dus een verdeel-en-heersstrategie toe in twee fasen. Voor DT konden zowel de voormalige werknemers van ERT als anderen solliciteren, waarbij er niet echt gekeken werd naar ervaring. Voor wat Thessaloniki betreft, werkt nu 40% van de voormalige ERT-werknemers voor DT, terwijl 60% doorgaat met ERT. Collega’s waarmee we vele jaren samengewerkt hebben en die nu voor DT werken staan nu opeens vijandig tegenover ons. We krijgen dingen te horen zoals: ‘Vergeet jullie revolutie maar’"

"Vanaf de eerste dag werden zowel de telefoon- als internetverbindingen van alle ERT-gebouwen afgesneden. In Thessaloniki hadden we het geluk dat de universiteit, die direct aan onze gebouwen grenst, ons een internetverbinding gegeven heeft, maar we hebben nog steeds geen telefoon. Via een constructie met een SIM-kaart kunnen mensen ons wel bellen, maar zelf kunnen we enkel via GSM telefoneren. Hier, in Thessaloniki hebben we het geluk, maar kleinere, meer afgelegen ERT-gebouwen zijn nog steeds afgesloten."

"In tegenstelling tot Athene, waar alles gecentraliseerd is in één gebouw, zijn de functies van ERT3 in Thessaloniki verspreid over vier gebouwen. Voor ons was het zeer moeilijk om deze vier gebouwen constant bemand te houden. We beslisten dus om ons te centraliseren in de twee voornaamste en de twee andere gebouwen te verlaten."

"Twee weken geleden viel de politie binnen in deze twee laatste. Daarbij werden ze vergezeld door onbekenden die mogelijks gelieerd waren met het ministerie van economische zaken. De mensen van ERT werden de toegang ontzegd. "Orders van de regering" kregen we te horen. Twee parlementairen van Syriza die we gecontacteerd hadden kregen hetzelfde te horen. Enkel mensen met een contract bij DT zouden nog binnen mogen."

Politieke druk

"Initieel bood de nieuwe omroep DT enkel televisie aan en geen radio of berichtgeving via internet. Tot vandaag hebben enkel PASOK en ND er een forum. EBU benadrukte dat ze de satellietlink zou blijven aanbieden aan ERT zolang Griekenland geen publieke omroep heeft die alle diensten – dus zowel TV als radio en internetverslaggeving – aanbiedt en die tegelijkertijd in staat is een gediversifieerd, pluralistisch aanbod te voorzien."

"Zaterdag 17 augustus bevestigde EBU nog dat ze het satellietsignaal zou blijven aanbieden, maar de daaropvolgende ochtend werd het signaal door EBU toch definitief onderbroken. Deze stap, waarmee ze hun eigen principes schonden, is dus bijzonder vreemd. We vermoeden hier sterke politieke druk."

"Op dit moment is heeft de biënnale voor hedendaagse kunsten overal in Thessaloniki plaats. Minstens twintig jaar lang was ERT de mediasponsor en nu plots is dit DT. Met Cinema Festival Drama, het grootste kortfilmfestival in Thessaloniki, zagen we hetzelfde. Ook dit lijken mij duistere politieke beslissingen."

Steun voor ERT

"We zitten dus weliswaar in zekere mate met met een technisch isolement maar we krijgen gelukkig veel steun van elders. De regeringspartijen PASOK en ND boycotten ons en het fascistische Gouden Dageraad blijft stil rond de ERT-kwestie. Maar alle andere politieke partijen steunen ons en weigeren DT te erkennen."

"Op hun persconferenties wordt systematisch enkel ERT uitgenodigd en niet DT, die dus enkel de regeringspartijen PASOK en ND aan het woord laat. Voor ons is de steun van zowel de politieke partijen als de bevolking, waar ik het eerder reeds over gehad heb, zeer belangrijk."

