Sinds de uitholling en verburgerlijking van de voormalige arbeiderspartijen, zoals SP.a en PS, werden wereldwijd verschillende nieuwe initiatieven genomen. Dit om een politiek verlengstuk op te bouwen voor de strijd van miljoenen tegen de aanvallen op onze levensstandaard. Sommige nieuwe partijen ontstonden uit een afscheuring van voormalige arbeiderspartijen. Anderen ontstonden uit strijdbewegingen, of door het samenbrengen van verschillende linkse krachten en vakbonden.
Els Deschoemacker
Enkele van die nieuwe formaties hebben de bedoeling om te bouwen aan een nieuwe strijdpartij. Weer anderen houden het bij electorale allianties bij verkiezingen. In ieder geval, een aantal lessen kunnen en moeten worden getrokken om het gebrek aan een politiek instrument en een strijdpartij voor de arbeidersklasse op te lossen.
Een partij als instrument voor strijd en discussie
Hoe vechten tegen jobverlies, voor betere lonen en arbeidscondities, voor het behoud en de uitbreiding van de sociale zekerheid, het recht op degelijk onderwijs voor iedereen,… Dit zijn vragen waarop die partijen een antwoord zullen moeten bieden. Internationaal en in België zien we een heropleving van klassenstrijd. In april alleen al stonden de textiel-arbeiders, de metaalarbeiders, de werkers uit de non-profit en de leerkrachten op straat.
Bij geen enkele partij konden deze arbeiders met hun eisen terecht. Iedere nieuwe formatie, wil ze levensvatbaar zijn en een aantrekkingspool vormen voor arbeiders in actie, zou een actieprogramma moeten aanbieden waarmee we de strijd kunnen aangaan tegen de neoliberale hervormingen. De strijd voor een arbeidsduurvermindering, als manier om het beschikbare werk te verdelen over de hele werkende bevolking, is één voorbeeld. De eis voor het behoud en tegen de splitsing van de sociale zekerheid een ander. Maar ook het gevecht voor betere lonen, een gegarandeerd pensioen,… moet deel zijn van het programma.
De ASG in Duitsland
Hoewel onze leden in Duitsland deelnemen aan het nieuwe linkse electoraal initiatief ASG en er het potentieel van zien, moeten we wijzen op de zwakheden van dit initiatief. ASG is een initiatief van vakbonds- en oud SPD-bureaucraten. Het wil zich bij de verkiezingen links presenteren van de SPD van Schröder. Dit als reactie op het groeiende ongenoegen onder de bevolking en de snelle val in steun voor de SPD in verkiezingen en verschillende opiniepeilingen.
Het bestaan van een linkse lijst en de media-aandacht daarvoor volstaat om een aantrekkingspool te zijn voor diegenen die zich gedegouteerd afkeren van de SPD en uitkijken naar een alternatief. Dit initiatief zal echter de rug toegekeerd worden als het afwezig blijft in de concrete strijd tegen de neoliberale maatregelen. Zeker in een eerste fase zal ASG kunnen inspelen op electorale en reformistische illusies die aanwezig zijn onder brede lagen. Op termijn biedt een zuiver electorale strategie echter geen uitweg. Zeker nu ook ex-SPD’er Lafontaine heeft aangegeven aan te sluiten bij ASG zal het reformistische karakter van dit initiatief verder worden versterkt. Lafontaine was een bekend figuur binnen de SPD, maar is iemand die netjes blijft tekenen binnen de lijnen van het kapitalisme.
Nu al wordt het onze leden – georganiseerd in SAV – niet toegelaten om aan te sluiten bij ASG, omwille van hun pogingen om van ASG een strijdpartij te maken. Alles wijst erop dat de leiding op een ondemocratische manier arbeiders en jongeren zal verhinderen om een meer radicaal programma naar voor te schuiven.
De PSol in Brazilië
De ontwikkeling van de PSol in Brazilië is van een heel ander kaliber. Deze nieuwe partij vloeide voort uit de strijdbeweging van arbeiders en jongeren tegen het neo-liberalisme van de gewezen arbeiderspartij PT. Dissidente parlementairen werden uit de PT gezet omdat ze stemden tegen de pensioenhervormingen van Lula. Ze vormden samen met revolutionaire socialisten een nieuwe formatie, de Partij voor Socialisme en Vrijheid. In tegenstelling tot bovenstaand initiatief spreekt deze formatie zich openlijk uit tegen het kapitalisme en het neoliberalisme dat dit met zich meebrengt. Ze erkent de rol van de arbeidersklasse in de strijd tegen het kapitalisme en spreekt zich uit voor een verandering van de maatschappij in socialistische zin.
Bovenal begrijpen de initiatiefnemers, waaronder ook onze Braziliaanse afdeling, dat democratie en vrijheid van discussie essentieel zijn voor de opbouw van een nieuwe arbeiderspartij. Zeker in dit stadium van de klassenstrijd is er nog veel verwarring over waar naartoe en hoe zaken af te dwingen. Daarom is het van ongelooflijk belang dat verschillende opinies besproken en getest kunnen worden, om daaruit lessen te trekken voor de hele arbeidersbeweging.
Maar ook hier is de druk van het electoralisme aanwezig. De presidentsverkiezingen in 2006 en de nood om klaar te staan en een alternatief neer te zetten naast de PT zet deze militanten onder druk. Het zich zuiver richten op deze verkiezingen echter, zonder ermee rekening te houden dat belangrijke strijdbewegingen antwoorden zullen vragen over hoe te vechten en met welk programma, zou een fout van jewelste zijn. Het zou betekenen dat de PSol een belangrijke kans laat liggen om de echo die ze vandaag krijgt om te zetten in partij-afdelingen die de militante jeugd en arbeiders van Brazilië kunnen organiseren in de strijd tegen Lula.
Hoe je het ook draait of keert: reële veranderingen worden slechts afgedwongen wanneer de arbeidersklasse en de arme massa’s leren uit hun krachtmetingen met de bestaande orde. Wanneer ze via ervaring in strijd beseffen wat hun rol kan zijn in de verandering van de maatschappij in socialistische zin.
