Interview Gaby Colebunders
Eerder schreven we al dat het sociaal akkoord bij Ford en onderaannemers met een grote meerderheid werd goedgekeurd (zie dit artikel). Naar aanleiding van het sociaal akkoord en de strijd bij Ford spraken we met Gaby Colebunders, een strijdbare delegee die mee het voortouw nam bij de acties.
In Limburg kennen ze je al, maar voor veel van onze lezers is Gaby Colebunders hooguit een naam. Wanneer ben je begonnen bij Ford? Je bent delegee geweest voor ABVV metaal en nu voor ACV Metea, hoe is dat in zijn werk gegaan?
Ik begon 21 jaar geleden op mijn 19de bij Ford. Er werd toen net een nachtpost opgestart. Aangezien ik op mijn voorgaande job al jongerendelegee was, werd ik al na twee weken opgenomen in de syndicale delegatie van de toenmalige CMB. De sociale verkiezingen daarop werd ik ook effectief verkozen als jongerenafgevaardigde. In 2008 was Ford heel boos op mij omwille van mijn steun aan de koopkrachtstakingen. Toen werd ik afgezet als delegee door mijn secretaris. Die koopkrachtstakingen waren begonnen bij Syncreon en uitgebreid naar andere onderaannemers en ook bij Ford waren we gevolgd (1). Ik moest 6 weken lang niet gaan werken. Men wou me zelf ontslag doen nemen, maar dat heb ik geweigerd. Ik vond dat ik niets verkeerd gedaan had. Ik ben een groot voorstander van arbeiderscontrole. Maar ik mocht me nergens verdedigen, niet op de militantenkern, niet in de delegatie, niet op provinciaal nivo en al evenmin nationaal.
Dan ben je door het ACV gevraagd om op hun lijst op te komen bij de sociale verkiezingen vorig jaar?
Ja, in februari 2012 werd ik gevraagd om op te komen bij het ACV in de sociale verkiezingen. Die vraag kwam eerst van gewone ACV-militanten die mij waardeerden voor mijn syndicale inzet. Dan kwam de vraag ook officieel van de secretaris. Ik heb mijn achterban geraadpleegd wat ik zou doen. Die zeiden mij ‘ga ervoor, we hebben iemand als jou nodig in de vakbond’. Bij een linkse groepering ligt dat gevoelig, overgaan van ABVV naar ACV, maar mijn houding was ‘ik heb niets gevraagd, jullie hebben mij geroepen’. Ik kreeg geen verkiesbare plaats, ik had dat ook niet gevraagd, maar kwam er wel uit met het derde meeste stemmen voor de ondernemingsraad en dat zonder lijststemmen.
Ik ben niet tegen de vakbonden, integendeel, ik vind ze absoluut nodig, maar ik vind wel dat ze de richting uit moeten van arbeiderscontrole. Ik lag in die periode mee aan de basis van een groep, ‘sociaal verzet’. We verenigden een kleine 150 arbeiders met militanten van de drie vakbonden en ik heb me eveneens ingeschakeld in de arbeiderswerking van de PvdA, die nog nooit zoveel arbeiders in Limburg heeft gewonnen, ook niet tijdens de mijnwerkersstakingen.
Het ACV deed daarmee een gouden zaak, werd dat erkend?
Het ACV is traditioneel altijd sterker geweest bij Ford. Het haalde destijds op haar eentje het dubbbele van ABVV en ACLVB samen. Maar sinds de voorgaande sociale verkiezingen was het ACV gedoemd haar meerderheid te verliezen. Bij het ABVV begon men erop te hopen dat de ACV meerderheid voor de eerste keer doorbroken zou worden. Maar door mijn 291 voorkeurstemmen bleef ACV toch de grootste vakbond. Dat was uitzonderlijk, want binnen het bedrijf had men mij afgezonderd in de paint en lakcontrole, waar ik geen contact had met de arbeiders, bovendien stond ik op een onverkiesbare plaats, maar het is anders uitgedraaid. Ik had verwacht dat men mij zou opnemen in de syndicale delegatie, maar zelfs als plaatsvervangend delegee was voor mij geen plaats.
