Na de succesvolle lancering van de Workers and Socialist Party (WASP) is er nu de campagne om de partij geregistreerd te krijgen en wordt tegelijk gebouwd aan een sterkere inplanting en aan structuren voor de partij doorheen het hele land. De centrale campagne is er die voor echte jobs, degelijke lonen en goede arbeidsomstandigheden voor het personeel van de publieke sector. Dat wordt gekoppeld aan de strijd voor toegang tot basisdiensten zoals elektriciteit en huisvesting in arbeidersbuurten. Er wordt ook verder opgekomen rond de eisen van de mijnwerkers voor een degelijk inkomen en tegen de sluiting van mijnen.
De Democratic Socialist Movement (DSM) bouwt samen met activisten uit de mijnwerkersstrijd aan de nieuwe arbeiderspartij WASP. Dat gebeurt onder meer met protestacties in de mijnwerkersbuurten rond Johannesburg en in Limpopo. Op 1 mei houdt de WASP een eigen betoging in Carletonville, een goudmijnstad ten zuiden van Johannesburg. Op die betoging willen we de verschillende campagnes bijeenbrengen onder de eis voor de nationalisatie van de mijnsector onder democratische controle van de arbeiders en hun gemeenschap.
De werkloosheid loopt enorm sterk op en de regering heeft er geen antwoord op. De ANC-regering komt niet verder dan voorstellen als ‘Community Work Programme’ (CWP) en Home Based Care, waarbij werklozen voor erg lage lonen jobs moeten uitoefenen. Soms krijgen ze amper 50 dollar per maand! Dergelijke slavenarbeid wordt ingezet voor erg belangrijke taken zoals het onderhoud van de straten, volwassenenonderwijs, basisgezondheidszorg voor de meest hulpbehoevenden,… Dat zijn taken die door de publieke sector moeten opgenomen worden. In plaats van dat te doen, laat de regering dergelijke taken over aan een vorm van ‘liefdadigheid’ gekoppeld aan extreme uitbuiting waar enkel een aantal uitzendkantoren rijk van worden. Die mogen immers de ‘vrijwilligers’ leveren die via hun bijdrage ‘werkervaring’ op doen terwijl ze daar amper voor betaald worden. WASP probeert arbeiders die in deze stelsels werken bijeen te brengen in een arbeiderscomité.
In heel wat arbeidersbuurten moet de bevolking een strijd leveren om de basisbehoeften ingevuld te krijgen. In Wedela, een township op een steenworp van de mijnen van enkele grote goudbedrijven, besloot de gemeenteraad onder leiding van het ANC om de elektriciteit af te sluiten bij de honderden mensen die de steeds stijgende prijzen niet meer konden betalen. Enkele maanden na de mijnwerkersstaking van vorig jaar en enkele weken na de strijd tegen de poging tot lock-out door Harmony Gold waarbij 6.000 arbeiders de toegang tot het bedrijf ontzegd werden, moest die maatregel van het lokale ANC-bestuur wel tot protest leiden. Er wordt een campagne ‘Operatie Khanyisa’ (‘Operatie doe het licht aan’) gevoerd door voornamelijk jonge activisten die tegelijk ook de WASP uitbouwen.
De werkenden en werklozen moeten op zoek naar brandhout in de bossen, ze halen water uit lokale rivieren die vervuild zijn door de lokale mijnen. De grote mijnbedrijven maken intussen miljardenwinsten. Mijnwerkers worden geconfronteerd met onveiligheid in de mijnen. Tegen juli zouden 14.000 mijnwerkers in Rustenburg wel eens hun werk kunnen verliezen. De grootste platinumproducent ter wereld, Anglo Platinum, wil immers een ‘herstructurering’ doorvoeren om de winstmarges veilig te stellen op een ogenblik dat de wereldwijde crisis tot een dalende vraag leidt. Als dit sociaal bloedbad er effectief komt, kan het snel gevolgd worden door nieuwe aanvallen in andere mijnbedrijven. De dalende goudprijzen kunnen een effect hebben op de tewerkstelling in de goudmijnen. Voor de kapitalisten gaat het om tijdelijke maatregelen, maar dan wel ten koste van de arbeiders. Over de langere termijn maken de mijnbaronnen zich geen zorgen, ze weten immers dat ze de controle hebben over de grootste mineraalvoorraden ter wereld voor een geschatte waarde van minstens 2,5 triljoen dollar. Het echte gevaar voor hen ligt elders, bij de mogelijkheid van een nieuwe opleving van het conflict met de mijnwerkers.
De ANC-regering heeft haar pro-kapitalistische opstelling nog eens duidelijk gemaakt. In december werd op het partijcongres beslist om de mogelijkheid van nationalisatie te verwerpen. President Zuma verklaarde dat ‘gewelddadig protest’ de eerste prioriteit is in de strijd tegen ‘misdaad’. De vakbondsfederatie Cosatu, die in een alliantie met het ANC zit, kent steeds meer interne spanningen die meermaals tot geweld hebben geleid. De kwestie van een nieuwe arbeiderspartij en onafhankelijke arbeiderscomités is dan ook bijzonder dringend.
Het is een race tegen de tijd, maar we doen er alles aan om de WASP uit te bouwen en de verschillende strijdbewegingen te verenigen. Er is nu een begin van structuur voor de WASP in alle negen de provincies. Er zijn belangrijke lagen van werkenden bij het initiatief betrokken, onder meer in de sectoren van gemeentepersoneel en transport. We hopen dat 1 mei het begin kan vormen voor een nationale campagne voor degelijk werk, goede lonen, huisvesting, elektriciteit en andere basisdiensten alsook voor de nationalisatie van de mijnsector.