"DT heeft ondertussen nog maar bitter weinig kijkers weten te verleiden. De kwaliteit is ondermaats en het is een regeringszender waar dus enkel de twee regeringspartijen opgevoerd worden. Het is weliswaar ook moeilijk om ERT te ontvangen, maar gegeven de condities kunnen wij zeer tevreden zijn met onze kijk- en luistercijfers."

"De afgelopen zondag is ERT bijvoorbeeld weer begonnen met het uitzenden van het oudste sportprogramma, genaamd "Sportieve zondag". 16% van de analoge kijkers stemde af op ERT, maar het is natuurlijk moeilijk te zeggen hoeveel er ons op Internet volgden."

ERT gaat door!

"We houden ERT open voor het Griekse volk, voor de democratie en voor de vrije meningsuiting. De crisis van 11 juni hielp ons uiteindelijk om relaties op drie vlakken te herstellen. Ten eerste was er de relatie met onszelf. Wat we nu doen is stukken interessanter en zinvoller. Ten tweede is er de relatie met elkaar, met onze collega’s. Velen onder ons werkten jarenlang naast elkaar waarbij enkel een vluchtige goeiemorgen uitgewisseld werd."

"Deze strijd heeft ons veel dichter bij elkaar gebracht. Zelfs collega’s die tot voor kort fervente ND-stemmers waren, vechten nu mee tegen de regering, tegen besparingen en voor de Griekse bevolking. We zijn nu veel meer dan enkel collega’s. Ten derde is onze relatie met de Griekse bevolking hersteld. In het verleden waren we vaak de stem van de regering. Nu zijn we vrij om te zeggen wat er gebeurt en zal gebeuren. Nu zijn we de stem van en voor de Griekse bevolking."

"Dit is de grootste beweging in Griekenland die zo lang standhoudt zonder dat er lonen uitbetaald werden. Sinds 11/06 is ERT het platform voor andere bewegingen die vechten tegen het neoliberalisme, de leraars, het personeel in de medische sector, etc … Wij geven hen een 100 procent vrije microfoon."


Annita Paschalinou in Athene

Een paar dagen later, vrijdag 11 oktober in de avond, ontvangt Annita mij in het hoofdgebouw van ERT in Athene. Ook zij vertelt over een aantal aspecten van het ERT-verhaal.

Politiek, hypocrisie & corruptie

"De sluitingsoperatie was totaal onvoorbereid en de regering had zich niet verwacht aan het verzet door ons en de Griekse bevolking noch aan de reacties in de rest van Europa. Verschillende ontslagbrieven waren niet eens ondertekend, zodat zelfs de politie de echtheid van de documenten niet kon nagaan."

"Na de sluiting was er een persmededeling van de regering waarin ze ons beval de gebouwen te verlaten, terwijl een ander regeringspersbericht stelde dat we verantwoordelijk bleven voor het materiaal van ERT tot op het moment dat alles overgedragen moet worden."

"De sluiting van ERT past natuurlijk in een breder kader. Er moesten dringend resultaten in de vorm van ontslagen voorgelegd kunnen worden. De kredietverleners wilden cijfers en namen zien. Voor het einde van 2014 moeten 15.000 ambtenaren ontslagen zijn. Er moest dus dringend bloed vloeien."

De regering kondigde aan dat er in de overgangszender DT 2.000 mensen zouden aangenomen worden, maar pas wanneer de ERT gebouwen leeg zijn. Nu werken er veel minder mensen voor DT en ze zijn tewerkgesteld met een contract van twee maanden."

"Er was gisteren (10 oktober) in het parlement een wetsvoorstel om dit te verlengen naar 10 maanden. In de eerste helft van 2014 heeft Griekenland immers het Europese voorzitterschap en de regering wil voorbereid zijn op de noodzakelijke extra mediabelangstelling die daarbij komt kijken."

"Dit wetsvoorstel bevat een tweede component, waarbij enorm verregaande bevoegdheden voor de managers en de CEO van zowel DT als het toekomstige NERIT voorgesteld worden. Ze zouden daarbij vrij van procedures en controlemechanismes niet alleen mensen (technici en journalisten) kunnen aanwerven en ontslaan maar ook gebruik kunnen maken van diensten van private bedrijven."