Bij de aankondiging van de sluiting op 24 oktober werd geen enkel ordewoord gegeven. Had er toen iemand opgeroepen tot bezetting, dan was die er toch gekomen?
Het bedrijf was feitelijk al twee dagen bezet. Van vandaag op morgen werd ik piketleider. Op de bijzondere ondernemingsraad las de directie koudweg een brief voor, opgesteld door haar advocaten. De eerste reactie was stilte. De vakbondsleiders wilden al naar de media stappen, maar dat kon ik verhinderen. De militanten moesten eerst ingelicht worden. Luc Prenen, de zonesecretaris van ACV Metea legde de situatie uit. Ronny Champagne, provinciaal voorzitter van ABVV metaal, werd gevraagd te zwijgen. Hem wordt kwalijk genomen dat hij ons het toekomstcontract had aangesmeerd met een netto inlevering op de lonen van 2,5%, maar alles bijeen een inlevering van 12%, door te snoeien in het busvervoer, de resto’s, de schafttijd en de verlofdagen en dat in ruil voor werkzekerheid tot 2020, een belofte die de Ford directie net gebroken had.
Maar was er een strategie?
Neen, niets, geen algemene vergadering, geen strategie, geen enkel punt. Elke aanpassing die de directie later moest doorvoeren werd door onze groep afgedwongen. Zonder ons was er nooit naar Keulen gegaan om te protesteren en solidariteit te vragen. Zonder ons hadden de drie vakbonden geen advocaten onder de hand genomen om te procederen over de gebroken belofte van werkzekerheid. In ruil voor het terugbetalen met terugwerkende kracht van de loonsinlevering van 2,5% hebbende vakbonden dat nu laten vallen.
Met hun staking hebben de arbeiders van de toeleveranciers een doorbraak afgedwongen. Het actiecomité was daarbij cruciaal. Hoe werd dat opgevat?
In totaal hebben ze Ford 10 dagen stil gelegd. Pas na de vijfde dag werd het actiecomité opgezet. In de pers en in de vakbonden ging het gerucht dat de staking het werk was van de PVDA, Gaby en een bende wilden. Wij vonden dat het geen gevecht mocht worden op dat niveau. Met het actiecomité wilden we dat doorbreken. Het werd bewust samengesteld uit de hoofddelegees van de toeleveranciers. Ik herinner me nog dat Champagne had verkondigd dat Ford zou sluiten zonder één dag staken.
Dat doet me denken aan Opel. Daar had men het zogenaamde Olympia akkoord gesloten om de besparingen te verdelen over de verschillende sites, maar dat hield geen minuut stand zodra de sluiting van Antwerpen werd afgekondigd.
Ik weet niet waarom sommigen de aanpak van dat conflict ophemelen, ik vond het een teleurstelling.
Met het referendum was het bijna zover?
De situatie na het referendum was heel slecht. Er was gewoon geen wettelijke basis voor. Het stemformulier werd samen met een brief van de Ford-directie verstuurd, er werd gedreigd met een lock out, veel mensen hebben geen stembrief gekregen, stembrieven waarop een opmerking was geschreven werden als ongeldig beschouwd, 800 brieven waren verdwenen, dat was hoe men zogezegd aan een meerderheid kwam en dat werd dan nog verdedigd door de secretarissen.
We hebben staking overwogen vanaf 9 januari s’ochtends, maar we moesten opboksen tegen iedereen. Zelfs Herwig Jorissen, nationaal voorzitter ABVV metaal en Walter Cnops, algemeen secretaris ACV Metea, waren aanwezig. De militantenkern werd afgedreigd. Wie niet aan het werk ging, zou op staande voet uit de kern gezet worden. Toen zijn massaal jassen en vlaggen weggegooid. Ik ben daar niet voor, wij zijn geen anarchisten, we moeten de vakbonden van onderuit veranderen. De Algemene Centrale en Rob Urbain zijn ons altijd blijven steunen. Gaby Jaenen, secretaris bij de AC, kreeg als enige een brief van de deurwaarder aan het piket van de toeleveranciers. We moeten proberen de werking van onderuit te stimuleren. Er moet samengewerkt worden aan de basis.
De vakbondsleiders rekenden op de politici en hun taskforce.
