De afgelopen weken zonden verschillende radiozenders van BBC een reportage uit over de actuele goelags in Kazachstan (hier kan je de reportage herbeluisteren: ‘Docs: Kazakhstan’s living Gulags 15 Aug 2013’). Daarin werd een beeld geschetst van martelingen, verkrachtingen en moorden in de gevangenissen en ‘strafkolonies’ in Kazachstan.
Er wordt een gedetailleerd beeld gegeven van het gevangenisleven in Kazachstan. Dat beeld bevestigt wat we eerder naar buiten brachten met Campaign Kazachstan, vooral in het kader van de vervolging van mensenrechtenadvocaat Vadim Kuramshin. Die durfde het aan om zich tegen de gruwel uit te spreken en werd van antwoord gediend met een veroordeling. In de reportage werd ook gewezen op andere advocaten die net als Vadim achter tralies terecht kwamen. Vadim zit momenteel in een strafkolonie. Op basis van in kaart gezette feiten werd hij tot 12 jaar veroordeeld. Nochtans werd zijn vervolging aanvankelijk unaniem verworpen door een jury.
We hebben ook al bericht over de activist en schrijver Aron Atabek die tot 18 jaar celstraf werd veroordeeld omdat hij inging tegen de afbraak van de huizen in de krottenwijken van Shanyrak in de buurt van Almaty. Hij werd in eenzame opsluiting gehouden voor ondraaglijk lange periodes. Vaak kreeg hij zelfs niet eens pen en papier. In enkele gedichten die naar het Engels vertaald werden, vergelijkt hij zijn ervaring met die van zijn vader die in de meest beruchte strafkampen onder Stalin in dezelfde regio zat.
De correspondent van de BBC in Centraal Azië, Rayban Demytrie, bevindt zich in Karaganda, het “industriële centrum van Kazachstan maar ook het centrum van een uitgebreid netwerk van werkkampen uit de Sovjettijd.” Ze bezoekt het museum op de site van Karlag (Karaganda straf- en werkkamp) – het grootste concentratiekamp onder Stalin met maar liefst 800.000 gevangenen. Ze ziet er een lijst van 31 vormen van marteling die werden toegepast om iedere oppositie bij de gevangenen te breken. Gemiddeld kwam een kwart van de gevangenen in de Goelags er niet levend uit.
Het martelen gaat door
Op een steenworp van het museum bevindt zich een ‘moderne’ variant van de goelags: gevangenis AK 159/7. Een activist die opkomt voor de rechten van gevangenen, Ruslan Azdoeyev, brengt de journaliste van de BBC tot in de buurt van de gevangenis. Daar horen ze hoe de gevangenen verplicht worden om te marcheren en patriottische liederen te zingen. Ze worden soms verplicht om dat urenlang vol te houden. Ruslan legt uit dat dit vaak gebeurt, ook al is het niet legaal. Er zijn tal van andere gevallen van misbruik in de gevangenissen van Kazachstan. Dat gaat tot en met het vermoorden van gevangenen, moorden waarvoor niemand wordt vervolgd of gestraft.
“De geschiedenis herhaalt zich”, zegt een vrouw wiens zoon in de gevangenis zo hard werd aangepakt dat hij amper nog kan stappen. Hij durft zijn moeder niet alle details van zijn behandeling in de gevangenis vertellen. Hij vreest dat dit zou leiden tot bijkomende straffen. Ondanks de intimidatie waren er volgens de speciale gezant van de Verenigde Naties, Evgeny Jofftis, dit jaar alleen al 200 klachten wegens marteling. Een vrouw verklaart in de reportage dat de gevangenissen mensen op het betere pad moeten brengen in plaats van hen te veroordelen tot een levende of echte dood.
De correspondent van de BBC spreekt met een een vertegenwoordiger van de regering die doodleuk verklaart dat de uitgaven voor de gevangenissen recent verdubbeld zijn en dat er vooruitgang is. Er werden forums gehouden met bezoekers uit Duitsland, Italië en Noorwegen om de mensenrechten te bediscussiëren, er is een ombudsman voor de gevangenissen aangesteld en Kazachstan ging van het land met het derde grootste aantal gevangenen ter wereld naar de 36ste plaats.
Op het einde van het programma stelt Rayhan vast dat het regime van Kazachstan miljoenen uitgeeft voor public relations in het buitenland en geobsedeerd lijkt door international conferenties en hoogwaardigheidsbekleders. De BBC schrijft op haar site: “Ondanks de slechte situatie inzake mensenrechten, hebben heel wat ontwikkelde naties, waaronder Groot-Brittannië, hun verhoudingen met het olierijke land snel verbeterd.” In de aankondiging voor het programma werd de vraag gesteld waarom de horror van de gevangenissen in Kazachstan zo weinig bekend is.
Met Campaign Kazachstan voeren we al jaren campagne om de stilte te doorbreken. De enorme olie- en andere rijkdommen in Kazachstan zorgen ervoor dat Westerse regeringen zwijgen. Hun bedrijven maken immers grote winsten door beroep te doen op de goedkope arbeidskracht van de onderdrukte Kazachse arbeiders. Ze sluiten bovendien lucratieve wapencontracten zodat de bevolking onder de knoet zou blijven. Programma’s zoals deze radio-uitzending over Kazachstan blijven uitzonderlijk.
Met Campaign Kazachstan beperken we ons niet tot het bekendmaken van de verschrikkelijke omstandigheden onder de dictatuur van Nazarbajev, we bouwen aan solidariteit met diegenen die het risico op gevangenschap en marteling lopen. En we voeren campagne om een einde te maken aan de dictatuur.
Wil je de politieke gevangenen een hart onder de riem steken, schrijf hen dan Engelstalige solidariteitsbrieven:
- Vadim Kuramshin: Uch. EC 164/4, Poselok Gornii, Yesilskii raion, 150506
- Aron Atabek: Uch. UK 161/12, Posyolok Severnyi, Arqalyq, Kostanayskaya Oblast, Kazakhstan 110300,
- Rosa Tuletayova: Uch. UK 157/11, Ulitsa Satibaldina 47, Аtirau 060000
- Vladimir Kozlov: Uch. ЕС 164/3, Ulitsa Pervaya Zarechnaya, 100, Petropavlovsk, Severnaya Oblast, Kazakhstan, Kazakhstan 150000