"Elke vorm van transparantie en verantwoording aan wie dan ook zijn hierbij afwezig. Dit wordt een bron van corruptie en machtsmisbruik, wat net de officiële reden is waarom ERT gesloten werd, terwijl er bij ERT wel procedures waren, net om corruptie tegen te gaan. Dit legt glashelder de hypocrisie van de regering bloot."

Zelfbeheer

"We houden niet van de term ‘bezetting’. Zo worden we geassocieerd met ‘marginale krakers’, wat de regering maar al te graag doet om ons te discrediteren. We gebruiken liever de term zelfbeheer, wat ook een betere uitdrukking is van datgene wat we hier doen."

"Voor mij is ERT onder zelfbeheer een fantastische ervaring. Ik ben er erg trots op. Toen de sluiting van ERT aangekondigd werd was ik woedend, ontgoocheld, teleurgesteld … ik voelde me verraden. Ik werkte hier graag en beschouwde de sluiting als oneerlijk, als een onfaire beslissing."

"Er ging geen enkele evaluatie aan vooraf en ik had achteraf niet de mogelijkheid om te argumenteren dat het een foute beslissing was. Wat had ik fout gedaan? Ik hield van mijn werk en ik had veel andere jobmogelijkheden, maar ik koos er bewust voor om bij ERT te werken als journalist."

"Vanaf 11 juni werd ERT ook mijn thuis. Ik doe mijn uiterste best om het te beschermen. Ik wil het niet kwijt. Telkens wanneer ik ’s avonds ERT verlaat, hoop ik de volgende dag terug te kunnen komen. Vanaf die dag spendeerden we allen veel meer uren op ERT."

"Ik was hier, net zoals vele andere moeders. We hadden niet de mogelijkheid onze kinderen elders achter te laten. De hele zomer hebben we samen gevochten met onze kinderen aan onze zijde. We zijn geen anarchisten zoals de regering ons wil doen geloven, maar mensen met gezinnen."

"Ik ben nooit lid geweest van een vakbond of een politieke partij. Ik verdedig enkel mijn recht op werk. Ik ben hier echter ook voor een andere reden, om de rechten te verdedigen van de bevolking, rechten die nu vernietigd worden door de Troika en (Griekse eerste minister Samaras."

"Waarom ik van zelfbeheer hou? Ik schrijf van onderuit, over de reële noden van de bevolking en over datgene wat hen aanbelandt. Ik kan de waarheid schrijven over wat er gebeurt in Griekenland en daarbuiten, wat in het verleden niet altijd het geval was."

"In het verleden mocht ik geen negatieve berichten over de regering schrijven. Mijn manager heeft me zelfs gevraagd om artikels te verwijderen. Zo had ik bijvoorbeeld eens een artikel geschreven over het feit dat Griekenland het armste land in de eurozone was. Via een telefoontje kreeg mijn manager de vraag om het artikel te verwijderen, wat hij dadelijk deed, zonder overleg met mij. Toen ik hem vroeg vanwaar het telefoontje afkomstig was, antwoordde hij: "Geen vragen stellen!"

"Vanaf september 2012 tot 11 juni dit jaar waren er veel problemen met de algemene manager voor het ERT-nieuws. Deze persoon werd door de regering aangesteld en had een verleden als reporter bij sensatiezender Star Channel. Deze negen maanden waren de moeilijkste uit mijn carrière. De censuur was verschrikkelijk. We konden enkel nog artikels schrijven waar de regeringspartijen geen problemen mee zouden hebben. ND had de meeste invloed."

"Dagelijks werd gebeld met het management van ERT om te vragen wat de headlines waren en om de prioriteiten van de nieuwsberichten te veranderen. De regering beïnvloedde dus rechtstreeks het TV-product. Maar zelfs onder deze condities was ERT nog steeds democratischer en pluralistischer dan de private media. Nog steeds kwamen alle stemmen aan bod. Bij wet was ERT zelfs verplicht om alle politieke partijen aan het woord te laten, wat ook gebeurde."