Wie in een bedrijf zijn job niet uitvoert, zelfs al is het de baas, wordt eruit gegooid of terecht gewezen. Dat is zo in de patroonsorganisaties, politieke partijen etc. Als er in de vakbond een conflict is, verkiest men nog liever te splitsen dan de verantwoordelijken ter orde te roepen. We worden bij sociale conflicten steed meer aan banden gelegd, we blijven eenzijdige verzoeksschriften slikken, overal tracht men het strijdsyndicalisme in te bedden. Als we zo doorgaan blijft van de vakbond enkel een uitbetalingsinstelling van de werkloosheidsuitkeringen over en wat dienstverlening.
Bij het begin van het conflict vroeg een arbeider mij wat ik dacht dat er zou gebeuren. Ik zei “de eerste twee weken gaan we hier een volkstoeloop kennen, dan komt de ‘mars’, wat optredens, waarbij alle politici, burgemeesters etc. meewandelen, we krijgen wat knuffels en na de mars zijn we vergeten”. Tot de dag dat we onze acties begonnen. Dan stonden we dagelijks in de krant, zonder die acties waren we al lang vergeten.
Ik ben echt niet tevreden met het akkoord, maar wat verwezenlijkt werd, is er toch gekomen door actie. Aanvankelijk was de boskabouter (bedoeld wordt Alexander Decroo – EB) niet eens bereid SWT op 52 jaar toe te staan. Ze hebben daar een bende prominenten twee maand lang in een zogenaamde taskforce gestoken. Hun oplossing om de regio te doen herleven? Ons kanaal is niet diep genoeg en onze autosnelwegen niet breed genoeg. Voorts pleiten ze voor de bouw van een gevangenis. Was het daarop dat we moesten wachten? Ze zouden beter fietspaden aanleggen, want binnenkort rijden we hier allemaal nog slechts met de fiets.
Het referendum bleef niet lang overeind.
Er werd een premie van 40% in het vooruitzicht gesteld als we 1000 wagens per dag produceerden. Maar een staking van een halve post volstond en het referendum was weg, de vuilbak in. Ik moet toegeven dat de omstandigheden toen mee zaten. Bij Ford hadden we de vakbonden niet mee en zijn er 50 ingangen, maar bij de toeleveranciers is er één toegangsweg. Zij hadden een kleine overwinning geboekt door de actiedagen te doen uitbetalen met werkloosheid. Bovendien betaalde Ford in de VS net op dat moment een premie uit van 8000€ aan al haar werknemers en er was de aankondiging van de sluiting van de koude fase bij ArcelorMittal en de reactie daarop. De betoging in Namen werd uur na uur gevolgd op het radionieuws door Fordarbeiders aan de band, dat speelde mee om die dag ook in staking te gaan. Dat stond ons toe de strijd opnieuw aan te zwengelen.
Bij Opel vroeg ik aan een arbeider of receonversie mogelijk was en hij antwoordde me dat wie wil in die productieéénheid zelfs worsten kan draaien. Een arbeider bij Ford vertelde me iets vergelijkbaars over de installaties hier.
Ford is daarin niet geïnteresseerd. Het terrein zal hier vervuild achter blijven, Ford houdt het in eigendom om het niet te moeten saneren. Wat hier in de grond zit kan je je niet inbeelden. De gebouwen zijn ook zo verouderd, hier wordt al 50 jaar geassembleerd, men moet sommige plaatsen overkappen omdat er zoveel lekken zijn. De lakcabines zijn moesrot, die moesten al 20 jaar vernieuwd zijn. Nieuwe” lijnen, zoals voor het nat schuren, liggen er verlaten bij. Ford zal het op een akkoordje gooien met de overheid. De 50 miljoen expansiesteun die ze aan de Vlaamse overheid terug moeten betalen, zullen ze wellicht inruilen voor de grond en de gebouwen en ze zullen de overheid meteen laten opdraaien voor het saneren van de terreinen.
We hebben hier alles bij de hand, een haven, spoorlijnen, waterwegen… maar waar de overheid in Nederland Nedcar overnam, beperkt die zich hier tot een gouden handdruk. Wie in het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag belandt, houdt er best rekening mee dat het brugpensioen voortaan maar voor het bedrag van het minimumloon wordt meegeteld bij de berekening van het pensioen. Voor velen is dat een fors verlies. En voorts dat men op de ontslagpremies het jaar daarop belastingen betaalt, 13,07% RSZ en een gemiddelde aanslag van 33%, samen tot 50%.
Het sociaal plan werd met ruime meerderheid goedgekeurd. Was de werkdruk geen element bij Ford arbeiders om ermee in te stemmen? Ik kan me inbeelden dat velen het ritme kostbeu waren.
We produceren nu maar 800 wagens per dag, de werkdruk is daardoor draaglijk. Maar wat zeker meespeelde is dat velen 20 jaar onzekerheid, besparen, werkdruk en de koehandel tussen directie en vakbonden moe waren. Bovendien is er een kwart tot een vijfde van de werknemers met loonbeslag, bij de onderaannemers zal dat niet minder zijn. Anderzijds zijn de SWT’ers ontevreden, hebben de bedienden nog geen akkoord en zijn er nog gesprekken tussen vakbbonden en politici om de premies niet zo zwaar te belasten.
Het akkoord bevat wel een clausule voor sociale vrede.
Wie als individu in actie gaat, wordt blootgesteld aan een soort kliksysteem. Per dienstjaar is een ontslagpremie van 2000 € voorzien. Dat loopt maandelijks op met 20 € en wordt eind 2014 2450 €. Maar het kliksysteem voorziet dat wie zich niet koest houdt de premie van de voorbije 6 maanden kan verliezen, dat is 20 € per maand, 120 € over 6 maand. Voor wie twintig jaar dienst heeft, loopt dat op tot 20 keer 120 € of 2400 € dat eraf gaat! Een aparte bijlage voorziet bij blijvend verzet ontslag op staande voet.
De onderaannemers hebben dezelfde voorwaaden afgedwongen als bij Ford, wie betaalt dat?
Ford regelt dat met de toeleveranciers. Wellicht zullen ze de rekening delen. Sommige toeleveranciers zullen in ruil ingeschakeld worden in Valencia dat de productie overneemt. Wat mij vooral genoegen doet, is dat sindsdien de ene na de andere onderaanneming met acties dreigt of in staking gaat om dezelfde condities te krijgen o.a. Transport Service, ISS, CSG, Henkel, Cintex, Belplas,… We steunen dat. Links en rechts worden we gefeliciteerd met het akkoord. Men erkent dat het werd afgedwongen door onze strijd, maar intussen gaat de tent wel dicht, de jobs werden niet gered, en dat was toch ons uitgangspunt.
Hoe verder?
We moeten de strijd verderzetten, maar op een ander niveau, met solidariteitsacties met ArcelorMittal en Caterpillar. Er liggen al data klaar voor nationale betogingen, we zullen telkens aanwezig zijn. Ik moet zeggen dat ik aangenaam verrast was door de steun die de PVDA mij verleende. Ik kan mij geen stommiteiten veroorloven en zij hadden een batterij juristen klaar staan om alles na te pluizen, het zijn zij die me weggehaald hebben toen ik aangehouden was in Duitsland. Maar in onze groep arbeiders zijn er ook die niet bij de PVDA zijn en dat misschien nooit zullen worden, ook zij hebben hun plaats.
Ook na Ford blijven we strijden. Voor een wet-Ford, voor een betere bescherming van de werknemers, niet alleen voor ons, maar voor alle bedrijven. Ten eerste moet iedere sluiting automatisch voor de rechtbank worden aangevochten zoals dat nu al van toepassing is in het buitenland, onder meer in Nederland en Spanje. Vervolgens moeten alle multinationals die winst maken, bij sluiting alle loonlastenverlagingen, notionele interest en andere fiscale voordelen trerugbetalen met een fikse boete erbovenop. Bovendien moeten voortaan de toeleveranciers en onderaannemingen worden meegenomen in een sociaal plan. Nu moeten we de overheid aanpakken, dat is waarom we op 21 februari de kop namen van de syndicale betoging en op 14 maart het podium opgestormd zijn op de vakbondsbetoging.
Voetnoot
- http://marxisme.be/nl/index.php/crisis-van-het-kapitalisme/338 en http://www.socialisme.be/lsp/lonen/