"Nu kunnen we ongehinderd correct en waarheidsgetrouw berichten over zaken die relevant zijn voor de gewone bevolking, vrij van politieke invloed. Ik kan schrijven over de kinderen die wegens voedselgebrek flauwvallen in de klassen, over de ontoegankelijkheid van de universiteiten indien je in het secundair onderwijs geen privélessen betaalt, over de dalende levensstandaarden, over de huizen die in beslag genomen worden, over de belasting op huisbezit zodat het lijkt alsof je huurt, terwijl veel Grieken een huis kochten ter compensatie van de lage pensioenen."

"Ik kan schrijven over de talrijke belastingen door de regering. Zelfs een dakloze zou hier 50 euro belasting moeten betalen indien hij alles aangaf. We berichten niet enkel over sociale aspecten, maar ook over economie, over de onenigheden wat betreft de Griekse schuld tussen het IMF en de EU, over de onderhandelingen die momenteel plaatsvinden, … Ook dit zijn ontwikkelingen die invloed zullen hebben op de levens van de Griekse bevolking."

Staatsomroep maar geen publieke omroep

"Momenteel wordt de nieuwe staatsomroep DT enkel door de regeringspartijen erkend. Alle oppositiepartijen, met uitzondering van Gouden Dageraad, zijn ervan overtuigd dat de sluiting illegaal was en weigeren daarom nog steeds met DT samen te werken. Van pluralisme is bij DT dus absoluut geen sprake."

"Volgens Ingrid Deltenre, de directeur van de EBU, heeft DT "enkele problemen zoals pluralisme", wat volgens haar de schuld is van de oppositiepartijen en dus niet de verantwoordelijkheid van de EBU. Pluralisme kun je absoluut niet als een detail afschilderen, maar toch besloot de EBU om het ERT-satelietsignaal te stoppen, aangezien er nu DT is. Ik ben ervan overtuigd dat de regeringslobby erin geslaagd is de EBU haar standpunten te doen wijzigen. Dan spreek ik niet enkel over de Griekse, maar ook over buitenlandse regeringen."

"DT heeft ondertussen zowel een website, radio- als TV-kanaal, maar vooral de website maakt me razend. Ze verscheen op 17 september en had exact dezelfde opmaak als de site van ERT die door de regering offline gehaald is. Enkel de naam was veranderd. Ook qua inhoud was er weinig nieuw."

"Toen ik voor het eerst de website van DT zag, kon ik er mijn eigen artikels lezen. Zelfs mijn naam stond nog onder elk artikel. Ik voelde me, net zoals 11 juni verraden. Ik voelde me een stuk weggesmeten vuil. Ik wist ook wie dit gedaan had: een collega waarmee ik samengewerkt heb, waarmee ik praatte, lachte… Ik voelde me verschrikkelijk op dat moment."

"Veel voormalige collega’s die nu voor DT werken zeiden dat ze deze job en het geld nodig hebben voor hun gezin. Dit schrikt me echter niet af, ik ben niet bang om te vechten. Ik heb mijn waardigheid en verkies ook in waardigheid te werken. De arbeidscontracten bij DT zijn ondertekend door Stournaras, de minister van financiën, die ons als corrupt omschreef. Hoe zou ik bij deze persoon een contract kunnen tekenen? Hoe democratisch en pluralistisch kan een dergelijke omroep zijn?"

"Er is een groot verschil tussen een openbare omroep en een staatsomroep. DT is een staatsomroep, maar absoluut geen openbare omroep wegens het gebrek aan pluralisme en onafhankelijkheid. Op basis van wat ik zie heb ik ook geen enkele reden om aan te nemen dat de opvolger van DT, NERIT, wel een openbare omroep zal worden."

Sinds enkele dagen lijkt de regering een nieuw offensief gestart te hebben. ERT in grote delen van het land niet meer te ontvangen. Gevreesd wordt dat de politie de gebouwen van ERT zal ontruimen.

De website van ERT vind je hier.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie